Microsoft Word ittht docx
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.2. T əşkilati strukturların formala şması v ə t əhlili
39
Təşkilati idarəetmə struktur (T S) təşkilatın vəzifələri, rolu, səlahiyyətləri və məsuliyyəti paylaşdırmağa, tənzimləməyə imkan verir.
Strukturlaşma istənilən təşkilati sistemin xüsusiyyətidir. Sistemin elementləri əlaqələr nəticəsində bütöv bir tam yaradır.
Struktur təşkilatın prosesinin hərəkətin nəticəsi, konkret sistemin elementlərinin qaydaya salması.
Struktur və sistem sıx bağlıdır, lakin onları eyniləşdirmək olmaz.
Struktur kənardan konkret sistemi onun quruluşlarını, hissələrin məkan-zaman yerləşməsi, onun elementlərinin arasında möhkəm qarşılıqlı əlaqələri xarakterizə edir 22 .
Təşkilatda idarəetmə strukturu sayəsində sistem özünü ifadə edir.
Struktur sisteminə altsistemlərdən hər birinə uyğun gələn müəyyən funksiya, elementlərin tərkibi və sisteminin elementləri arasında əlaqələrin və münasibətlərin təşkili aiddir.
Təşkilatın strukturunun xüsusiyyətləri bir çox hallarda onun davranışını müəyyən edir.
stənilən iqtisadi sistemin əsas xarakteristikası keyfiyyət strukturunun tarazlaşdırılmasına, onun hissələrinin mütənasibliyinə yönəlmişdir.
Beləliklə, təşkilat strukturu — təşkilatın işçiləri və bölmələri arasında mövcuddur olan bərkidilmiş qarşılıqlı əlaqələrdir.
stənilən təşkilatın strukturu funksional vahidlərindən ibarətdir: idarələr, bölmələr, ş öbələr və s. Təşkilati idarəetmə strukturu(T S) ən səmərəli idarəetmə tələbləri nəzərə alınmaqla qurulur.
Hər şeydən əvvəl firmanın T S-nun ayrı-ayrı bölmələri arasında bölgü hüquqlar və məsuliyyətin dəqiq qarşılıqlı əlaqəsinin qurulmasına yönəldilmişdir .
Ə
etməyə, onun dəyişikliklərinə reaksiya verməyə, bölmə və daxili resursların hədəflərinin nailiyyətinə, öz əməkdaşlarının səylərini yönəltməyə icazə verən strukturdur.
Təşkilati strukturu daim dəyişilir, sistemin işləməsinin dəyişən şə raitinə uyğun olaraq təkmilləşdirilir.
Təşkilati idarəetmə strukturu — funksiyalar, menecerlərin arasında səlahiyyətlərin bölünməsi üzrə hədəflərlə sıx
22 Теория Организации, Учебник Ростов-на-Дону «Феникс» 2008, səh 84. 40
bağlı idarəetmənin əsas anlayışlarından biridir. Təşkilati idarəetmənin strukturu çərçivəsində iştirak edən bütün səviyyəli menecerlər idarəetmə axınlarının hərəkəti, informasiya resursları, ideyalarının, idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi prosesi yerinə yetirirlər.
Təşkilati struktur təşkilatdaxili qarşılıqlı münasibətlər tipini, rolların bölgüsü, vəzifələri, tabeçiliyi, idarəetmə strukrunu müəyyən edir 23 . Təşkilati idarəetmə strukturu (T S) - bu nizama salınmış qarşılıqlı əlaqəli elementlərin və təşkilatın inkişafını təmin edən vahid bütöv kimi davamlı məcmu fəaliyyətidir.
Öz-özünə inkişaf edən sistemlərdə struktur durmadan dəyişir. Təşkilat struktur prosesi dövründə qaydaya salınır, yeni əlaqələri qoşulur, elementlərin məkan yerləşməsi optimallaşdırır, qrup əlaqələrini inkişaf edir.
Ə
prosesi pozur, zəifləyir, sistemin bütövlüyü zədələyir.
stənilən təşkilatda bir neçə struktur seçilmiş ola bilər:
ə sas elementlər arasında əlaqələr, hansılar ki, maliyyə axınları keçir, bizə maliyyə strukturunu verəcək; funksional qərargahlar arasında əlaqələr —kadrlar strukturu haqqında danışmaq olar və s.
T S-in əsas anlayışları aşağıdakılardır: elementlər, əlaqələr, səviyyələr və səlahiyyətlərin, habelə strukturlarının formalaşması prinsipləri. Elementlər. Ayrı işçilər o çümlədən idarəetmənin müəyyən funksiyasını yerinə yetirən rəhbərlər, mütəxəssislər, həm də idarəetmə orqanları — müəyyən funksional vəzifələrini yerinə yetirən bölmələr və xidmət fəaliyyət sahələri elementləridi. Ə
. Elementləri arasında münasibətlər əlaqələrin köməyi ilə dəstəklənir.
stənilən təşkilat strukturunda horizontal və vertikal əlaqələr mövcüddur.
Birincilər uyğunlaşdırma xarakteri daşıyırlar və bir səviyyədə, ikincilər — bu tabe etmənin əlaqələridir, yəni təşkilatın daxilində hökmlü münasibətlər əlaqələsidir, onlar idarəetmənin müxtəlif səviyyələrində yaranır.
ki pilləli struktur əlaqə vaxtı idarəetmənin yuxarı üst və alt (təşkilatın rəhbərliyi 23
darəetmə sosiologiyası Ş.T.Quliyeva. səh 94
41
bütovlükdə — menecerlər, icraçıların işiylə bilavasitə rəhbərlik edənlər arasında) əlaqələri yaradılır. Təşkilati strukturunun formalaşması prinsipləri .
Təşkilati idarəetmə strukturu idarəetmənin əsas prinsipləri üzərində dayanır:
darəetmə səviyyələrinin iyerarxik prinsipi. Hər tabe səviyyəyə yuxarıdan nəzarət edilir və ona tabe olur. Azərbaycan Respublikasında mövcud olan iri şirkətlərdən biri “Cahan Holdinq”-in təşkilatı fəaliyyətini təhlil edək. Əvvəla şirkət 1995-ci ildən Azərbaycanda fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. “Cahan Holdinq” Kommersiya Ş irkətlər ttifaqı Sənaye, Ticarət, nşaat və Bakı olmaq üzrə 4 departamentlərinə bölünür. Fəaliyyəti dövründə “Cahan Holdinq” biznesin bir çox sahələrində uğurlar qazanıb. Hazırda 22 əsas və bir neçə törəmə şirkəti özündə birləşdirən “Cahan Holdinq”in tarixinə nəzər saldıqda, Sənaye, Ticarət, nşaat, Bakı departamentlərinin şirkətləri Naxçıvan MR-də və Azərbaycanda bir çox ilklərə imza atmışdır. 20 ilə yaxındır ki, fəaliyyətini uğurla davam etdirən “Cahan Holdinq” yalnız Naxcıvanın deyil, eyni zamanda Azərbaycanın da ən böyük və müvəffəqiyyətlə inkişaf edən qruplarından biridir. Bütün fəaliyyətlərini beynəlxalq standartlara uyğun olaraq daima inkişafi etdirən “Cahan Holdinq” dünyada addım-addım müvəffəqiyyətlə irəliləyən bir biznes strukturu kimi tanınır. Fəaliyyəti dövründə “Cahan Holdinq” biznesin bir çox sahələrində uğurlar qazanıb. Hazırda şirkəti özündə birləşdirən “Cahan Holdinq” avtomobil biznesi və texniki xidməti, tütün və çay məmulatları istehsalında, tikinti materialları və istilik sistemləri istehsalı, ticarət, turizm, tikinti sahələrində nəzərə çarpacaq irəliləyişlər əldə etməklə bərabər, hazırda bəzi tanınmış brendlərin rəsmi nümayəndəsidir. Şirkət fəaliyyəti dövründə qazandığı uğurları tətdiq edərək ümumiləşdirici məlumatları aşağıdakı cədvəldə (2.2.1.) göstərmək olar.
Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|