Microsoft Word isk?ND?Rnam?-iqbalnam?-nizami doc

                                                                                                                                      
185
Yunan torpağına dönməlisən sən!" 
Ayıldı İskəndər sanki məstlikdən. 
Qorxuyla, dəhşətlə dinlədi bunu, 
Çəkdi öz atının tez cilovunu. 
Məhrəm dostlarına açıb bu sirri, 
Ordan Ruma sarı qayıtdı geri. 
Dərədən, təpədən, dənizdən, dağdan 
Keçərək, yol getdi daha durmadan. 
Yerin o başından Kirmana yetdi, 
Ordan Kirmanşaha yol aldı getdi. 
Sonra da Babilə gəlib, İskəndər 
Ordan Ruma tərəf elədi səfər. 
Yolda Zur şəhrinə gəlib çatanda 
Pozuldu səhhəti şahın bir anda. 
Onun can köhləni daha yoruldu, 
Taqətdən düşərək yolgetməz oldu. 
Ruma çatmaq üçün xeyli can atdı, 
Əl-ayaq süstləşdi, qalmadı imkan. 
Sandı ki, içibdir zəhərlənmiş su, 
Həmin o zəhərin təsiridir bu. 
Onu əldən saldı qorxu, vahimə, 
Əlacsız dərd imiş bu dərd, sən demə! 
Vəzirin yanına - Yunanıstana 
Bir qasid göndərdi, söyləsin ona: 
"Çaparaq yanıma gəlsən əgər sən 
Son dəfə üzümü görə bilərsən. 
Yaxşı işbacaran alimlərdən də 
Yüz ya əlli nəfər gətir gələndə!" 
O qasid yetişib dedi vəzirə, 
Vəzir əl atsa da hər bir tədbirə, 
Çarələr heç bir kara gəlmədi, 
Bir ümid işığı görə bilmədi. 
Yığıb alimləri Rumdan, Yunandan 
Oldu hökmüdarın yanına rəvan. 
Birbaşa o, şahın yanına gəldi, 
Bu görüş heç də xoş görüş deyildi. 
Gördü: şah taqətsiz uzanıb yerdə. 

---

                                                                                                                                      
186
Əlac mümkün deyil düşdüyü dərdə. 
Diz çökdü, üzündə qüssə, duman, çən,  
Yoxladı nəbzini öpüb əlindən. 
Nəbzin vurmasına elədi diqqət, 
Tapdı xəstəlikdən neçə əlamət. 
Buyurdu: nə qədər vardısa imkan 
Axtarıb tapsınlar bu dərdə dərman. 
Dərmanın olsa da lap abi-həyat, 
Əcəlin çatanda yoxdur bir nicat! 
Artıq hökmüdarın işi bitmişdi, 
Əbədi dincəlmək vaxtı yetmişdi. 
Əmanət aldığı mayəni yenə 
Gərək qaytaraydı tələb edənə. 
Onu əridirdi indi bu cahan 
Ki, zəri ayırsın qara torpaqdan. 
Daha can köhləni asta gedirdi, 
Gedər-gəlməz yola səfər edirdi. 
Şamtək tərk edirdi nurlu aləmi 
Suda qənd, odda mum əriyən kimi. 
Bir külək söndürdü yanan çırağı, 
Bağda ağaclardan tökdü yarpağı, 
Sərvdə yaşıl bir budaq qoymadı, 
Sındı qırqovulun qolu, qanadı. 
Müşk ətirli olan əlvan gül-çiçək 
Solub səpələndi yerə xəzəltək. 
Ayı yəhərləyən həmin İskəndər 
Ölüm yatağına baş qoyub inlər...
232
 
İSKƏNDƏRIN VƏSIYYƏTI 
Müğənni, bir quşsan - vaxtı düz bilən, 
De görək: nə qədər keçmiş gecədən? 
Nədənsə gecikib quşların səsi, 
Çal, suğdi quşunun gəlsin naləsi
233
. 
Əsdi xəzan yeli, payız yetişdi, 

---

                                                                                                                                      
187
Bağların əhvalı tamam dəyişdi. 
Küləklər taladı bağçanı, bağı, 
Söndü al güllərin yanar çırağı. 
Arxlar kənarında otlar sapsarı, 
Töküldü reyhanın şux yarpaqları. 
Sanki ağaclıqda odlar qalandı, 
Əlvan yarpaqları alışdı, yandı. 
Gördü bazarını kəndli pərişan, 
Bağın qapısını bağladı bağban. 
Şahlar hovuzuna axan saf sular 
Soyuqdan, ayazdan tamam dondular. 
Çeşməsiz, çiçəksiz bağ şad olarmı? 
Hasarsız, barısız abad olarmı? 
Hanı saqi, badə, o məclis hanı? 
Bura vəhşilərin olmuş məkanı! 
Kəsilmiş nəğməsi ötən quşların, 
Dolaşır qıçına xəzəl ruzgarın. 
Seyrə gələnlər də bağı tərk etmiş, 
Müğlər də çəməndən ayrılıb getmiş. 
Yeyəylə sürtülmüş günəşin tacı, 
Yeyətək dən-dəndir suların saçı. 
Bağı tərk eləyib getmiş gözəllər, 
Nə bülbül səsi var, nə güldən əsər... 
Tikanlar dağ çəkib gülün köksünə, 
Bəzəksiz, cəh-cəhsiz qalıb bağ yenə. 
Belə sərt bir xəzan çökəndə bağa 
Başladı o Kəyan sərvi solmağa... 
Şahlıqın şah sərvi-İskəndəri də 
Axır saldı dövran sağalmaz dərdə. 
Çovğuntək soyutdu şahın nəfəsi, 
Çoxdu bu dünyada qəmi, qüssəsi. 
Özülü çökərsə bəxtin, dövlətin, 
Səhhətə zəiflik üz verər yəqin! 
Illərlə dünyanı uçub seyr edən 
Quşun qol-qanadı qırıldı birdən. 
Uca sərv yıxıldı, şux lalə soldu, 
Qırqovul şahinin şikarı oldu. 
Ordu həkimləri, şəhər ə yanı 

---

                                                                                                                                      
188
Aldılar araya o hökmüranı. 
Bəlkə də bir əlac tapalar ona; 
Şərbətlər qatıldı dava-dərmana. 
Nəbzi, qarurəsi olundu təhlil
234
, 
Nə çarə, gedən can qayıdan deyil! 
Əlac eləsə də təbib nə qədər, 
Ömür tükənibsə, nə fayda verər? 
Çox səy göstərdilər çarə etməkçün, 
Gedəni qaytarmaq olmadı mümkün. 
Tədbirlə gəlmədi o gövhər ələ, 
Necə sədd çəkəsən əsən bir yelə? 
Əcəl yetişəndə tapıb bəhanə 
Insana min əzab verər zəmanə. 
Ruzgardan o qədər inciyər insan 
Özü ölümünü istər allahdan. 
Əl atmadıqları tədbir qalmadı, 
Rəylərdən bir fayda hasil olmadı. 
Çırağın əcəli çatıbsa əgər, 
Ona öz yağı da yetirər zərər. 
Çürümüş bir meyvə ağacda durmaz, 
Düşəcək, tərpənsə budaqda bir az. 
Ən mahir, ən ustad təbib heç zaman 
Tapa bilməmişdir ölümə dərman. 
Göyün hesabına bələd olanlar 
Saldılar hesaba göydə hər nə var. 
Onun taleyini gördülər nursuz, 
Ondan uzaqdaydı bəxt açan ulduz. 
Heç elə bir ulduz yoxdu ki, onun 
Göstərmiş olaydı ömrünü uzun. 
Taleyi səmada bəd görən zaman 
Münəccim özü də əsdi qorxudan. 
Önündə aynaya baxdı İskəndər. 
Baxdı, vücuduna yetirdi nəzər, 
Gördü ki, bədəni tüktək incəlib, 
Qaçmaq istəyən can dodağa gəlib.  
Nə qəlbdə qüvvə var, nə canda taqət, 
Əyilmiş əvvəlki o sərv qamət. 

---