Microsoft Word mustafa ilbo\360a y\374ksek lisans tezi doc
Yüklə 0,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.2. deaların Özellikleri
- Devlet
- Sofist
- Protagoras
- Timaios
15 Sonuç olarak, Platon'un bütün diyalogları göz önüne alındığında “idea (ιδεα)” ve “idea” kelimesiyle eş anlamlı olarak kullanılan “eidos (ειδοσ)”, “idein (ιδειν)” ve “auto (αυτο)” kelimelerinin anlam ve içeriklerini epistemolojik, ontolojik, ahlaki, mantıki ve metafizik açıdan beş ana grupta toplandığı görülmektedir. Platon, “idea (ιδεα)”, “eidos (ειδοσ)”, “idein (ιδειν)” ve “auto (αυτο)” kelimelerini her kullanışında, epistemolojik anlamda bilginin ve düşüncenin konusu olan şey’leri 88 ; ontolojik anlamda türleri / cinsleri 89 , şey’lerdeki ortak özleri 90 ,
ey’lerin sebebini 91 , şey’lerin asıllarını 92 , şey’lerin görünen şekillerini 93 , şey’lerin kendisini 94 , ideal standartları veya örnekleri 95 ; ahlaki anlamda kâmil hakikatleri 96 ;
97 ; metafiziksel anlamda tanrısal olanı 98
99 , varlığı kendinden olanı 100 , gerçek varlıkları 101 ve bu
dünyanın ölçülerine sığmayan aşkın şey’leri 102
kastetmektedir. 1.2. deaların Özellikleri Bu başlık altında, ideaların sahip olduğu özelliklerden yola çıkarak onların ne gibi şey’ler oldukları incelenecek, bir anlamda “idealar nedir?” sorusuna cevap aranmaya çalışılacaktır. Zira Platon'da ideaların kendisiyle ilgili söylemler ideaları oluşturan özellikler tarafından oluşturulmuştur. Platon'un üçüncü adam tartışmasında 103 bir takım paradokslara düşmesi bunun en iyi göstergesidir. Platon'un, bu gün “kendi kendini doğrulama öğretisi” olarak bilinen öğretiyi
88 Devlet 505a, 507c; Kratylos 440a-c; Menon 97b-98b; Phaidon 66e, 79a; Timaios 51d. 89 Devlet Adamı 262c-263a, 263d-264a. 90 Devlet 479e, 490b; Kratylos 386e; Menon 72c, 74d-75b; Theaitetos 147d vd. 91 Devlet 517c; Kratylos 401c; Phaidon 100c-d, 102b, 106a; Sofist 250b, 251e, 256a-e, 259a. 92 Kratylos 440b; Lysis 219d; Phaidros 251a; Sofist 266c; Timaios 29a, 29c-31a, 48e. 93 Euthyphron 5d, 6d. 94 Euthydemos 300e; Lysis 219d; Phaidon 65d; D. ROSS, s. 89. 95 Phaidon 74e-75a. 96 Philebos 61a-62a; Protagoras 345a-e. 97 Devlet 507b, 596a; Kratylos 389c, 390e; Parmenides 131a; Phaidon 74a, 100c. 98 Devlet Adamı 309c; Devlet 596c-e; Phaidon 83d; Sofist 254b. 99 Parmenides 137d; Phaidon 78b-d; Timaios 37a-38a. 100 Phaidon 65d, 100b; Timaios 51d. 101 Devlet 486d; Philebos 58a. 102 Phaidon 74a, 79a-e, 100c, 109c-110a-b, 247d; Phaidros 250b; Philebos 15a-d, 53a, 58a, 59a-60a, 61a-62a; Sofist 247d-248a; Symposion 211a-e; Theaitetos 156e; Timaios 37c-d, 50a, 51a,52a. 103
Üçüncü adam tartışması için Bkz. Parmenides 132.
16 kullanması sebebiyle 104
, ideaların özelliklerinin ortaya konulması konunun daha iyi anlaşılması noktasında bir gerekliliktir. Diyaloglarda görülen, ideaların en sık vurgu yapılan özelliklerinden ilki, onların “ezeli ve ebedi” olmalarıdır. Platon'a göre idealar ezeli ve ebedidir. 105
eksilmeden söz edilemez. Onlar şu anda veya başka bir anda, farklı açılardan farklı görünmediği gibi kendi içlerinde de farklı değillerdir. Platon'un ifadesiyle, “formun biricikliği dolayısıyla ezelden ebede kendi kendisiyle ilişkili olarak tezahür eder ve bütün diğer güzel olan şey’ler bu güzelliğe katılır.” 106
107
Tahtaya çizdiğimiz ve duyularımızla algıladığımız bir dairenin, onu sildiğimizde oradan yok olup gitmesi, ancak dairenin kendisinin (daire ideasının) hiçbir zaman yok olmaması örneğinde olduğu gibi, her idea sonsuzdur. dealar, sonsuz olmaları sebebiyle hiçbir değişikliğe bağlı kalmadan her zaman “kendileriyle aynı kalan şey’ler”dir. 108 Özleri gereği bütün nesnelere yataklık etmelerine rağmen, içlerine aldıkları nesnelerden dolayı, kendi öz niteliklerini hiçbir zaman kaybetmezler. Daha genel bir söylemle, idealar özü itibariyle hep aynı kalan ve hiçbir zaman değişmeyen 109
mutlak varlıklardır. 110
Onlar, kendi başlarına var olan ş ey’ler olup 111 , kendi kendileriyle özdeştirler 112 ve varlıkları kendindendir. 113
Sahip oldukları bu mutlaklık sebebiyle kendi başlarına var olan idealar, tikel ş ey’lerden farklı olarak, zamanın da dışındadır. 114 Platon'un, bir şey’in “idea” olup olmadığını sorgularken ilk sorduğu şey, onun akışa tabi olup olmadığıdır. 115
Onlar zamanın dışında olduklarından, değişimden uzaktırlar ve her zaman kendi
104
HARE, a.g.e., s. 53. 105
Phaidon 78b-d, 79b-e; Timaios 37a-38a. 106
Symposion 211a-c. 107
Parmenides 137d; Phaidon 78b. 108
Timaios 48e. 109
Kratylos 386e; Philebos 58a, 59a-60a, 61a-62a. 110
Timaios 51d. 111
Devlet 493e. 112
Sofist 248a. 113
Phaidon 100b. 114
Sofist 248a; Timaios 37c, 52a. 115
Kratylos 339d. Yüklə 0,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|