Səhra savaşı
161
* * *
Kəllə dığırlanıb qaranlığa qarışandan sonra qoca hey-
bəsini başının altına qoyaraq qumun üstünə uzansa da, xey-
laq gözlərinə yuxu getmədi. Bayaq eşitdiyi sözlər, səslər
böyüyərək içinə sığmırdı. Kəllənin gecə yuxusuna haram
qataraq ötəri anlatdıqları onun həyat, ölüm, dünya haqqında
təsəvvürlərini alt-üst etmişdi. Artıq nə zamandan bəri qoy-
nunda at sürdüyü səhra gözlərində başqa bir mənzərə al-
mağa başlamışdı. Qocaya elə gəlirdi ki, kəllələr qaranlığın
müxtəlif səmtlərindən dığırlana-dığırlana üstünə gəlir, bir
azdan onların mühasirəsinə düşərək ölümə təslim olacaq.
Yalnız səhər üzünün alatoranlığında bir qədər çimir
eləyə bildi. Ancaq yuxusu uzun sürmədi; təzəcə huşa get-
mişdi ki, qəfil hay-küy və fəryad səsi duyaraq səksənib
oyandı. Gecəylə gündüzün təmasında qopan hay-küyün
kəllə yığnağından gəldiyinə qəti əmindi; çığırışa-çığırışa
mübahisə edir, nəyisə aydınlaşdırmağa çalışırdılar. Ancaq
bu vədə kəllələrin uyuyan zamanı idi və ilk dəfə idi ki,
onların belə səs-küylə gecənin sükutunu pozduqlarını
duyurdu.
Onu kəllələrin hay-küyündən daha çox hay-küyün içə-
risində sıxılan, boğulan fəryad səsi narahat edirdi.
Nə edəcəyini bilmədiyindən bitib yerindəcə qalmışdı.
Handan-hana özünə dönərək gözləri ilə alatoranlığı ələk-
vələk eləsə də, səsin hayandan gəldiyini kəsdirə bilmədi.
Ancaq bu fəryadın gecə görüşdüyü kəllənin səsi olduğuna
şübhə etmirdi.
Səsi bir də duyunca vücudu titrədi. Ancaq bu dəfə səs
zəif, sıxılmış, heydən düşmüş kimi gəldi ona. Sanki səsi
Vaqif Sultanlı
162
nəyinsə içərisinə salıb ağzını bağladılar. Boğuq bir fəryad-
dan sonra səs öləziyərək tamam kəsildi.
Səhər üzünün alatoranlığı əriməyə başlayınca kəllələ-
rin yığışdığı səmt yavaş-yavaş aydınlaşdı. Qoca nə baş
verdiyini bilmək üçün həmin səmtə sarı yönəldi. Uzaqdan
onu görən kəllələr itələşə-itələşə dağılışıb uzaqlaşdılar. Bir
qədər irəli gedərək həmin yerə yaxınlaşanda onu ziyarətə
gəlmiş kəllənin – ilk ömrünün xıncım-xıncım edilərək qətlə
yetirildiyini gördü.
Qoca qətl edilmiş kəllənin önündə ayaq saxladı. Çö-
mələrək əllərilə qum üzərinə dağılmış sümük parçalarına
sığal çəkdi. Gecə üz-üzə söhbət eləyərkən kəllədən axan
istilik, mülayimlik qeyb olmuşdu.
Birdəncə içərisində qeyri-adi bir boşluq kükrəyib
qalxdı və boşluq vücudundan sıyrılıb çıxaraq bütün səhraya
dağıldı.
Elə bil qumun üstünə kəllənin sümüklərini deyil, onun
ruhunu qırıb tökmüşdülər.
Qoca son dəfə kəllənin qum üstünə dağılmış sümük-
lərini süzdü, süzdü, sonra qəti addımlarla atına sarı gedərək
cəld yəhərin üstünə aşırıldı. Ancaq səmti qeyb edibmiş
kimi bir müddət hayana gedəcəyini bilmədi. Atın başını
havalı-havalı sağa-sola firlayır, hansı səmti tutacağını
qərarlaşdırmaq istəyirdi. Handan-hana at səmt alaraq yola
düzəldi.
Ancaq yol getməyə əvvəlki kimi həvəsi qalmamışdı;
tez-tez atının başını çəkib saxlayır, çevrilib arxaya, kəllənin
qətl edildiyi səmtə baxırdı. Kəllənin qəfil, gözlənilməz qətli
onu büsbütün sarsıtmışdı.
Yol uzanırdı...
Səhra savaşı
163
Ancaq hər gün arxasınca düşərək dığırlana-dığırlana
onu izləyən kəllələr daha gözə dəymirdi.
«Görən niyə kəllələr onu öldürmək istəyirmiş? Niyə
bunun səbəbini dünən gecə kəllədən soruşub öyrənmədi?
Bəlkə israr etsəydi, kəllə söyləyəcəkdi. Bir də hardan bi-
ləydi ki, hər şey bu cür gözlənilmədən faciəvi şəkildə qur-
taracaq. Nə qədər soruşmalı, öyrənməli məsələlər vardı.
Hər şey bir andaca məhv olub getdi».
İndi atın üstündə həmişəki kimi yol gedə-gedə kəllə-
lərin onu qətlə yetirmək istəməsinin səbəbini özü üçün ay-
dınlaşdırmaq istəyirdi. «Bəlkə gəlişilə onların dünyasını
dağıtmışdı? Bəlkə keçmişə qaytardığı üçün ondan intiqam
almaq istəyirdilər? Yaxud da bu dönüşün arxasındakı sirri,
müəmmanı anlamadıqları üçün onu öldürməyi düşünür-
dülər? Daha nələr, nələr ola bilərdi onların istəyinin ar-
xasında?».
Təxminlər çox olduğundan qoca onların hansınasa
ağırlıq verə bilmir, elə hey yeni səbəblər arayırdı.
* * *
Onun tənhalığını, kimsəsizliyini pozan bir də ölümdü
və bu genişlikdə ölümün varlığını bütün ruhuyla hiss
edirdi.
Göyüzü əvvəlki kimi qaranlıq idi və göz-gözü seçmə-
yən bu qaranlıqda ölümün ona sarı gəldiyini hiss etdi. Üs-
tünə yeriyən ölümün qaranlıq boyda vücüdu gözlə sezil-
məsə də, onun sopsoyuq nəfəsi üz-gözünə yayıldığından ix-
tiyarsız olaraq dikəlib oturdu.
Vaqif Sultanlı
164
Səhradan ölüm mehi əsirdi. Ölüm mehi onu vurduqca
ruhuna, varlığına qəribə bir soyuqluq yayılırdı.
Əslində ölüm haqqında illərlə düşünmüş, bu düşüncə-
lər heç bir zaman onu tənha buraxmamışdı. Ancaq bu yola
qədəm qoyduğu gündən bəri ölümün varlığını bunca hiss
etməmişdi. İndi bu uzun yol boyu öz ölümü barədə nara-
hatlıq keçirməməsi, başqaları kimi dünya ilə vidalaşacağını
xəyalına belə gətirməməsi ona qəribə gəlirdi. Yol boyu gör-
düyü saysız-hesabsız mənzərələr – savaşların buraxdığı
açıq məzarlıq, arxasınca dığırlanan kəllələr, insan sümüklə-
rindən hörülmüş asma körpü ölüm düşüncələrindən bir an
belə olsun qopmasına, uzaqlaşmasına imkan verməmişdi.
Ancaq indi ölüm hər zamankından daha yaxın idi; onu
görür, duyur, hiss edirdi.
Birdəncə ona elə gəldi ki, ölüm nə zamandan bəri
onunla yanaşı addımlayır və geri qalmamaq üçün addım-
larını atın yerişinə uyğunlaşdırmağa çalışır; gecələr isə
gözdən qoymamaq üçün onunla yanaşı uyuyur, daha istəsə
belə ölümdən qopub ayrıla, uzaqlaşa bilməyəcək. Onu qo-
van, tələsdirən də bəlkə elə ölümdü...
Bir zamanlar ölüm ona sadəcə gecə yatagına girərkən
əbədi yuxuya getmək, sonra da qalxmamaq kimi gəlirdi.
Hərdən də ölümün icra edilməsi gərəkən vacib bir mərasim
olduğunu, bundan qaçıb qurtulmağın mümkünsüzlüyünü
düşünürdü.
İndi ona elə gəlirdi ki, ölümün nəfəsini duysa, atdan
enib əllərilə özünə səhrada bir məzar yeri qazacaq və mə-
zarın içərisinə uzanaraq hər şeyin bitməsini gözləyəcək.
Ölümündən sonra gecə başlayan xəfif rüzgar soyumuş cə-
sədini örtərək gizləyəcək, sonra da büsbütün məzarını iti-
rəcək. Səhər açılınca ucsuz-bucaqsız qum nəhrinin qoynun-
Dostları ilə paylaş: |