166
Kim əzabdan əvvəl anlar var olan xoş ləzzəti?
Beyt
Qay
ıt, gəl,vur, öldür, bu ölüm, bilsən
Xoşdur mənə, sənsiz ömür sürməkdən.
Şükür
olsun ki, bir müddətdən sonra geri qay
ıtd
ı, çənəsinin al-
macç
ığ
ı heyva kimi zərif tüklərlə örtülmüş, rəngi solmuş, əvvəlki
gözəllikdən bir nişan qalmam
ışd
ı. Ümid edirdi ki, durub üzündən
öpəcəyəm. Oturub üzümü kənara çevirdim və dedim:
Şer
O gün ki cəmal
ın xətti gözəldi,
Qoymad
ın bir salam o xəttə nəzər.
Bu gün
sülh edərək gəlmişsən çünki,
Qoyulub o xəttə indi zir-zəbər.
Şer
Tazə bahar
ım, varağ
ın soldu bax,
Qoşa qazan, söndü, bu od, bu ocaq.
Bunca çəkib sən özünü dartma gəl,
Anla daha indi deyilsən gözəl.
Get onu tap kim sənə pabənd ola,
Bir kəsə naz et ki, sənə bənd ola.
Şer
Dedilər ki, bağda göyərti xoşdur,
Sözün doğrusunu deyənlər bilər.
Yəni gözəl üzdə tər səbzi bitsə,
Aşiq məftun olub təmənna dilər.
Lakin qanqal bitmiş sənin üzündə,
Yolduqca daha çox art
ıb yüksələr.
Şer
167
Səbr etsən, etməsən bunu yaxş
ı bil,
Gözəllik əyyam
ı keçib gedəcək.
Sənin tək can
ımdan əl çəkməsəydim,
Saqqal
ı qoymazd
ım ç
ıxa həşrə dək.
Şer
Yar
ımdan sual etdim: han
ı o
hüsnü camal,
Qaralm
ışd
ır ay üzün batm
ısan dərdə, ğəmə.
Cavab verdi bilmirəm bu üzümə nə oldu
Görünür hüsnüm üçün batm
ış belə matəmə.
11.
Hekayət
Bağdad bədəvi ərəblərinin birindən soruşdular: – Yeniyetmələr
haqq
ında nə deyə bilərsən?
Dedi: – Onlardan xeyir umma, nə qədər ki, gözəl və zərifdirlər
kobudluq edərlər, elə ki, çirkinləşib kobudlaşd
ılar, məhəbbət göstərib
dostluq edərlər
Nəzm
Yeniyetmə nə qədər ki,
gözəldir,
Dili ac
ı olar, xisləti yaman.
Elə ki, üzünün gülşəni soldu,
Ham
ıya dil töküb olar mehriban.
12.
Hekayət
Bir
alimdən soruşdular: – Bir adam gözəl bir nigarla xəlvət otağa
çəkilə, qap
ın
ı daldan baqlaya, rəqiblər yuxlam
ış, şəhvət coşmuş ola,
ərəblər demişkən: «Xurmalar dəymiş, bağban yatm
ıqa ola», insan öz
nəfsini saxlay
ıb gözəllərin əlindən qurtara bilər, ya yox?
Alim
dedi:
–Gözəllərin əlindən qurtarsa da, söz gəzdirənlərin dilindən
qurtara bilməz.
168
Beyt
İnsan qurtarsa da pis əməlindən.
Qurtarmaz bədxah
ın tənələrindən.
Beyt
Bacararsan bir
iş görüb salmayasan səsə sən,
Bacarmazsan lakin xalq
ın dillərini kəsəsən.
13.
Hekayət
Tutuquşu ilə qarğan
ı bir qəfəsə salm
ışd
ılar. Tutuquşu qarğan
ın
çirkin sifətini görməkdən xoşlanmayaraq, öz–özünə deyirdi:
–Bunun
nə kifir, eybəcər və yöndəmsiz sir–sifəti vard
ır! Kaş
aram
ızda məğriblə məşriq qədər məsafə olayd
ı!
169
Şer
Hər kəs səhər duranda görsə sənin üzünü,
Onun parlaq gündüzü tutqun axşama dönər.
Sənin kimi bir nacins sənə həmdəm olmal
ı,
Təəssüf ki, dünyada sənə tay yox bir bəşər
Daha
qəribəsi oras
ında idi ki, qarğa
da tutuquşu ilə bir yerdə ol-
maqdan gədərlənərək təəssüflənir və həyat
ın
ın gedişindən şikayətlə-
nib deyirdi:
–Baxt
ım qara, taleyim dönük, fələk vəfas
ız imiş! Mən gərək indi
bir qarğa ilə bir bağda divar üstə nazlana–nazlana gəzə idim!
Beyt
S
ıxar möminləri sanki bir zindan,
Rindlərlə bir yerə düşdüyü zaman.
Görəsən nə günah işləmişəm ki, ruzigar məni cəzaland
ır
ıb belə
xəbis, lovğa və nacins bir axmaqla həmsöhbət etmiş və fəlakətə
salm
ışd
ır.
Şer
Şəklini
çəksələr divara sənin,
O evə heç yax
ın gəlməz bir insan.
Behiştdə sən olsan əgər, adamlar,
Qaç
ıb cəhənnəmdə salarlar məkan.
Bu
məsəli ona görə gətirdim başa düşəsən ki, alim adam cahilə
nə qədər nifrət edərsə, cahil yüz dəfə, min dəfə art
ıq ona nifrət
bəsləyər.
Şer
Rindlər məclisində vard
ı bir zahid,
Bəlxli bir cavan ona dedi: «Sus!
Naraz
ı olsan da qaşqabaq tökmə;
170
Sən
də biz deyən tək deyilsən, əfsus!»
Şer
Ham
ı birləşmişdir gül və lalə tək,
Sən isə arada quru odunsan.
Ey naxələf şeyx, müxalif külək,
Qar kimi soyuqsan, buz kimi donsan.
14.
Hekayət
Bir dostum var idi, onunla çox səfər etmiş, çoxlu duz-çörək
yemişdik, aram
ızda möhkəm bir səmimiyyət yaranm
ışd
ı. Bir dəfə
cüzi bir
mənafe üstündə könlümə toxundu, dostluğumuz pozuldu.
Lakin buna baxmayaraq qəlbimizdə olan məhəbbət bağlar
ı hələ
q
ır
ılmam
ışd
ı. Eşitdim bir gün məclisdə mənim şerimdən bu iki beyt:
Şer
Duzluca gülərkən mənim nigar
ım,
Bir az da duz səpər yarama aman.
Dərvişin əlinə nola zülfündən
Bircə tel düşərək olayd
ı dərman!
oxunarkən dostlar
ım, bu sözlərin xatirinə yox, bəlkə əxlaqlar
ın
ın
təmizliyinə görə şeri bəyənib afərin demişlər, o cümlədən haman
adam da məni tərifləmiş, köhnə dostluğumuzun q
ır
ılmas
ına təəssüf
etmiş,
təqsirini boynuna almış, günah
ın
ı etiraf etmişdir. Beləliklə,
onun da bar
ışmaq arzusunda olduğu meydana ç
ıxd
ı, dərhal bu şeri
yaz
ıb göndərdim, sülh bərpa oldu.
Şer
Vəfayə söz verdik, peyman bağlad
ıq,
Sən cəfa edərək vəfan
ı atd
ın.
Dünyada bir sənə könül vermişdim.
Tezliklə sən onu vurdun, qanatd
ın.
171
Bar
ışmaq istəsən gəl şad et məni,
Əzəldən daha çox sevərəm səni.