Microsoft Word Radiobiologiya d?rs v?saiti sixilmish doc

 
 
294 
 
növü  ən  təhlükəli  enerji  növüdür.  Deməli,  bu  vəziyyətdən  yeganə  çıxış  yolu  yarana 
biləcək  təhlükələrin  zərərsizləşdirilməsi  yollarının  axtarılıb  tapılmasıdır.  Bunun  üçün 
yol  verilmiş  səhvləri  təhlil  etmək  və  onlardan  nəticələr  çıxarmaq  tələb  olunur.  AES  ‐ 
lərdə  son  illər  baş  verən  qəzalar  göstərdi  ki,  hətta  ən  təkmil  hesab  olunan  “RBMK”  
(Çernobıl  AES  ‐  də  istifadə  olunan)    və    qaynayan    sulu  “VVER”  (Fukusima  AES  ‐  də 
istifadə olunan) ipli energetik reaktorlar da özünü doğrultmadı.  
Qeyd edək ki, Fukusima AES ‐ də istifadə olunan Rusiyanın “VVER‐1000” tipli 
reaktorları,  mütəxəssislərin  fikrincə,  qərbin  təhlükəsizlik  standartlarına  uyğun 
gəlməklə yanaşı, həm də bəzi göstəricilərinə görə onları üstələyir. Həmçinin Rusiyanın 
BN‐800  tipli,  sürətli  elektronlar  əsasında  işləyən  yeni  enerji  blokları  da  ən  təhlükəsiz 
reaktor  kimi  özünü  sübut  etmişdir.  Məsələn,  bunun  prototipi  olan  “BN  ‐  600”  
reaktoru  Beloyarsk  AES ‐ də bu günə qədər uğurla istismar olunur.    “BN ‐ 800” tipli 
enerji  blokları  onları    zəlzələdən,  zərbə  dalğasından,  təyyarə  düşməsindən  qoruyan 
əlavə qəza mühafizə sisteminə də malikdir. Germetik mühafizə sistemi isə reaktorun 
həm  normal  fəaliyyətində,  həm  də  istənilən  qəza  şəraitində  radionuklidlərin  ətraf 
mühitə  yol tapmasına imkan vermir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
295 
 
İSTİFADƏ OLUNAN ƏDƏBİYYAT 
___________________________________________________________________ 
 
 
 
 
 
1.  Cəfərov  E.S.,  Musayev  M.H.,  Qurbanov  G.B.,  Əliyev  L.Ə.  Abşeron 
yarımadasının    radioekoloji    vəziyyətinin  öyrənilməsi.  «Bakı  şəhəri  və  şəhərətrafı 
ərazilərin ekoloji problemləri» konf. mater., Bakı, 1992, s. 190. 
2.  Cəfərov  E.S.,  Musayev  M.H.,  Əliyev  L.Ə.  Abşeron  yarımadasında 
radionuklidlərin  paylanmasının  öyrənilməsi.    «Bakı  şəhəri  və  şəhərətrafı  ərazilərin 
ekoloji problemləri»  konf. mater., Bakı, 1992, s. 191. 
  
3.  Cəfərov  E.S.,  Əliyev  L.Ə.,  Mironenko  A.A.,  Fərəcov  M.  F.  Qobustan  və 
Abşeron  yarımadasının  bəzi  palçıq  vulkanlarının  ərazilərində  radioekoloji  vəziyyətin 
öyrənilməsi.”Həsən  Əliyev  və  Azərbaycanda  ətraf  mühitin  davamlı  inkişafının   
problemləri” konf. mater.Bakı, 2002. c.249‐250. 
4. Cəfərov E.S., Orucova C.R., Cəfərli A.K. Kiçik dozalı γ‐radiasiyanın dəvətikanı 
və  qoşayarpaq bitkilərinin biomorfoloji, reproduktivlik və rezistentlik xüsusiyyətlərinə 
təsirinin      tədqiqi  //  AMEA‐nın  Xəbərləri  (Biologiya  elmləri  seriyası).  2005.    №3‐4.  s. 
168‐173.   
5.  Cəfərov  E.S.,  Orucova  C.R.  Kiçik  dozalı  radiasiyanın  bitkilərin  vegetasiya 
dövrünün  müxtəlif    mərhələlərində  fotosintez  prosesinə  təsirinin  tədqiqi  //  AMEA‐nın 
məruzələri. 2006.    № 5‐6.  s. 90‐98.  
6.  Cəfərov  E.S.,  Orucova  C.R.  Romanı  yod  zavodunun  istehsalat  ərazisinin 
radiobioloji  monitorinqi  “Abşeron  yarımadasının  radioekoloji  durumuna  neft‐qaz 
istehsalının təsiri” Resp. Konf. mater., Bakı, 2007, s.17‐18.  
7. Məmmədov Q.Q., Ramazanov M.Ə., Badalov V.Q., Nağıyev C.Ə., Mehdiyeva 
A.Ə.,  Bəkirova  M.M.  Abşeron  yarımadasının  təbii  və  antropogen  radionuklidlərlə 
çirklənmələrin  tədqiqi.‐  Respublika  konfransı  “Radiasiya  və  ətraf  mühit”,  Radiasiya 
Problemləri İnstitutu,  Bakı, 2010, s.79‐81.  
8.  Orucova  C.R.  Kiçik  dozalı  radiasiyanın  bitkilərin  fotosintetik  aparatına 
təsirinin öyrənilməsi./ AMEA aspirantlarının elmi konf. mater. Bakı: 2005, s. 46‐48.     
9.  Orucova  C.R.  Xroniki təsir  şəraitində  formalaşmış  bitkilərdə  karotinoidlərin 
miqdarının  radiasiyadan asılılığı.  AMEA aspirantlarının elmi konf. mater. Bakı: 2006, 
s. 85‐87.
      
10.  Orucova  C.R.  Cəfərov  E.S.  Bakı  yod  zavodunun  istehsalat  ərazisini 
çirkləndirən  radionuklidlərin  ərazi  torpaqlarında  şaquli  və  üfüqi  miqrasiyasının 
öyrənilməsi    “Ekologiya  və  həyat  fəaliyyətinin  mühafizəsi”  V  Beyn.  Konf.  mater., 
Sumqayıt, 2007, s.110‐111. 

---

 
 
296 
 
11.
 
Абдуллаев  М.А.,  Алиев  Дж.А..  Миграция  искусственных  и 
естественных  радионуклидов  в  системе  почва‐растение.  Баку  «Элм»  .1998. 
239 с. 
12.    Абрамов    А.И.  и  др.  Основы  экспериментальных  методов  ядерной 
физики.   М.: Энергоатомиздат, 1986, 559 с. 
13.    Абрамов  В.  И.,  Динева  С.  В.,  Рубанович  А.  В.,  Шевченко  В.  А. 
Генетические 
последствия 
радиоактивного 
загрязнения 
ппопуляций 
Arabidopsis thaliana,  произрастающих в 30 километровой зоне аварии на ЧАЭС  
// Радиационная биология.  Радиоэкология, 1995, т. 35 , вып. 5, с. 676‐689.  
14.  Аверин  В.С.,  Калиниченко  С.А.,  Неначиев  Р.А.,  Цуранков  Э.Н.  Оценка 
параметров    перехода  радионуклидов  из  почвенных  частиц  и  растительной 
компоненты       верхнего  слоя дернины в молoко крупного рогатого скота в 
условиях пастбищного  содержания // Радиационная биология. Радиоэкология, 
2002, т. 42, №4, с. 429‐432.  
15.  Агапкина  Г.И.  Органические  формы  соединений  искусственных 
радионуклидов  в  почвенных  растворах  природных  биогеоценозов  // 
Радиационная биология.      Радиоэкология, 2002, т. 42, №4, с. 404‐41. 
16.
   
Алексахин  Р.М.    Ядерная  энергия  и  биосфера.  М.:  Энергоиздат. 
1982.215 с. 
17.    Алексахин  Р.М.,  Архипов  Н.П.,  Бархударов  Р.М.  и  др.  Тяжелые 
естественные  радионуклиды в биосфере: Миграция и биологическое действие 
на популяции и      биогеоценозы. М.: Наука, 1990, 368с.   
18. Алиев Д. А., Лисаченко Э.П., Абдуллаев М.А., Дричко В.Ф. Содержание 
естественных  радионуклидов в пахотных почвах Азербайджана // Тез. Докл. II 
Всесоюз. конф. по с.‐х.  радиологии. Обнинск. 1984. Т.1. С.87‐88.  
19.  Алиев  Ч.С.,  Фейзуллаев  А.А.,  Багирли  Р.Дж.,  Велиева  Ф.Ф.  Факторы, 
контролирующие  уровень  объемной  активности  радона  в  Азербайджане. 
AMEA‐nın Xəbərləri (Yer  Elmləri), 2012, №1, s. 42‐48. 
20.    Антонов  В.Ф.  Липидные  поры:  «Стабильность  и  проницаемость 
мембран»     //  Соросовский образовательный журн., 1998, №10, с.10‐17. 
21. Антонов М., Митева Д., Влияние гамма‐лучей на рост, развитие и 
продуктивность    некоторых  сортов  картофеля.  Влияние  на  гама‐лъчите 
върху растежа, развитието и  продуктивността на някои сортове картофи 
// Почвозн., агрохим. и екол., 2001, №4‐6,  с. 121‐124.   
22. Антонов М., Минтева Д., Диноева С. Влияние комбиринированного 
гамма‐облучения  и    лучей  лазера  на  семена  кукурузы  //  Почвозн.  Агрохим.  и 
екол., 2002, 37, № 1‐3, с. 94‐96.  
23.  Артамонова  В.Г.,  Шаталов  Н.Н.  Профессиональные  болезни.  М.: 
Медицина. 1988.  240 с.  
24. Баева Е.Ю., Шестопалова Н.Г. Изучение радиоадаптивного ответа 
(РАО)  клеток    меристемы  в  связи  с  явлением  гетерозиса  у  растений. 
Актуальные проблемы генетики:  Материалы 2 конф. Московского общества 

---