Microsoft Word Son redakt?Araz b?y?
Yüklə 2,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
atır v dövl tl r sırasına girm yi bacarır. Az rbaycan Türklüyü bir tarixs l varlıq olaraq bu haqda bir canlı örn kdir. 16-ci yüz illikl rd n ba layaraq Farsın n böyük ba b lasına çevril n Rus Çarizmi, Stepl rd n ba layan 300 illik qalib yürü ünü Az rbaycanı bölm kl ba a çatdırdı. Qacar Türkl rinin Fars sülal si il d yi m si, ölk mizin bütünlükl i qal olunmasına yol açdı. Quzeyd rus, Güneyd is Fars asimilasiyon siyas ti yürüy rk n mill timizin yox olunmasına höküm sürüldü. Ba da Türk dili v tarixi basqıya u radı. Çünki, onlar bu mill tin dil v tarix varlı ının n güc malik olmasını bilirdil r. Dü m nl r, Az rbaycanda bütün varlıqların kökünd Türklüyün dayanmasını görür, bu mill tin asimila olmasının ba lanqıcını do ru ba a dü mü dürl r. Bu üzd n önc buda ı kökd n ayırmaq g r kirdir. El buna gör , kor zehniyy t yaratmaq, mill ti öz adından, tarixind n uzaqla dırmaq proj si idd tl davam edirdi. st r öz, ist rs özg alanlarda çe idli adlar, terminl r v anlayı ların k silm d n ortaya qoyulması da bu acı yürü qulluq amili olmu dur. “ ran Türkl ri”, “ ran Az rbaycanı”, “ Rusiya Az rbaycanı”, “ ur vi / Sovet sosialist Az rbaycanı”, “Az ri mill ti”, “Az ri xalqı” “Aran mill ti”, “Qafqaz Az rbaycanı”, v.b. terminl rin i l dilm si sistemli bir qoparma stratejisinin ayrılmaz bölm si kimi h r gün mill tin qafasını qarı dırmaqda idi. Plan, Az rbaycanın Türk dünyasından qopması idi. Bu qopuqluq n ba da beyin d yi m si il ba lar, Türk tarixini parçalamaq v onun ortaq dü ünc m rk zini aradan qaldırmaqla davam etmi dir. El bu yürü ün sonucudur ki, Az rbaycan Türklüyünün bugünkü siyasal, geopolitik, ekonomik v sosial ya am t rzind f ls f uyu mamazlı ı 82 aydıncasına görünm kd dir. Az rbaycanın tarixs l yeri v yönü. Özünün öz lligi, biti ik do ası, etnoqrafik durumu v tarixs l axı ıyla ba qa etnikl rd n f rql n n Türk dünyası v yaxud Türküstan, Asiyanın batısında, önünd , ortasında v do usunda yerl n alt - üst 7 - 8 82 bir-birn uy un olmaması 53 milyon kvatrat metrlik böyük bölg sayılmaqdadır. Bu böyük bölg nin güney sınırları ran adlanan yerin quzeyind yerl n Gürgan Çayını, Xorasan Da larını, Kopet, Baba, Mezduran, Tapcak v A Da larını için alaraq güney do udan Hindku , Mustaq-Kuenker Sırada larına, güney batıdan is X z r h ndv rind n daha güney sarı Az rbaycanın l mut, lv nd da larını iç r r k H m dan ( s dabad) bozqırlarından Zaqros sırada larına, oradan da Kürdüstan, Süleymaniy da ları, Musul, K rkük ucalıqlarını, Anadoludan A d niz ç kilir. Bu sınırlar ba qa yandan is , Do u Türkistanı seyr edib Qazaqistanın quzeyind ki rti bölg sini, Aral- rti i dövr ed r k Quzey yamaçlarına dayanır. H min bölg batı s rh dl rind Quzey Ural Da ından ç kil r k Yayıq v til 83 çaylarının X z r dayanan yerl rini ihat idir. Ba qa sözl , Az rbaycan, Batı Türkistanın n güney sınırıdır. Üst ki x rit d d göründüyü kimi qırmızı cizgil b lirl n n Az rbaycan, Türkistanın v yaxud Fars biti ik sınırlarının n güney bölm sidir. Bu biti ik sınırların geni liyind yay ınla an Türk ulusu g n llikl Batı, Do u v Quzey Türkl ri adıyla tanınmaqdadır. a) Batı Türkl rinin yayıldı ı bölg l r: Türkiy , Az rbaycan ( rakdan D rb nd d k), Quzey Qıbrıs, Qa qayistan, sfahan (Frid n..), Tehran (böyük bölümü) v ran adlanan yerin ba qa-ba qa bölg l rind yerl n Az rbaycan Türkl ri, Rusiya, Suriy d yerl n Cövlanda, raqın quzeyinin bütünlüyünd ( rbil, K rkük, Musul, T ll t r, M nd li, Duzxurmat), Gürcüstan(Qara yazı, Borçalı, Abxaz Türkl ri, Axısqa Türkl ri /bütünlükl Az rbaycan Türkc si danı ırlar/), Erm nistan, Yunanistan, Bul aristan, Bosniya, makedoniya, Qarada (Montneqro), Muldaviya. b) Do u Türkl rinin yayıldı ı bölg l r: Batı Türküstanda yerl n Türkm nistan (Quzey-Güney), Üzb kistan, Qırqızıstan, Qaza ıstan, Xurasan, Qaraqalpaq Türkl ri v Çinin i qalında olan Do u Türküstanda (Sincan bölg si, Qa ay, Urumçu v.b. h rl r) yerl n Qazaq v Uy ur Türkl ri. 83 til/indiki Volka çayı 55 c) Quzey Türkl rinin yayıldı ı bölg l r: Sibir Yaqut Türkl ri, Tüvalar-Xaqaslar (Abaqan Türkl ri), Altay Türkl ri, Volqa v til Türkl ri, Oral yaylaqlarında ya ayan Sibir Tatarları, Qazanlar, Ba qurdlar, Çuva lar, Krim Tatarları (Krime - Ukrayına), Qafqaz v Da lıda ya ayan Qaraçay, Malqar, No ay, Komuk, Macar, Fin, Litva v Qarayı Türkl ri. Göründüyü kimin geni alanda yayılan Türk Ulusunun tarixs l evi, Çind n ç kil r k Adriatik d nizin d k uzanır. Bu uzantı çox böyük yayla 84 v düzl ri iç r n 85 bölg dir. Bel ki, Türkl r, bugünkü Türkiye, Az rbaycan (Zaqrosdan-Kiçik Qafqazad k), ran, raq, Suriya, Misir, Qibris, Yunanistan, Bul aristan, Makedoniya, Bosniya-Herzek, Kozova, Krovatiya, Qarada (Montneqro), M caristan, Finlandiya, Rusiya Federasiyonu, Moldaviya, Ukrayına, Romaniya, Gürcüstan, Erm nistan, f anistan, Pakistan, Çin, Türkm nistan, Qırqızıstan, Tacikistan, Qaza ıstan, Üzb kistan v.b. kimi ölk l rin ya bütünlüyünd ya da bölg l rind yurd salmı v tarix yaratmı dır. Bu yurd salmanın tarixi o q d r uzaqlara qayıdır ki, c sar tl bu torpaqlar Türkl rin ana torpa ıdır des k yanılmamı ıq bel . H tta tarixs l faktlara dayanaraq bu torpaqların bir çoxunun ilkin s rk rd l ri v dövl t sistemleri Türk olmu dur. Sözsüz ki, ya adı ımız ça ın izl ri tarixs l olaylar v deyi iml rl ba lıdır. H r ulus v toplumun harada ya aması v yurd salması k sinlikl onun keçmi inin göst rc sidir. Dünyanın n eski 40-a yaxın ölk sind yurd salan bir ulusun n q d r böyük v tarixs l varlıq oldu u danılmazdır. rq al mind tapılan günd lik abid v tapıntıların sonucunda Türk izl rinin bulunması o q d r addı v normal hal g lmi dir ki, tanınmı anti Türk batılı bilgin v aliml r d artıq onu danma a qalxı mırlar. Türkl r tarix boyu qon ulu unda ya ayan Çinlil r, Mon ullar, Parslarla v 15-16-cı ça larda is Ruslar, Af anlılar, Hindlil r v yen Çinlil r v Farslarla iç-iç olmu , olaylı tarixl r ya amı dır. Bu ya amın ür yind n do an böyük insan kültürü v uy arlı ın günümüz d k ç kilm si, böyük bir varlı ın varolu unun danılmazlı ını s rgim kd dir. Sözsüz ki, bu varlıqların varolu unda zaman-zaman olu maqda olan çe idli inancların öz l rolu 84 f lat 85 için alan Yüklə 2,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|