Microsoft Word шфмт ў?ув ?ўлланма verstka doc

1. Bronza davri.
Miloddan avvalgi 2 ming yillikning o‘rtalari 
va ikkinchi yarmida va janubiy O‘zbekistonda unchalik katta 
bo‘lmagan dehqonchilik vohalari asosida (misol uchun, qadimgi 
Sherobod vohasi) ilk davlatchilik tizimiga o‘tish davri. 
2. Bronza davridan temir asriga o‘tish davri.
Miloddan 
avvalgi IX - VIII asrlar. Mayda davlat tashkilotlarning rivojlanishi va 
yirik harbiy-siyosiy uyushmalarning vujudga kelishi. Marg‘iyona, 
Baqtriya, So‘g‘diyona, Xorazm. 
3. Ilk temir davri.
Miloddan avvalgi VII - VI asrlar. Qadimgi 
Xorazm va Qadimgi Baqtriya misolidagi yirik davlat uyushmalarining 
paydo bo‘lishi. 
23-rasm. Zardushtiylik dini ramzi

---

169
Buni tasdiqlamoqda. 
«Avesto»da huquqiy munosabatlar.
«Avesto» va 
zardushtiylarning ta’limoti inson hayoti va odamlarning ijtimoiy-
iqtisodiy munosabatlari ma’lum qonun-qoidalarga asoslangani haqida 
ma’lumot beradi. 
O‘rta Osiyo xalqi davlatchilik tarixi Dovon davlat tarixi bilan 
uzviy bog‘liq. Bu davlat shu nom bilan Xitoy manbalarida tilga 
olinadi (boshka manbalarda «Parkana», deyilgan). Dovon davlati 
taxminan miloddan avvalgi III asrda paydo bulgan. 
Dovon davlatini tadkikotchilar kadimgi Fargona xisoblaydilar. 
Yozma manbalarga kura, «Dovon diyorida 70 tacha katta-kichik 
shaxar bor: axolisining soni bir necha yuz mingga etadi». Olimlar 
aytishicha, kadimgi Fargonada 300 ming axoli yashagan. 
Shaxarlarning ichida davlat poytaxti Ershi shaxri aloxida axamiyat 
kasb etgan. Miloddan avvalgi 104-101 yillarda Xitoy kushinlari 
Dovonga yurishlar kilib Ershi shaxrini kamal kiladilar. Shu paytda 
Kang davlati kushinlari yordamga kelib, xitoyliklarga karshi kurashda 
faol katnashdilar. Xitoy lashkarlari sulxga rozi bo‘lib Dovonni tashlab 
chikadilar. 
Dovon davlatining axolisi dexkonchilik bilan shugullangan. 
Kadimshunoslarning tadkiklari natijasida Fargonada kup sonli uy-
kurgonlar, kishlok va shaxar xarobalari topib tekshirilgan. Ular ayrim 
xosildor dexkonchilik tumanlarida joylashgan. 
Kadimgi Fargona kishlok xujaligi, xunarmandchilik va 
binokorlik yuksak darajada rivojlangan ulka edi. Dovon dexkonlari 
arpa, sholi, bugdoy va beda etishtirish, bogdorchilik va uzum 
etishtirishda katga yutuklarga erishganlar. 
Fargona uzining «samoviy» otlar zoti bilan mashxur bulgan. 
Xitoy imperatorining Dovonga bostirib kirishi sabablaridan birini 
yozma manba shunday ochib beradi: «Dovon davlatining Ershi 
shaxrida garoyib otlar mavjudligi xakida saroyga xabar keldi. 
Imperatorning «samoviy» otlarga ishtiyoki ortdi». 
Dovon davlati Xitoy, Xindiston va boshka Shark mamlakatlari 
bilan bulgan xalkaro savdoda muxim urin tutgan. 
Miloddan avvalgi IV-III-II asrlarda qadimgi Xorazm mustakil 
davlat bo‘lib, Iskandar, Salavkiylar va Yunon-Baktriya davlatlari 
tarkibiga kirmagan. Bu xol Xorazmda uziga xos maxalliy davlatchilik 
tizimi rivojiga muxim omil bo‘ldi. 

---

170