176
Səmadan nazil olmuş bir mələkdi
sanki xilqətdə,
Ki, yerdə bir bəşər mümkün deyildir bu lətafətdə
Qəsəm ol dostluğa kim, ondan ayr
ı boşdur hər söhbət,
Ki, olmaz insan övlad
ı belə hüsnü vəcahatdə.
Birdən ölüm yatağ
ına yatd
ı, ayağ
ı əcəl torpağ
ına batd
ı,
evlərindən qalxan fəraq naləsi göyə dayand
ı, qəlbim od tutub yand
ı.
Bir neçə gün qəbri üstdən ayr
ılmay
ıb,
fəraqi haqqında bir şer yazd
ım.
O cümlədən dedim:
Şer
Ayağ
ına batan zaman əcəlin sərt tikan
ı,
Kaş baş
ım
ı öz əlilə qoparayd
ı bu fələk.
Ta ki, gözüm görməyəydi sənsiz qalm
ış cahan
ı,
Məzar
ına mənəm gələn baş
ıma gül tökərək.
Şer
O gözəl ki, heç bir qərar tutmadan,
Gül nəstərən bəsləyəydi hər zaman.
Öz gülünü soldurdu bu zəmanə,
Torpağ
ında bitirdi vəhşi tikan.
Dilbərin fərağ
ından sonra and içdim, nə qədər
sağam bir daha
eyş fərşini açmayam, ömrümün sonuna qədər işrət məclisinə qədəm
basmayam.
Şer
Dəniz fayda verərdi çox olmasayd
ı tufan
ı,
Gül söhbəti xoş olard
ı olmasayd
ı tikan
ı,
Tavus kimi nazlan
ırd
ım dünən vüsal bağ
ında
Bu gün isə q
ıvr
ıl
ıram ilan tək fərağ
ında
19. Hekayət
177
Ərəb əmirlərindən birinə Leyli və Məcnun əhvalat
ın
ı dan
ışaraq
dedilər:
–Məcnun elm–fəzilət
sahibi olmasına baxmayaraq, əqlini itirib
çöllərə düşmüşdür.
Əmr etdi ki, Məcnunu tap
ıb onun hüzuruna gətirsinlər. Məcnunu
gətirdilər. Əmir onu danlayaraq dedi:
–Şərəfli insan sifətində nə nöqsan gördün ki, heyvan xasiyyətini
qəbul edib, adamlarla ünsiyyətdən əl çəkdin?
Məçnun ağlayaraq cavab verdi:
Beyt
Onu sevdiyimə gülənlər ki, var,
Kaş yar
ı bir dəfə görəydi onlar!
Hər kəs axtar
ırsa mənim eybimi,
Kaş yar
ın hüsnünü görəydi bir an.
Onun camal
ına olaraq heyran.
Əlini kəsəydi bir turunc kimi.
Məcnunun sözlərinin düzgün olub–olmad
ığ
ın
ı öyrənmək, bu
qədər fitnəyə səbəb olan bir gözəli görmək məqsədilə əmir Leylini
çağ
ırtd
ırmağ
ı əmr etdi. Bütün ərəb
tayfaların
ı gəzib Leylini tapd
ılar
və onu əmirin saray
ına gətirdilər. Əmir Leylini gözdən keçirdi,
qarayağ
ız, ar
ıq bir q
ız gördü, xoşuna gəlmədi, onun hərəmxanas
ında
olan ən ax
ır
ınc
ı kəniz gözəllikdə Leylidən qat–qat üstün idi. Ona
görə də art
ıq Leyliyə əhəmiyyət vermədi. Məcnun bunu hiss edib
dedi:
–Leylinin
gözəlliyini dərk etmək üçün, ona Məcnunui gözü ilə
baxmaq laz
ımd
ır.
Şer
Yar kuyindən gələn səsi göyərçinlər eşitsə,
Mənim kimi fəğan edib inildəyər onlar da.
Ey dostlar
ım, mənə tənə vuranlara deyiniz,
Ki, dərdimi duymaq üçün duyğu yoxdur oilarda.
Şer
178
Sağlamlar
nə bilir nədir dərdü ğəm,
Dərdimi anlayar dərd çəkən həmdəm.
Ar
ı nəştərini dadmayana sən,
Ar
ıdan nə üçün söhbət edirsən?
Olmasa əhval
ın bizim tək əgər,
Hal
ım
ız sənə bir əfsanə gələr.
Ağr
ım
ı özgəyə bənzətmə sən də,
Duz onun əlində, yarasa məndə.
Şer
Sən bilməzsən məndə olan əhval
ı,
Mənim dostum öz həmdərdim olmal
ı.
Ta söyləyim dərdimi o həmdərdə,
İki odun yaxş
ı yanar bir yerdə.
20.
Hekayət
Həmədan qaz
ıs
ı haqq
ında dan
ış
ırlar ki, o bir nalbənd oğluna
bənd olmuş,
qəlbinin nalın
ı oda qoymuşdu, bir müddət dərdilə
kədərlənmiş, bir müddət ətraf
ında hərlənmiş, gah dal
ınca düşüb
gedərmiş, gah haqq
ında dan
ış
ıb, şer deyərmiş.
Şer
Gözümə göründü o sərv qamət,
Qəlbimi qaparaq sald
ı ayağa.
Ürəyi kəməndə salan bil, gözdür,
Qəlbi qorumaqç
ın gözünü bağla.
Deyirlər ki, bir
dəfə yoldan gecərkən oğlan qazın
ın yolunu kəsdi,
özü haqq
ında deyilən bəzi sözləri eşitdiyinə və bərk incidiyinə görə,
qaz
ın
ı söyməyə başlad
ı, ürəyi soyumad
ı, sonra onu daşlad
ı, ağz
ına
gələni dedi, olmaz
ın hörmətsizliklər etdi.
Qaz
ı əhvalat
ı müşahidə edən, onunla birlikdə gedən üləmalardan
birinə demişdi:
Beyt
179
Gözəlin ac
ığ
ı nazə bərabər,
Üzünü turşutsa şirin dad verər.
Ərəb ölkələrində belə bir məsəl var, deyərlər: –«Sevgilinin söyü-
şü şirin kişmiş kimidir».
Beyt
Sənin gül əlindən yumruq yesəm mən,
Xoşdur öz əlimlə çörək yeməkdən.
Qara–q
ışq
ır
ıq sal
ır, demək raz
ıl
ıq iyi gəlir.
Beyt
Üzüm qora çağ
ı turş olar yəqin,
Üç-dörd
gün səbr elə ki, olsun şirin.
Qaz
ı bunu deyib geri döndü, gəlib qəzavət kürsüsündə oturdu.
Onun xidmətində olan mənsəb sahiblərindən bir neçəsi baş əyib
təzim etdilər, yeri öpüb belə dedilər:
–Ədəb xaricində olsa da, icazə verin sizə bir sual verək.
Böyüklər deyiblər:
Beyt
Hər bir sözə irad tutmaq bil, deyildir, məsləhət,
Böyüklərə qələt tutmaq özü say
ılar qələt.
Lakin bütün ömrümüz boyu sizdən mərhəmət görüb, ənam
ald
ığ
ım
ız üçün,
bildiyimiz məsləhəti deməsək, xəyanət etmiş olar
ıq.
Yaxş
ıs
ı budur ki, sən bu nalbənd oğlundan əl çəkib öz ehtiras süfrəni
y
ığ
ışd
ırasan, pak qəzavət kürsüsünü belə çirkin işlərlə kəsafətə
bulaşd
ırmayasan. Hərifin kim olduğunu kördünüz, hərfin nə
olduğunu eşitdiniz.
Şer