Microsoft Word ittht docx
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Orqanik model.
36
ə laqələri təşkil edir.
Bütün əlaqələr aşağı səviyyədə olan komandaya iyerarxiq həlqə ilə keçirilməlidir.
Mexaniki strukturun konsepsiyası üzrə rasional bürokratiyanın normativ modelini hazırlamış alman sosioloqu Maks Veberom xülasə etmişdir.
“Bürokratiya” termini müxtəlif mənaları vardır. O peşə sahəsi üzrə bürokratiyanı böyük təşkilatlarda neqativ hallara qarşı çıxırlar: süründürməçilik, prosedur ləngimələr və planlara əngəl.
Veber işlərində kollektiv fəaliyyətin təşkili üsuluna xüsusi fikr verirdi.
Veberə görə bürokratik struktur “dəqiqlik, sabitlik, intizam və etibarlılıq üzrə istənilən başqa formanı üstələyir. Bu təşkilatın rəhbərlərinə yüksək səviyyəli dəqiqliyi ilə
idarəetmə hərəkətlərinin və reaksiyanın nəticələrini qabaqcadan xəbər verməyə imkan verir. Bürokratik təşkilat digər təşkilatlardan
“maşının qeyri-mexaniki üsulları ilə idarəetmə”si ilə fərqlənir.
Bu sözlər təşkilatın mexaniki modelinin mənasını ifadə edir 19 .
darəetmə sisteminin üzvi surətdə qatışıq forması dəyişən yeni şəraitə nisbətən asanlıqla uyğunlaşmağı, çevik idarəetmə təcrübəsini tətbiqi, adabtasiya, yaxud onlara xas qabiliyyəti üzvi şəkildə birləşdirərək struktur orqanik modelin parametrlərinə daxildir. Təşkilatı planlaşdırmanın orqanik modeli hakimiyyətin demərkəzləşdirməsi, qaydaların və prosedurların sadələşdirilməsinə, vaxtın səməriləşdirilməsi və inkişafın yüksək səviyyələrinin nailiyyətinə yönəldilmişdir.
Təşkilat planlaşdırmanın orqanik modeli mexaniki modeldən kəskin fərqlənir, bir halda ki, onların təşkilati xarakteristikaları effektivliyin müxtəlif meyarları ilə səciyyələnir.
Mexaniki model maksimal effektivliyə və məhsuldarlığa cəhd edir, orqanik model maksimal məmnunluğa, elastikliyə və inkişafa cəhd edir.
Orqanik təşkilat ə traf mühitdə elastikliyə və uyğunlaşma qabiliyyətinə malikdir, çünki insan potensialından daha çox istifadə edilir.
Menecerlər təcrübi nailiyyətləri personalın artmasına səbəb olur və bunun məsuliyyətinin artırılmasına səbəb olur.
Qərarın qəbul olunmasının, kontrolun və məqsədlərin hazırlanmasının
19 Виханский О.С., Наумов А.И. Менеджмент. М.: Экономистъ, 2006. Səh 263. 37
(təkmilləşdirməsinin) prosesləri desentralizasiya edilmişdir və təşkilatın bütün səviyyələrində bölünmüşdür.
Ə laqə zənciri komanda üzrə yuxarıdan aşağıya deyil, bütün istiqamətlərdə həyata keçirilir.
Belə hərəkətlər orqanik modelin varlığının yaxşılaşmasına yönəldilmişdir o cümlədən təşkilat maksimal imkanları bütün qarşılıqlı təsirlərdə işçiyə təmin edir və hər cəhətdən təşkilatda effektiv olacaqdır 20 . Müəssisənin idarəetməsinin təşkilat strukturları bazar iqtisadiyyatında təsərrüfatçılıq subyektlərin uyğunlaşmasının müasir mərhələsinin aktual məsələsidir.
Yeni şəraitdə təşkilati idarəetmə strukturunun planlaşdırılması metodlarından geniş istifadə etmək lazımdır. darəetmə strukturlarının planlaşdırılması metodlarının inkişafının olmaması idarəetmənin və istehsalın effektivliyin artmasının sonrakı təkmilləşdirməsini çətinliyə salınmışdır, çünki: 1.
tələblərini yerinə yetirməyən bir çox hallar idarəetmə məsələlərinin deformasiya təhlükə yaradır; 2.
qanunauyğunluqlarının tələblərinə cavab vermir. 3.
Strukturun yaradılması yalnız təcrübəyə söykənməməlidir, analogiyanı, adət edilmiş sxemlər, intuisiyanı, həm də planlaşdırmanın elmi metodlarına əsaslanmalıdır. Təşkilati planlaşdırmanın idarəetmə prosesi rasional struktur modelinə yaxınlaşma ardıcıllığından ibarətdir ki, planlaşdırma metodları təşkilat qərarlarının ən effektiv variantlarının praktik reallaşdırmasına müzakirə, qiymətləndirilmə və qəbul vaxtı köməkçi rolu oynayır 21 . 20
Виханский О.С., Наумов А.И. Менеджмент. М.: Экономистъ, 2006. Səh 364. 21
Е.П. Теория организации. М.: КНОРУС, 2009. Səh 140. 38
darəetmənin təşkilati strukturlarının planlaşdırılması qarşılıqlı tamamlayıcı metodları əsasında həyata keçirilir: eynilik, ekspert-analitik, məqsədlərin strukturizasiyaları, təşkilati modelləşdirməsi.
təşkilatın formalarının və idarəetmənin mexanizmlərinin tətbiqində ibarətdir, hansı ki, planlaşdırılan təşkilatla bağlı oxşar təşkilat xarakteristikaları ilə eyniləşdirilir. Tipik strukturlarının işlənməsi idarəetmənin eynilik metodu istehsalat-təsərrüfat və onların tətbiqi şərtləri və hüdudları müəyyən edilir.
Eynilik metodundan istifadə iki qarşılıqlı tamamlayıcı yanaşmaya əsaslandırılmışdır. Ekspert-analitik metodu təşkilatın ixtisaslı mütəxəssislər tərəfindən rəhbərlərin və digər işçilərin cəlb edilməsi ilə bağlı müayinə və analitik öyrənilməsi ibarətdir. Spesifik xüsusiyyətləri aşkar etmək üçün idarəetmə aparatının işində “dar yerlər”, həmçinin təşkilat strukturunun effektivliyinin miqdar qiymətləndirilməsinə əsaslanaraq onun formalaşması və ya yenidən qurma üzrə rasional tövsiyələri hazırlamaq, idarəetmənin rasional prinsipləri, ekspertlərin nəticələri, həmçinin ümumiləşdirmələr və idarəetmənin təşkili sahəsində ən qabaqcıl tendensiyaların təhlili ekspert-analitik metoduna daxildir.
təşkilatın məqsədlərinin sisteminin hazırlanmasını və ya təkmilləşdirməsini, onların kəmiyyət və keyfiyyətli uyğunluğu nöqteyi-nəzərindən təşkilati strukturların sonrakı təhlili məqsədlər sistemini nəzərdə tutur.
formallaşdırılan riyazi qrafiklərin hazırlamasını təşkil edir, struktur təhlil və onların dəyişənlərinin qarşılıqlı ə laqəsi üzrə təşkilat strukturların müxtəlif variantlarının qiymətləndirilməsi üçün baza olan təşkilatda səlahiyyətlərin bölünməsinin və məsuliyyətin başqa təsvirlərini müəyyənləşdirir.
Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|