Microsoft Word mulki huquq doc

 

490

Elə də hallar olur ki, həmin hallarda malın qiyməti və pərakəndə alqı-satqı müqaviləsinin digər mühüm şərt-

ləri göstərilmir. Belə hallar müqavilənin mühüm şərtlərinin göstərilib-göstərilməməsindən asılı olmayaraq ümu-

mi oferta sayılır. Bu cür hallara aiddir: 

●

 satış yerində (piştaxtalarda, vitrinlərdə və i.a.) malların qoyulması; 

●

 malların nümunələrinin nümayiş etdirilməsi; 

●

  satılan  mallara  dair  məlumatların  (malların  təsvirlərinin,  kataloqlarının,  fotoşəkillərinin  və  i.a.)  təqdim 

edilməsi. 

Qanun göstərilən bu qaydadan istisnaya yol verir. Belə ki, əgər alıcı açıq-aşkar müəyyən etsə ki, satış yerin-

də qoyulan, nümunələri nümayiş etdirilən, barəsində məlumatlar verilən mal satış üçün nəzərdə tutulmamışdır, 

onda belə mallar pərakəndə alqı-satqı müqaviləsinin predmeti ola bilməz. Məsələn, ticarət mərkəzinin zalında 

bədii tərtibat məqsədi üçün qoyulan mal və yaxud vitrində qoyulan mal ticarət avadanlığı hesab edilir. 

Ümumi ofertanın əsas xüsusiyyətlərindən biri pərakəndə alqı-satqı müqaviləsinin ümumi müqavilə növünə 

aid edilməsi ilə izah olunur. Belə ki, ümumi müqavilə bütün istehlakçılar (alıcılar) üçün malların qiymətini və 

müqavilənin  digər  şərtlərini  eyni  cür  müəyyənləşdirir.  Ona  görə  də  oferta  bütün  şəxslər  üçün  eyni  müqavilə 

şə

rtlərini əks etdirməli və nəzərdə tutmalıdır. Ümumi oferta qaydasında bağlanan pərakəndə alqı-satqı müqavi-

ləsində  tərəf  kimi  çıxış  edən  satıcı  hər  hansı  bir  alıcının  təklifini  qəbul  etməklə  onunla  müqavilə  bağlamağa 

borcludur. Onun müqavilə bağlanmasında hər hansı bir alıcıya digərinə nisbətən üstünlük verməyə hüququ yox-

dur. Mal satmağa imkanı olan satıcı alıcı ilə müqavilə bağlamaqdan əsassız imtina etdikdə alıcının ixtiyarı var 

ki, satıcını müqavilə bağlamağa məjbur etmək məqsədilə məhkəməyə müraciət etsin və müqavilə bağlamaqdan 

boyun qaçırmağa görə vurulan zərərin ödənilməsini ondan tələb etsin. Ümumi oferta qaydasında bağlanan pəra-

kəndə alqı-satqı müqaviləsinin bir xüsusiyyəti də ondan ibarətdir ki, alıcı müqavilənin predmetindən savayı 

digər şərtlərinin müəyyən edilməsində iştirak etmir və müqaviləyə qoşulmaq yolu ilə həmin şərtləri qəbul 

edir. Göstərilən halda qanun alıcının hüquqlarının qorunmasına təminat verir. Belə ki, qanunvericilikdə nəzərdə 

tutulan  hüquqlarla  müqayisədə  istehlakçıların  hüquqlarını  məhdudlaşdıran  müqavilə  şərtləri  etibarsız  sayılır 

(« stehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında» Qanunun 16-jı maddəsi). Bu şərtlərin tətbiqi nəticəsində is-

tehlakçıya (alıcıya) zərər dəyibsə, o, təqsirkar şəxs tərəfindən tam həcmdə ödənilir. Müqavilənin özü puç, müt-

ləq etibarsız əqd hesab edilir. 

§ 3. Pərakəndə alqı-satqı müqaviləsinin məzmunu 

1. Satıcının vəzifələri 

Pərakəndə alqı-satqı müqaviləsində satıcı rolunda çıxış edən tərəfin vəzifələri, hər şeydən əvvəl, alqı-satqı 

haqqında ümumi müddəalarla müəyyən edilir. Pərakəndə alqı-satqı müqaviləsi üzrə satıcının əsas vəzifəsi malı 

alıcıya verməkdən ibarətdir. Bu vəzifə alqı-satqı müqaviləsində olduğu kimi bir neçə şərti (tələbi) əhatə edir: 

●

 malı müəyyən bir yerdə vermək; 

●

 yardımçı əşyalarla və sənədlərlə vermək; 

●

 razılaşdırılmış sayda və miqdarda, habelə müəyyən çeşiddə vermək; 

●

 əşyanı komplektdə vermək; 

●

 lazımi keyfiyyətdə vermək; 

●

 üçüncü şəxslərin hüquqlarından azad vermək; 

●

 lazımi tara və (və ya) qabda vermək. 

Satıcının  əsas  vəzifəsini  əhatə  edən  həmin  tələblər  alqı-satqı  müqaviləsi  haqqında  ümumi  qaydalar  tətbiq 

edilməklə müəyyən edilir. Bununla belə, pərakəndə alqı-satqı müqaviləsində həmin tələblər (şərtlər) müəyyən 

xüsusiyyətlərə malikdir. 

Satıcının  malı  alıcıya  vermək  vəzifəsini  əhatə  edən  tələblərdən  biri  malı  müəyyən  bir  yerdə  verməkdən 

ibarətdir. Çox vaxt mal satış yerində (ticarət mərkəzinin, pərakəndə ticarət şəbəkəsi və müəssisəsinin olduğu 

yerdə) alıcıya verilir. Müqavilə malın alıcıya çatdırılması şərti ilə də bağlana bilər. Bu cür müqavilələr üzrə 

satıcının  əsas  vəzifəsi  malı  alıcının  göstərdiyi  yerə  çatdırmaqdan  ibarətdir.  Müqavilədə  malın  çatdırılma  yeri 

göstərilməyə  də  bilər.  Belə  halda  mal  fiziki  şəxsin  (alıcının)  yaşayış  yerinə,  alıcı  hüquqi  şəxs  olduqda  isə 

onun olduğu yerə çatdırılır (MM-in 621.1-ci maddəsi). 

Satıcının malı alıcıya vermək vəzifəsini əhatə edən tələblərdən biri malın ona aid olan yardımçı əşyalarla 

və sənədlərlə birlikdə verilməsindən ibarətdir. Sənədlər dedikdə, texniki pasport, keyfiyyət sertifikatı, istis-

mar təlimatı və s. başa düşülür. « stehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında» Qanunun 7-ci maddəsinin 7-

ci bəndində bu cür sənədlərin tərkibi dəqiqləşdirilməklə konkretləşdirilir: qəbz; mal çeki; kassa çeki; zəmanət 

müddəti olan mallar üzrə isə texniki pasport və ya onu əvəz edən digər sənəd. 

Satıcı malı müəyyənləşdirilmiş sayda, miqdarda və kəmiyyətdə verməyə borcludur. Miqdar və say anlayı-

ş

ı pərakəndə alqı-satqı müqaviləsi üçün spesifik anlayış deyildir. Bu onunla izah olunur ki, pərakəndə alqı-satqı 

---