Microsoft Word k&b 2010 doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
(11, S.76). Ə. Səidzadənin ilk dəfə olaraq bu çağırışına qoşulan alim, biblioqraf A. Baqri olmuşdur. A.Baqri «Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti»nin kitab- xanasında biblioqrafiya bürosuna rəhbərlik etmişdir (9, S.102). Azər- baycanın xalq təsərrüfatına, etnoqrafiyasına, tibb elminə, şifahi xalq ədəbiyyatına, tarixinə, coğrafiyasına və eləcə də iqtisadiyyatına aid ədəbiyyatın ilk dəfə olaraq toplanması və biblioqrafiyalaşdırılması A. Baqrinin adı ilə bağlıdır. Professor A.Baqri Azərbaycan iqtisadiyyatına aid ədəbiyyatın biblioqrafiyasını yaratmaq üçün keçən əsrin əvvəl- lərində çap olunmuş qəzet və jurnalları araşdırmış, Azərbaycan iqtisadiyyatına dair materialları toplayıb, həmin materiallar əsasında «Biblioqrafiya: Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün materiallar» mövzusunda tərtib etdiyi elmi-köməkçi biblioqrafiyanı «Ali iqtisad şurasının əxbarı» jurnalında 1924-cü il 8-9, 10-11 və 12-13-cü nömrələrində hissə-hissə çap etdirmişdir. Materialların davamı jurnalın 1925-ci il 1-2-ci nömrə- lərində çap edilmişdir. Biblioqraf alim F.Bayramovun qeyd etdiyi kimi, biblioqrafik göstəricinin əvvəlində verilmiş «Giriş»dən məlum olur ki, belə bir biblioqrafiyanın yaradılmasına ehtiyac duyulmuşdur (8, S.28-29). Belə ki, orada qeyd edilmişdir ki, Azərbaycana dair biblioqrafik əsərlər olmadığından onun öyrənilməsi də çətinləşir. Jurnalda verilmiş qısa izahatdan məlum olur ki, Azərbaycan haqqında olan materialların toplanması işinə alimlər və ayrı-ayrı müvafiq təşkilatlar da cəlb edilmişdir. Jurnalın giriş hissəsindən sonra Azərbaycan iqtisadiyyatına dair 1134 ədəbiyyatın təsviri verilmişdir. Burada birinci olaraq N.A.Belovun 1887-ci ildə Tiflis şəhərində çap olunmuş «İssledovaniə gkonomiçeskoqo bıta qosudarstvennıx krestğən v Qeoqçayskom i Şemaxinskom uezdax Bakinskoy qubernii» adlı kitabın təsviri verilmişdir. Bu onu göstərir ki, hələ XIX əsrdə qeyri millətdən olan mütəxəssislər, elm adamları Azərbaycan iqtisadiyyatı ilə maraqlanmış və bu sahədə kitablar, məqalələr yazıb çap etdirmişlər. A.Baqri materialların sistemləşdirilməsində əlifba qaydasına tam əməl etsə də, mənbələrin təsvirində təsvir ünsürlərinin indiki qaydada verilmədiyi müşahidə olunmuşdur (9, S.103.). Lakin bunu o dövr üçün müqayisədə müəllifə əsas nöqsan kimi irad tutmaq düzgün olmaz. Ona görə ki, kitabxana-biblioqrafiya təsnifatına aid vəsaitlər o zaman yox dərəcəsində idi. Buna baxmayaraq, A.Baqrinin bu sahədə müəyyən təcrübəyə malik olduğu, tərtib etdiyi «Biblioqrafiya»dan hiss olunur. Biblioqrafik göstəricidə Səməd Ağamalıoğlunun 1919-1920-ci illərdə çap etdirdiyi xeyli miqdarda məqalələr A.Baqri tərəfindən toplanaraq buraya daxil edilmişdir. Bundan başqa burada «İskra», «Novoe obozrenie», «Kavkaz», «Jiznğ Kavkaza», «Russkiy vestnik», «Sın oteçestva» və digər adda müxtəlif istiqamətli qəzet və jurnallarda Azərbaycan iqtisadiyyatına dair çap olunmuş çox zəngin materiallar vardır. Biblioqrafik mənbənin əhəmiyyətli cəhətlərindən biri də onunla əlaqədardır ki, XIX əsrdə və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan iqtisadiyyatına aid yaranan ədəbiyyatın mənbələrinin öyrənilməsi üçün ikinci belə biblioqrafik göstərici yaradılmamışdır. Ona görə də Azərbaycan iqtisadiyyatına həsr olunmuş biblioqrafik göstərici müasir oxucular üçün çox əhəmiyyətli biblioqrafik mənbə hesab olunur. 474 adda ədəbiyyatın sıra nömrəsi ilə verilməsi oxucular üçün əhəmiyyətlidir. Vaxt itirmədən ədəbiyyatın ümumi miqdarı haqqında məlumatı oxuculara çatdırır, həm də mənbələrə sıra nömrələrinin verilməsi ayrı-ayrı müəlliflərin məqalələrinin ümumi miqdarını daha tez müəyyənləşdirilməsini asanlaşdırır. Bu cəhətdən A.Baqrinin çap etdirdiyi «Biblioqrafiya» oxucuların informasiya təminatında mühüm biblioqrafik mənbə hesab olunur. Bunu «Biblioqrafiya»dan istifadə edən oxucuların qeyd etdikləri müxtəlif işarələrlə izah etmək olar (9, S.104). Azərbaycanda iqtisadiyyat üzrə ədəbiyyatın biblioqrafiyası 1970-ci ildən sonra təşkil olunmağa başladı. Bu sahədə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası MEK-nın fəaliyyəti təqdirəlayiqdir. Kitabxana həmin ildən sonra yerli nəşrlərin biblioqrafik göstəricisini hazırlayıb çap etdirməyə başlamışdır. Göstərici Azərbaycan və rus dilində çap edilmişdir: «Biblioqrafiçeskiy spisok novıx oteçestvennıx kniq», «Yeni kitabların biblioqrafik siyahısı» adı ilə çap edilmişdir. Hər iki göstəricinin nəşrlərində «İqtisadiyyat. İqtisadi elmlər» adlanan bölmə öz əksini tapmışdır. Azərbaycanda iqtisadiyyat üzrə ədəbiyyatın yeni nəşrləri haqqında elmi işçilərə məlumat verilməsində Elmi-məlumat mərkəzinin fəaliyyəti də çox olmuşdur. Mərkəz tərəfindən «Azərbaycanda ictimai elmlər üzrə çap olunmuş ədəbiyyat» adlı göstərici 1990-cı ildən sonra nəşr edilməyə başlamışdır. Göstəricidə iqtisadiyyat üzrə çap olunmuş kitablar xüsusi bölmə üzrə sistemləşdirilib təsvir edilmişdir. Göstəricidə kitab və dövri mətbuat materialları da əks etdirilmişdir. Göstəricinin daxilində «Azərbaycan dilində», «Rus dilində» adlanan bölmələr informasiya istifadəçiləri üçün çox əhəmiyyətlidir. Göstəricidə iqtisadiyyat üzrə ədəbiyyat iqtisadiyyatın sahələri üzrə qruplaşdırılıb təsvir edilmişdir. «İqtisadiyyat» adlanan bölmə, «Ümumi məsələlər», «Xalq təsərrüfatının idarə olunması», «İqtisadi rayonlaşdır- ma», «Sənaye iqtisadiyyatı», «Əmək» və s. kimi bölmələr verilmişdir. Cari mənbələrlə yanaşı, keçmiş illərdə iqtisadiyyat üzrə ədəbiyyatı özündə əks etdirən ümumi xarakterli biblioqrafik göstəricilər də vardır. 1920-ci ildən sonra respublikamızda iqtisadiyyata aid çap olunmuş kitablar «Azərbaycan kitabı»nın ikinci cildinin birinci kitabında öz əksini tapmışdır (4, S.140-150). Göstəricinin VII bölməsində «Siyasi- iqtisadi nəzəriyyələr tarixi» adlanan bölmədə 28 ədəbiyyatın təsviri verilmişdir. Göstəricidən istifadəni asanlaşdırmaq üçün «Fərdi müəl- liflərin əlifba göstəricisi» və «Müəllifsiz kitabların əlifba göstəricisi» kimi köməkçi aparat onun informasiya dəyərini daha da artırmış olur. Azərbaycan dilində iqtisadiyyata aid çap olunmuş ədəbiyyatı Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Mərkəzi Elmi Kitabxanasının ümumi xarakterli biblioqrafik nəşrlərindən də öyrənmək olar (5). 1960- cı ildən sonra AMEA MEK Akademiya nəşrlərinin ümumi xarakterli elmi-köməkçi biblioqrafik göstəricisini hazırlayıb çap etdirmişdir. 1923- 45-ci illəri əhatə edən «Azərbaycan EA nəşrlərinin biblioqrafiyası» 1984-cü ildə «Elm» nəşriyyatında çap olunmuşdur. Biblioqrafik göstəricinin 236-cı səhifəsində «İqtisadiyyat» bölməsi verilmişdir. Biblioqrafik göstəricinin ayrı-ayrı illərdə çap olunmuş nəşrlərinə iqtisadiyyat üzrə də ədəbiyyat daxil edilmişdir. Göstəricinin 1945-1959- cu illəri əhatə edən nəşrində «İqtisadiyyat, statistika, iqtisadi coğrafiya» adlanan bölmə öz əksini tapmışdır. Göstəricinin əhatə etdiyi dövr ərzində iqtisadiyyat üzrə çap edilmiş 161 kitab və jurnal məqalələri toplanıb göstəriciyə daxil edilmişdir. Akademiyanın nəşrlərinin bib- lioqrafiyası sonrakı illərdə «illik» formasında çap olunmuşdur. «İllik» nəşrlərində iqtisadi ədəbiyyat «İqtisadiyyat İnstitutu» adı ilə verilmiş bölmə daxilində düzülüb təsvir edilmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının nəşrlərinin biblioqrafiyasında daha bir göstərici müvafiq sahəni əks etdirir (6). Azərbaycan EA-nın nəşrlərinin biblioqrafiyasının 1960- 1965-ci illər arasındakı dövrü əhatə edən 3-cü cildin 6-cı kitabında iqtisadiyyat üzrə AMEA-nın «Elm» nəşriyyatında Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunan monoqrafiyalar, məqalələr, dövri mətbuat Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|