B i b l i o q r a f i y a
75
Qəzənfər Paşayev imzasını tanıdan,
ona bir filoloq alim ki-
mi hörmət və nüfuz qazandıran, şübhəsiz ki, bu insanın İraq
türkmanlarının varlığını özündə yaşadan mənəvi yaddaşın
bütün daşıyıcılarına eyni həssaslıq və professionallıqla yanaş-
ması, onların bitib-tükənməyən milli-bədii tutumunu üzə çıxar-
masıdır. Qəzənfər müəllim klassik ədəbi irs, dil tarixi, qarşılıq-
lı ədəbi təsir, müasir ədəbi proses haqqında yazanda və danı-
şanda da İraq türkmanlarının zəngin mədəniyyətininin ona aşı-
ladığı bir ovqata köklənir.
Şirindil Alışanlı
filologiya üzrə elmlər doktoru, professor
İnsanın ağlı, zəkası ən böyük gücüdür və Qəzənfər Paşa-
yev bu gərəkli dəyərlərin, mənəvi gücün daşıyıcılarından, sa-
hiblərindən biridir.
Fikrət Qoca,
Xalq şairi
Qəzənfər Paşayevin fəaliyyətini bir cümlə ilə belə qiymət-
ləndirmək olar: Əbədiyaşar ədəbi elmi abidə və ya iftixar do-
ğuran yaradıcılıq.
Qəzənfər Kazımov,
professor
“Ana, məni Azərbaycana göndərirlər. - Çox yaxşı, uğur ol-
sun. Orada Qəzənfər Paşayevi tap. - O, mənə nə kömək edə bi-
lər? - Qəzənfər Paşayev sənə Kərkükü tanıdacaq. - Bu, anamın
sözü idi. Mən gəlib Qəzənfər Paşayevi elə anamın dediyi kimi
gördüm.”
Casim Məhəmməd,
İraq səfirinin müşaviri
Qəzənfər Məhəmməd oğlu Paşayev
76
Ə S Ə R L Ə R İ
Kitabları
1969
1.
Kərkük dialektinin fonetikası: filologiya elmləri na-
mizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya
/Qəzənfər Paşayev; Azərbaycan SSR EA-nın Nəsimi adına
Dilçilik İnstitutu.- Bakı, 1969.- 223 s.
1985
2.
Altı il Dəclə-Fərat sahillərində /Qəzənfər Paşayev;
red. A.Vəfalı; [rəy. V.Yusifli].- Bakı: Yazıçı, 1985.- 221, [3] s.
Kitabın içindəkilər: İraq necə yaxın olur; “Eşqimi tərif-
ləyib heç kimi aldatmıram...”; Bağ yeri Bağdad; Bağdad bu
gün; İraqın bu günündən etüdlər; Xurma bağları; Bayramlar,
yeməklər; “Ürəyi yanan gəl bəri...”; Bir az da təhsildən; Mə-
dəniyyət mərkəzi şəhərlər; Füzulinin nəvə-nəticələri arasın-
da; Adətim mənim, həyatım mənim; Ailə, nigah,
toy adətlə-
rindən; Böyük günah, kiçik günah; Kababçı Mustafa;
“Adəm-Həvva nişanəsi”; Tovuz quşuna sitayiş; İnamlar;
Əsrlərin izləri var bu yerdə; Dost-dosta tən gərək...; Sərvət
xalqın əlində olanda; Hər problemin arxasında qadın durur;
Xitabət kürsüsü; Dostlar sevinəndə sevinir, kədərlənəndə kə-
dərlənirdik...; “Şayba-şaabi!”; İraq bizə iraq deyil; On ildən
sonra; Vətən həsrəti, övlad dərdi; Göl ərəbləri;
Adət bənzər-
siz, həyat bənzərsiz; Xəncəri sıyırıb yemək yedirdirlər; “Qı-
lıncları parıldayır, amma kəsmir”; Adam öldürmək cinayət
yox, borc imiş...; Nigah; Qoşulub qaçma.
B i b l i o q r a f i y a
77
1987
3.
Altı il Dəclə-Fərat sahillərində /Qəzənfər Paşayev;
rəyçi V.Yusifli; red. və ön sözün müəl. A.Vəfalı.- Bakı: Yazı-
çı, 1987.-228, [2] s.
Kitabın içindəkilər: İraq necə yaxın olur; “Eşqimi təriflə-
yib heç kimi aldatmıram...”; Bağ yeri Bağdad; Bağdad bu gün;
İraqın bu günündən etüdlər; Xurma bağları; Bayramlar, ye-
məklər; “Ürəyi yanan gəl bəri...”; Bir az da təhsildən; Mədə-
niyyət mərkəzi şəhərlər; Füzulinin nəvə-nəticələri arasında;
Adətim mənim, həyatım mənim; Ailə, nigah,
toy adətlərindən;
Böyük günah, kiçik günah; Kababçı Mustafa; “Adəm-Həvva
nişanəsi”; Tovuz quşuna sitayiş; İnamlar; Əsrlərin izləri var bu
yerdə; Dost-dosta tən gərək...; Sərvət xalqın əlində olanda; Hər
problemin arxasında qadın durur; Xitabət kürsüsü; Dostlar se-
vinəndə sevinir, kədərlənəndə kədərlənirdik...; “Şayba-şaabi!”;
Göl ərəbləri; Adət bənzərsiz, həyat bənzərsiz; Xəncəri sıyırıb
yemək yedirdirlər; “Qılıncları parıldayır, amma kəsmir”;
Adam öldürmək cinayət yox, borc imiş...; Nigah; Qoşulub qaç-
ma; Əfsanəyə bənzər həqiqətlər;
On ildən sonra; Vətən həsrəti,
övlad dərdi; İraq bizə iraq deyil; Ömrün əbədiləşən illəri.
1992
4.
İraq-türkman folkloru /Qəzənfər Paşayev; elmi red.:
Azad Nəbiyev, Dr. Əbdüllətif Bəndəroğlu; rəyçi Paşa Əfəndi-
yev.- Bakı: Yazıçı, 1992.- 213 s.
Kitabın içindəkilər: Şah əsər (Əbdüllətif Bəndəroğlu); Gi-
riş.
Birinci fəsil. Arxaik janrlar: İnanclar; Yemindlər; Dualar və
bəddualar; Fallar.
İkinci fəsil: Xalq mərasim və nəğmələri; Yas
mərasim və nəğmələri; Toy mərasim və nəğmələri.
Üçüncü fə-
sil: Lirik növ; Xoyratlar və Manilər; Xalq havaları; Xalq mah-
nıları; Aşıq havaları; Beşik nəğmələri; Bayatı-tapmacalar.
Dördüncü fəsil. Epik növ:
Dastanlar; Nağıllar; Atalar sözləri
və məsəllər; Tapmacalar; Lətifələr; Son söz əvəzi; Qaynaqlar.
Qəzənfər Məhəmməd oğlu Paşayev
78
5.
İraq-türkman folkloru: filologiya elmləri doktoru
alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya /Qə-
zənfər Paşayev; Azərbaycan EA-nın Nəsimi adına Dilçilik İns-
titutu.
- Bakı, 1992.
- 341 s.
2003
6.
Kərkük dialektinin fonetikası: monoqrafiya /Qəzənfər
Paşayev; red. A.Axundov.- Bakı: Elm, 2003.- 212 s.
Kitabın içindəkilər: Bir neçə söz; İxtisarlar; Transkripsiya;
Giriş.
I fəsil: Saitlər və onların variantları; Uzun saitlər; Qısa
saitlər; Saitlərin müxtəlif variantları; Diftonqlar; Saitlərin əvəz-
lənməsi;
Ahəg qanunu; Saitlərin artımı; Saitlərin düşümü; He-
ca artımı və heca düşümü.
II fəsil: Samitlər; Samitlərin Kərkük
dialektində müşahidə edilən variantları haqqında; Samitlərin
əvəzlənməsi: Söz əvvəlində; Söz ortasında; Söz axırında; Sa-
mitlərin artımı: Söz əvvəlində; Söz ortasında; Söz axırında; Sa-
mitlərin düşümü: Söz əvvəlində; Söz ortasında; Söz axırında.
III fəsil: Fonetik hadisələr; Asimilyasiya; Tam
irəli asimilyasi-
ya; Mürəkkəb tam irəli asimilyasiya; Yarımçıq irəli asimilyasi-
ya; Tam geri asimilyasiya; Yarımçıq geri asimilyasiya; Dissi-
milyasiya; İrəli disimilyasiya; Geri dissimilyasiya; Yerdəyiş-
mə; Yanaşı yerdəyişmə; Yanaşı olmayan yerdəyişmə; Söz
kökündə samitlərin qoşalaşması; Vurğu; Mətnlər; Mənlərdə
rast gəlinən bəzi sözlərin lüğəti; İstifadə olunmuş ədəbiyyat.
7.
Kərkük folklorunun janrları /Qəzənfər Paşayev; elmi
red.: B.Nəbiyev; M.Naqib.- Bakı: Elm, 2003.- 318 s.
Kitabın içindəkilər: Abidə bir əsər (prof. Mahir Naqib);
Giriş.
I fəsil: Mərasim folkloru; İlkin janrlar; İnanclar; Ye-
mindlər (Andlar); Dualar və bəddualar (Alqış və qarğışlar);
Fallar; Xalq mərasim və nəğmələri; Dini bayram və nəğmələr;
Məişət
mərasim və nəğmələri; Yas mərasim və nəğmələri.
II
fəsil: Lirik növ; Xoyratlar və Manilər; Xalq mahnıları və onla-
rın poetik mətnləri; Xalq türküləri; Beşik nəğmələri; Bayatı-