71
Hisob natijasi
Guruhlar
№
Umumiy
ball
Umumiy
ball
Umumiy
ball
Umumiy
ball
Umumiy
ball
1.
2.
3.
4.
Umumiy
hisob
Ballari
Baho
Seminar mashg‘uloti va mustaqil ta’lim uchun
tavsiya etilgan adabiyotlar:
1.
Adamson Peter. Philosophy in the Islamic World: A Very Short
Introduction.
Oxford University Press, New York,2015.
2.
Majid Fakhry. A History of Islamic philosophy. New York. 2004.
3.
William J. Duiker, Jackson J. Spielvogel .The Essential World
History,Volume I: To 1800: Boston, 2007.
4.
Victoria S. Harrison. Eastern Philosophy. The Basics. New York.
2013
5.
Po‘latova D. Qodirov M. va boshq. Falsafa tarixi: Sharq falsafasi.
O‘quv qo‘llanma. –T.: TDShI, 2015.
6.
Sharq falsafasi. Mas’ul muharrirlar: Ibrohimov N.I., Ahmedova
M.A.–T.: TDShI, 2006
72
5- mavzu
Qadimgi Misr madaniyati
Reja
1.
Misr madaniyatining shakllanishi.
2.
Qadimgi misrliklarning dini, yozuvi, marosimlari.
3.
Qadimgi Misr madaniyati va me’morchilik san’ati
Tayanch so‘zlar va iboralar
Abidos, Amon, Anubis,
Aleksandriya, Axetaton, Vizantiya,
Giksoslar, Delta, Ierogliflar, Inkrustatsiya, Isida, Imxotep, Kaduf,
Kanopa, Karnak, Manetho, Memfis, Mo‘miyolash, Nomlar, Osiris,
Piramida, Sarkofag, Sfinks, Ellinizm.
1. Misr davlati o‘zining qadim madaniyati,
boy tarixi bilan
boshqa rivojlangan davlatlar orasida yetakchi o‘rinlardan birini
egallaydi.
Misrning ko‘p asrlik tarixi va madaniyati toshlarda,
sarkofaglarda, rassomlarning asarlarida, usta-hunarmandlarning
ijodlarida, me’morchilik inshootlarida muhrlanib qolgan.
Eramizdan 3000 yil burun rivojlana boshlagan bu madaniyat
rimlik istilochilar Misrni egallab olgunga qadar, ya’ni eramizning 30
yillarigacha bo‘lgan davrni o‘z ichiga oladi. Misr madaniyatining
shakllanishida Nil daryosi salmoqli o‘rinni egallaydi.
Ma’lumki, qadimgi xalq madaniyati
haqidagi qimmatli
ma’lumotlarni maqbaralardan bilish mumkin. Maqbaralardan topilgan
bosh suyaklaridan ko‘rinadiki turli qabilalardagi odamlarning
hammasi ozg‘in va past lekin bitta irqqa mansub bo‘lmagan.
Tarixchilar qadimgi Misr madaniyati va me’morchilik san’ati
tarixi haqida fikr yurtganlarida davrlarning xilma-xilligini sulolalar
orqali ko‘rsatishni maqsadga muvofiq deb bilganlar. Hatto Misr
payg‘ambari Manetho eramizdan avval 300 yil burun birinchi bo‘lib
ana shu usulni qo‘llashni talab etgan. Eramizning 638 yilidan boshlab
Misr tarixida mutlaq yangi davr — musulmonlar davri boshlanadi. Lekin biz qadimgi
Misr madaniyati haqida so‘zlar ekanmiz, biz uning asosan
buyuk davlat darajasiga
ko‘tarilgan davridagi me’morchiligi va san’ati haqida ko‘proq fikr yuritamiz
24
.
24
Қаранг
: William J. Duiker, Jackson J. Spielvogel .The Essential World
History,Volume I: To 1800: Boston, 2007.
Р
. 13.
73
Qadimgi Misrda quldorlik
davlatini boshkargan shoxlarni
fir’avnlar deb ataganlar. Bu
so‘z bizga xristian va
yahudiylarning diniy kitobi
Tavrot orqali ma’lum. Fir’avn
shoh
lavozimiga hech qachon
saylanmagan. Ba’zilar bu
lavozimni armiya yordamida
kuch bilan ko‘lga kiritgan
bo‘lsalar, boshqalarga, ya’ni
sulolaga dahldorlarga u meros
bo‘lib qolgan. Fir’avn bo‘lish
uchun taxtga da’vogar o‘zidan
oldingi fir’avnning beva qolgan
xotiniga yoki uning qizlaridan
biriga uylanishi shart bo‘lgan.
Chunki
Qadimgi Misrda
shohlik qonining tozaligini
saqlash qonuni mavjud edi. Shu
boisdan, aka va singil o‘rtasidagi nikoh maqsadga muvofiq deb
topilgan. Odatda, fir’avnning bir qancha xotini bo‘lgan. Ammo
ularning ichida faqat bittasi, ya’ni asosiysi qirolicha lavozimida
turgan. Bundan tashqari, fir’avnning yana qonunsiz,
u bilan nikohda
turmagan ayollari ham bo‘lgan. Demak, shoh farzandlari ko‘p bo‘lgan
va erkaklar davlatning yuqori vazifalarida turganlar. Fir’avn davlat
hukmdori sifatida buyuk xudo «Quyosh Ra»ning yerdagi farzandi va
yer osti dunyosnnnng xudosi Osirisning merosxo‘ri deb hisoblangan.
Shunga ko‘ra, u diniy davlatning dohiysi o‘rnida ulkan ibodatxonalar
qurdirgan va qurbonliklar keltirgan. Janglarda shaxsan boshchilik
qilgan. Fir’avnlar orasida ba’zilari chindan ham mohir jangchi
bo‘lgan. Lekin arxaika va qadimgi podsholik davrlarida ular hech
qachon qo‘shni mamlakatlarga yurishlar uyushtirmaganlar. Ammo
G‘arbiy Sahroi Kabirdagi Liviyalik
va Janubdagi Nubiyalik
Dostları ilə paylaş: