Microsoft Word mal bohrani-zeynalov doc
Yüklə 2,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
158 yoxdur. O böhranlar zəncirinin adi halqası deyil, hansından dünya iqtisadiyyatı özünün bütün inkişaf mərhələləri ərzində keçib. Bu düşüncələrin inkişaf müəllifə belə bir nəticəyə gəlməyə imkan verdi ki, bu gün qüvvədə olan bazar təsərrüfatının formalaşmasında dünya və milli iqtisadiyyatlarda maliyyə tərkibinin nəzarətsiz artırılması ilə bağlı sistem səhvinə yol verilmişdir, hansı ki real iqtisadiyyatdan ayrı düşdü və özündə iqtisadi böhranların təsnifatında yeni növü əks etdirən sistem böhranını yaratdı. Maliyyə sektoru özünün istehsal və mal əsasları ilə birbaşa əlaqəni itirdi və bu səbəbdən axırıncını adekvat xidmət və məhsuldar inkişafla təmin etmək iqtidarında olmadı. Dünya iqtisadiyyatının miqyaslı sistemli tarazsızlığı yarandı, hansının qloballaşması ona cəlb olunan milli iqtisadiyyatlarına bu disbalansların fəal təsiri üçün şərait yaratdı. 5. Qlobal proseslər fonunda maliyyə qeyri stabilliyinin qarşısının alınması məqsədilə maliyyə resursları və alətləri kifayət etmədiyi təqdirdə indikator siqnalları sistemindən istifadə olunur bu iqtisadiyyatın maliyyə sisteminin diaqnostikasında əhəmiyyətli rol oynayır. Dövlət idarəetmə sistemində antiböhran tədbirlərini 4 qrupda cəmləşdirə bilərik: Bank sisteminin təcili xilasetmə tədbirləri; Monetar siyasət tədbirləri; Tələbi stimullaşdırmaq və real msektora yönəlik tədbirlər planı; Əhalinin neqativ və ya olumsuz gözləmələrinə qarşı tədbirlər. Təcrübə göstərir ki, böhrandan çıxış yolunun ən optimal yolu mütləq qaydada «iqtisadi və institutsional islahatları» həyata keçirməkdir. 6. Bank sektorunda dayanıqlığın və sabitliyin qorunması, bank aktivliyinin optimallaşması, sektorun tarazlı və sağlam inkişafı maliyyə sabitliyi siyasətinin əsas imperativləridir.Bu faktlar dövlətin maliyyə-büdcə siyasətini müsbət qiymət- ləndirməyə imkan verir. Mərkəzi Bankın maliyyə sabitliyi siyasəti banklarda sağlamlaşdırma tədbirlərinin davam etdirilməsinə və risklərin preventiv qaydada tənzimlənməsinə yönəldilmişdir. Bu məqsədlə, 159 prudensial nəzarətin post-krizis dövrünün tələblərinə və ən son qlobal çağırışlara uyğunlaşdırılması təmin olunmuşdur. Risklərə davamlılığının artırılması üçün nəzarət mexanizmləri vasitəsilə bankların mövcud makroiqtisadi vəziyyətə adekvat davranışı və maliyyə ehtiyatlanması səviyyəsinin yüksəldilməsi təşviq olunmuşdur. Maliyyə sabitliyi üzrə əsas hədəflərə nail olunması və Bazel-III standartları ilə harmonizasiya məqsədilə prudensial nəzarət çərçivəsi təkmilləşdirilmə tədbirləri davam edir.əcəkdir. Bank kapitalının kəmiyyət və keyfiyyətinin artırılması çərçivəsində kapitalın “konservativ buferi”nin tətbiq edilməsi və kapitalın sabit mənbələrinin rolunun yüksəldilməsi istiqamətində tədbirlər görülməkdədir. Qısamüddətli likvidlik mövqeyinin daha təkmil idarə olunması üçün Bazel-III standartlarının təklif etdiyi yeni likvidlik normativinin tətbiqi də istisna edilmir. Eyni zamanda maliyyə itkilərinin tanınması üzrə Maliyyə Hesabatlığının Beynəlxalq Standartları ilə yaxınlaşmaya nail olunması (qlobal səviyyədə əldə olunacaq konsensus çərçivəsində) diqqətdə saxlanılmaqdadır. 7. Qlobal böhrana baxmayaraq, Azərbaycan milli pul vahidi – manatı ABŞ dolları və AVRO ilə müqayisədə məzənnə sabitliyini qorunmuşdur. Qlobal böhran dönəmində ölkədəki makroiqtisadi sabitlik qorunub saxlanıb, manatın məzənnəsi digər valyutalara nisbətən möhkəmlənib, dünya bazarında qiymətlərin artması fonunda Mərkəzi Bank inflyasiyanı optimal səviyyədə saxlaya bilib, maliyyə sektorunda sabitlik təmin olunub. Qlobal böhrana baxmayaraq, Azərbaycan milli pul vahidi – manatı ABŞ dolları və AVRO ilə müqayisədə məzənnə sabitliyini qorunmuşdur. Xüsusilə, dollarla məzənnənin son illər sabitliyi ölkədə inflasiyanın və dollarlaşmanın qarşısının almasına və sosial durumun dəstəklənməsinə əlverişli şərait yaratmışdır. Eyni ilə məzzənnənin dəyişkənliyinin sabitliyi və AMB tərəfindən Manatın böhran və böhrandan sonrakı illərdə dəyərsizləşməsinin qarşısı alınması, əhalinin depozit və əmənatlər üzrə fərdi portfelin diversfikasiyası edilməsi qərarlarında riskləri azaltmışdır. Manatın 160 sabit məzənnəsi əsasında Mərkəzi Bankın iqtisadiyyata birbaşa yardım paketi Ümumi Daxili Məhsulun 5%-i səviyyəsində olmuşdur. Mərkəzi Bankın antiböhran proqramının həyata keçirilməsi pul kütləsinin azalmasının qarşısı alınmış, bankların maliyyə dayanıqlığını və iqtisadi aktivliyini qorumuş, sistem ə həmiyyətli iri müəssisələrin istehsalinvestisiya fəaliyyətinə zəruri dəstəyi təmin etmişdir. 8. Dünya iqtisadiyyatında maliyyə və iqtisadi böhranın, milli iqtisadi inkişafın tərəddüdlü vəziyyətinin aradan qaldırılması üçün, ardıcıl şəkildə, fikrimizcə, tədqiqatların həyata keçirilməsini məqsədəuyğun hesab etmək olar: • fiskal və monetar tədbirlərdən əlaqələndirici şəkildə istifadə etməklə, maliyyə bazarında sabitləşdirici vəziyyətin qorunması; • maliyyə bazarını tənzimləyən yeni qaydaların tətbiq olunması; • real sektorun innovativ səviyyələrində stimullaşdırıcı tədbirlərin görülməsi. Azərbaycanda antiböhran proqramının həyata keçirilməsi pul kütləsinin azalmasının qarşısı alınmış, bankların maliyyə dayanıqlığını və iqtisadi aktivliyini qorumuş, sistem əhəmiyyətli iri müəssisələrin istehsal- investisiya fəaliyyətinə zəruri dəstəyi təmin etmişdir. Yüklə 2,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|