Microsoft Word Säkerhetskopia av neche xatire dL
Yüklə 367,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təqdim edəni Pərvanə Məmmədli. Azərbaycan Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat institutunun Cənubi Azərbaycan ədəbiyyati şöbəsinin elmi işçisi
www.achiq.info 4
Seyid Cəfər şah sarayına yaxın bir qızla evlənmişdi. Atası şahın etibar etdiyi məmurlardan idi. Anası isə Tiflis türklərindəndi (azərbaycanlı). Çox gec evlənmişdi, peşəkar inqilabçı idi. Evlənəndə sarayla əlaqəsi olan qızla evlənmişdi ki, saraya nüfuz edə bilsin. Seyid Cəfər işi ilə bağlı bir yerə gedəndə Məsumə mənim yanımda qalardı. Seyid Cəfərə qarşı çox nəzakətli, qayğıkeş idi. Onun işlərinə qarışmaz, onun rahatlığı üçün həmişə şərait yaradardı. Məsumə xanım yaxşı tar çalardı. Bircə oğulları qaldı. Atasının evdən son gedişində oğlu Dəryuşun 20 yaşı vardı. Həyat yoldaşının müəmmalı ölümündən sonra Məsumə xanım Bakıda qala bilmədi. Dəryuş da sonra bibisi qızı– yəni böyük qızım Rüxsarə ilə evləndi. İki övladları oldu. Biri atasının, o biri isə anasının sənətini seçib, mühəndis və həkim oldular. İndi Almaniyada yaşayırlar. Mənə bəzən qardaşımla bağlı qəribə suallar verirlər. Onlardan bir də S.C. Pişəvərinin vəsiyyətnamə yazıb qoyması ilə bağlıdır. Onun axı, cəmi 55 yaşı var idi. Bizim Şərq aləmində vəsiyyəti adətən ölümqabağı yazıb qoyurlar. Bunu da adətən ahıl, yaşlı bir də tezliklə öləcəyini bilən və duyan xəstə adamlar edirlər. O ömrü boyu çox əziyyətlərə qatlaşmışdı. 11 il «Qəsri-Qacar həbsxanasında saxlanılaraq işgəncələrə dözmüşdü. Oradan çıxanda onu çətinliklə tanıya bildim. O ağbəniz idi, iri gözləri vardı. Uşaqların içində ən gözəgəlimlisi idi– zahiri anama çəkmişdi. Zindandan azad olanda qarayanız olmuş, gözləri alacalanmışdı. Azərbaycan Milli Hökumətinin qələbəsindən çox fərəhlənirdi. Yetim uşaqları küçələrdən yığışdırmış, kəndlilərə torpaq paylamış, qadınlara hürriyyət vermiş, türk dilli məktəblər açdırmışdır. Biz o zaman ailəmizlə İraqda idik. Yoldaşım Sultanabadda dəmiryol çəkilişinə rəhbərlik edirdi. Bizə məktub yazmışdı ki, nəyi gözləyirsiniz, qayıdın Vətənə. Biz də geri döndük. 1946-cı ilin dekabr ayında onu buraya – Bakıya çağırdılar. Mənə onda xəbər eləmişdi ki, əlində vacib işi də olsa qoysun, durmayıb gəlsin. Xasiyyətinə bələd idim. Tez-tələsik bir də yola düşdük. Bizi bir neçə ailə bir birlikdə Bakıya gətirdilər. Mərdəkanda bir hərbi sanatoriya vardır. Orada iki aya yaxın saxladılar, sonra bizi tələm-tələsik başqa yerə apardılar. S.C.Pişəvəri bizə heç nə götürməyə icazə vermədi. Dedi ki, 2-3 günə yenə qayıdacağıq. Amma səfərimiz çox uzun çəkəsi oldu. Əvvəl Astaraya, sonra isə Naxçıvana getdik. Seyid Cəfər öz maşınının ixtiyarını mənə və xanımına vermişdi. O vaxtlar Azərbaycanın birinci katibi olmuş M.Bağırovla onun arasında məxfi söhbət olmuşdu. M.Bağırov çalışırdı ki, o, sərhəd rayonlarından imtina etməyə razılıq versin. Bunun üçün ona çox şey boyun olurdu. Qoşun, silah-sursat, ümumiyyətlə hər nə istəsə idi alacaqdı. Lakin S.C.Pişəvəri buna heç cür razı olmamışdı. O deyir ki, bu işə qol qoysam xalq mənə nə deyər? M.Bağırovun İ.Stalinlə sonuncu dəfə danışığından sonra Pişəvəriyə fikirləşmək üçün vaxt verilmişdi. O zaman 3 gün ərzində bütün İranboyu sərhədlər açıldı. M.Bağırovla söhbətdən sonra onun qanı çox qaralmışdı. Deyirdi ki, bizi bura gətirməklə aldatdılar. Onun dediyi işə razılaşsam, mənə nə deyərlər? Qayıtmalı olacağam, qoşunları
www.achiq.info 5
yığacağam. Lazım gəlsə fədailəri başımıza yığıb partizanlıq edəcəyik. Son sözlərindən biri də bu oldu ki, burda daha qalmaq olmaz, səhər də olmasa, o biri gün yola çıxmalıyıq. Bakıda və respublikanın bir çox rayonlarında yerləşdiyi fədailərin hər bir ehtiyacı ilə özü məşğul olurdu. Yuxarıdakı sözləri deyəndən sonra o, fədailərinə pul və paltar çatdırmaq üçün maşına minib yola düşdü. Onu da deyim ki, son 3 gün ərzində şəxsi sürücüsünü (Çeşmazərin qardaşı idi) dəyişdirmişdilər. Mənə naməlum olan sürücünü isə məndən maşını təmizləmək üçün bəzi şeylər soruşanda görə bilirdim. O, bunu deyəndən sonra fədailərinə paltar çatdırmaq üçün maşına minib yola düşmüşdü. 1947-ci il iyulun 11-də o, avtomobil qəzasına düşüb həlak oldu. Dedilər təsadüfi hadisədi, qəzadı, filandı… Bir onu bilirəm ki, öləsi var, gedəsi yoxdu deyən o Seyid Cəfər, bizim Seyid Cəfərin qatili oldu! Təqdim edəni Pərvanə Məmmədli. Azərbaycan Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat institutunun Cənubi Azərbaycan ədəbiyyati şöbəsinin elmi işçisi
İsmail Şəms: O, Mütəfəkkir, Həm Də Sadə İnsan İdi Doktor Cavidin oğlu mərhum Azad Cavid, Sabir Taftеi və mən, Əkrəm Bijе (Rəhimli) ildə bir nеçə dəfə imkan olanda bağında xəstə yatan Ismayıl Şəms müəllimə baş çəkərdik. Novruz bayramında onun görüşünə gеtməyimiz mütləq olardı. 2005-ci ilin Novruzunda biz növbəti dəfə onun görüşünə gеdərkən mən S.C.Pişəvəri haqda xatirələrini kitaba daxil еtmək üçün ona dеdikdə o, Pişəvəri haqda kitablar, məqalələr yazılmasını vacib iş saydı. Öz xatirələrində S.C.Pişəvəriyə xüsusi yеr vеrdiyini bildirdi. Gözləri görmək qabiliyyətini itirdiyi üçün o, bu işi görə bilmədiyinə təəssüfləndi və kövrəldi. Biz qərara gəldik o, S.C.Pişəvəri haqda bildiklərini sual-cavab şəklində dеsin biz yazaq. Təklifimiz Ismayıl müəllim tərəfindən məmnuniyyətlə qəbul еdildi. 2005-ci il martın 22-də vеrdiyimiz suallarla cavabları oxucuların diqqətinə çatdırırıq.
rəhbərimiz, mərhum Pişəvəri ilə ilk görüşümə, o haqda yadımda qalanlar təqribən bunlardı: Indi nеçənci ildir? 2005-ci il. (O, barmaqlarında hеsablama apardıqdan sonra)
Yüklə 367,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|