Microsoft Word magisr isi doc
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
66 Xüsusi iqtisadi zonaların nəzəri əsasları və mahiyyəti onların adından bəllidir, yəni bu kimi zonalar fəaliyyəti çərçivəsində xüsusi iqtisadi münasibətlərin mövcudluğunu və iqtisadi tənzimləmə rejiminin xüsusiləşdirilməsini ifadə edir. Tədqiqatçı alimlərin elmi əsərlərində xüsusi iqtisadi zonaların mahiyyəti və nəzəri ə sasları müxtəlifliyi ilə o qədər də fərqlənmirlər və bu mülahizələrin əsasında xüsusi iqtisadi zonaların başlıca fəlsəfəsi onların azad, xüsusiləşdirilmiş və ya sərbəst avtonom iqtisadi-hüquqi rejimlərin fəaliyyət göstərdiyi təsərrüfat rejimləri dayanır. T.P.Danko və E.M.Okrut xüsusi iqtisadi zonaları dövlətin suveren bir ə razisi, təsərrüfat sisteminin tərkib hissəsi hesab edirlər. Burada müəyyən edilmiş və konkret ümummilli inteqrasiyalaşdırılmış korporativ məqsədlərə çatmaq üçün ictimai-iqtisadi münasibətlərin xüsusi tənzimlənməsindən istifadə ilə istehsalın və ictimai məhsulun bölgüsü həyata keçirilir. Azərbaycanda xüsusi iqtisadi zonalar Azərbaycanda xüsusi iqtisadi zonaların təşkil olunması üçün dünya təcrübəsi dərindən araşdırılaraq ətraflı öyrənilmişdir. Ölkəmizdə xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması və tətbiqi məsələləri uzun illərdir ciddi müzakirələrə məruz qalmışdır. Bununla belə xüsusi iqtisadi zonaların müxtəlif modifikasiyalarının öyrənilməsi və ölkənin iqtisadi sisteminə daxil edilməsi məqsədi ilə dünya təcrübəsinin öyrənilməsi xüsusi ə həmiyyət kəsb edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 2007-ci il 6 mart tarixində “Azərbaycan Respublikasında xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması haqqında” 538 nömrəli Fərman imzaladı. Fərmanın preambulasında qeyd olunub ki, müasir dövrdə bir sıra ölkələrdə mövcud sosial-iqtisadi problemlərin həllinə, elmi-texniki nailiyyətlərdən daha geniş və səmərəli istifadəyə və bu ölkələrin beynəlxalq əmək bölgüsündə daha fəal iştirakına xüsusi iqtisadi zonalar kimi iqtisadi fəaliyyətin yeni formasının tətbiqi vasitəsilə nail olunur. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, xüsusi iqtisadi zonalar ayrı-ayrı ərazilərin və bütövlükdə ölkələrin iqtisadi inkişafına güclü təsir imkanına malikdir. Azərbaycan Respublikasında son illər həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində bazar iqtisadiyyatının bərqərar olması, ölkənin davamlı sosial-iqtisadi inkişafı və beynəlxalq iqtisadi münasibətlər sisteminə inteqrasiyası üçün münbit şərait yaranmışdır. Hazırda Azərbaycan Respublikası sosial-iqtisadi inkişafın yeni 67 mərhələsindədir. Bununla əlaqədar ölkədə qəbul edilmiş strateji proqramların və layihələrin həyata keçirilməsində, prioritet iqtisadi və sosial vəzifələrin həllində xüsusi iqtisadi zonalar mühüm rol oynaya bilər. Eyni zamanda belə zonaların yaradılması Azərbaycanın əlverişli coğrafi və nəqliyyat mövqeyinin üstünlüklərindən istifadə etməklə xarici iqtisadi əlaqələrin daha da genişlənməsinə təkan verə bilər. Fərmanın 3.1-ci bəndinə əsasən Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun layihəsini hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etməli idi. 2009-cu il 14 aprel tarixində “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edildi. Bu Qanun Azərbaycan Respublikasında xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması və idarə edilməsi ilə bağlı hüquqi və iqtisadi münasibətləri tənzimləyir, həmin zonalarda sahibkarlıq fəaliyyətinin təşkili qaydalarını müəyyənləşdirir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 2009-cu il 3 iyun tarixində “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə” 101 nömrəli Fərman imzaladı. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti 2009-cu il 16 iyun tarixində ““Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2009-cu il 3 iyun tarixli, 101 nömrəli Fərmanının icrasını təmin etmək haqqında” 138s nömrəli Sərəncam qəbul etdi. “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 1-ci maddəsində əsas anlayışlar öz əksini tapıb. Həmin Qanunun 1.0.1- ci maddəsinə əsasən xüsusi iqtisadi zona - sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün xüsusi hüquqi rejimin tətbiq edildiyi Azərbaycan Respublikası ə razisinin məhdud hissəsidir. Bu zonaların ərazisində xüsusi hüquqi rejim tətbiq edilir. Bu Qanunun 1-ci maddəsində qeyd olunan əsas anlayışlardan biri də xüsusi hüquqi rejimdir. Qanunun 1.0.2-ci maddəsinə müvafiq olaraq xüsusi hüquqi rejim sahibkarlıq fəaliyyətinin güzəştli şərtlərlə həyata keçirilməsi üçün xüsusi iqtisadi zona ərazisində onun rezidentlərinə tətbiq edilən rejimdir. “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 1.0.4-cü maddəsinə görə xüsusi iqtisadi zonanın rezidentləri Azərbaycan Respublikasının Qanunvericiliyinə müvafiq olaraq dövlət qeydiyyatına alınmış, xüsusi iqtisadi zona ərazisində
68 sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq üçün bu Qanunla müəyyən edilmiş qaydada xüsusi iqtisadi zonanın qeydiyyat şəhadətnaməsini almış hüquqi və fiziki şə xslərdir. Qanunun 13-cü maddəsində xüsusi iqtisadi zonanın rezidentlərinin fəaliyyəti, 14-cü maddəsində xüsusi iqtisadi zonanın rezidentləri tərəfindən sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi, 20-ci maddəsində isə xüsusi iqtisadi zonanın rezidentlərinə dövlət təminatları öz əksini tapıb. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2009-cu il 18 dekabr tarixli, 193 nömrəli Qərarı ilə “Xüsusi iqtisadi zonanın rezidentlərinin qeydiyyatının və reyestrinin aparılması Qaydası”, “Xüsusi iqtisadi zonanın qeydiyyat şəhadətnaməsinin forması” və “Hüquqi və fiziki şəxslərin xüsusi iqtisadi zonanın administrasiyasında qeydiyyatdan keçmək üçün təqdim etdikləri ərizənin nümunəvi formasının və ərizəyə əlavə edilən sənədlərin siyahısı” təsdiq edildi. “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 13.1-ci maddəsində diqqəti cəlb edən məsələlərdən biri odur ki, səhmləri və ya payları 100% dövlətə məxsus olan hüquqi şəxslər xüsusi iqtisadi zonanın rezidenti kimi qeydiyyatdan keçə bilməzlər. Qanunun 14.2- ci maddəsində isə qeyd olunub ki, xüsusi iqtisadi zonanın rezidentləri xüsusi iqtisadi zonadan kənarda yalnız müstəqil balansa malik olan filiallarını və nümayəndəliklərini aça bilərlər. Həmin filial və nümayəndəliklərə xüsusi iqtisadi zonanın xüsusi rejimi tətbiq edilmir. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti “Xüsusi iqtisadi zonanın ərazisində ayrıca hüquqi şəxs yaratmadan filiallar, nümayəndəliklər vasitəsilə təsərrüfat fəaliyyəti ilə məşğul olan rezidentlərin fəaliyyəti barədə balansın tərtib edilmə Qaydası və forması”nın təsdiq edilməsi haqqında 2010-cu il 25 yanvar tarixli, 16 nömrəli Qərar qəbul etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Respublikasında xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması haqqında” Fərmanının 2-ci hissəsinə müvafiq olaraq ölkədə xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması və fəaliyyəti ilə əlaqədar dövlət siyasəti Azərbaycan Respublikasının qtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir. “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 1.0.5- ci maddəsinə əsasən xüsusi iqtisadi zonanın yaradılması və fəaliyyəti sahəsində səlahiyyətli orqan (bundan sonra - səlahiyyətli orqan) Azərbaycan Respublikasında xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması və fəaliyyəti ilə əlaqədar dövlət siyasətini Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|