Microsoft Word Su ehtuyatlari docx

8
Azərbaycan¯n su ehtiyatlar¯n¯n m³asir dəyi¼mələri  
12.3. İNSTİTUSİONAL STRUKTUR ................................................................................................................. 268 
12.4. İDARƏETMƏNİN ƏSAS ÜSULLARI ...................................................................................................... 269 
Ədəbiyyat ........................................................................................................................................ 
270 
13. SU EHTİYATLARININ İNTEQRASİYALI İDARƏ EDİLMƏSİ .................................................... 273 
13.1 SU EHTİYATLARININ İNTEQRASİYALI İDARƏ EDİLMƏSİ NƏDİR? ƏSAS PRİNSİPLƏR 273 
13.2. AZƏRBAYCANIN SU EHTİYATLARININ İNTEQRASİYALI İDARƏ EDİLMƏSİ İLƏ 
ƏLAQƏDAR PROBLEMLƏR ............................................................................................................................... 276 
13.2.1. Su ehtiyatlarının ölkə ərazisində qeyri-bərabər paylanması ..................... 276 
13.2.2. Transsərhəd suların ifrat çirklənməsi .................................................................. 277 
13.2.3. Su ehtiyatlarının yenidən qiymətləndirilməsi zərurəti ................................ 278 
13.3. SU EHTİYATLARININ İNTEQRASİYALI İDARƏ EDİLMƏSİNİN MƏRHƏLƏLƏRİ ............. 281 
Ədəbiyyat ........................................................................................................................................
 284 
14. DAŞQINLARIN İDARƏ EDİLMƏSİ ................................................................................................. 286 
14.1. AZƏRBAYCAN ÇAYLARINDA DAŞQINLAR ...................................................................................... 286 
14.2. DAŞQINLARIN İDARƏ EDİLMƏ ÜSULLARI ..................................................................................... 289 
Ədəbiyyat ........................................................................................................................................
 292 
15. QURAQLIQ VƏ ÇAY AXIMI .............................................................................................................. 294 
15.1. QURAQLIQ VƏ ONUN GÖSTƏRİCİLƏRİ ............................................................................................ 294 
15.2. QURAQLIĞIN ÇAY AXIMINA TƏSİRİ .................................................................................................. 300 
Ədəbiyyat ........................................................................................................................................ 
304 
16. TRANSSƏRHƏD ÇAYLARIN İDARƏ EDİLMƏSİ ......................................................................... 305 
16.1. BEYNƏLXALQ ÇAY HÖVZƏLƏRİ .......................................................................................................... 305 
16.2. TRANSSƏRHƏD ÇAY SULARINDAN İSTİFADƏ VƏ ONLARIN MÜHAFİZƏSİNİN 
BEYNƏLXALQ-HÜQUQİ TƏNZİMLƏNMƏSİ ............................................................................................... 306 
16.3. AZƏRBAYCANIN TRANSSƏRHƏD ÇAYLARININ PRİORİTET PROBLEMLƏRİ .................. 309 
Ədəbiyyat ........................................................................................................................................ 
314 
17. SU EHTİYATLARININ İNTEQRASİYALI İDARƏ EDİLMƏSİ ÜZRƏ MİLLİ 
VƏ STRATEJİ FƏALİYYƏT PLANLARI ................................................................................................ 316 
17.1. SU EHTİYATLARININ İNTEQRASİYALI İDARƏ EDİLMƏSİ ÜZRƏ  
MİLLİ FƏALİYYƏT PLANI .................................................................................................................................. 316 
17.2. SU EHTİYATLARININ İNTEQRASİYALI İDARƏ EDİLMƏSİ ÜZRƏ  
STRATEJİ FƏALİYYƏT PLANI .......................................................................................................................... 321 
Ədəbiyyat ........................................................................................................................................ 
345 

---

və inteqrasiyal¯ idarə edilməsi 
9 
ÖN SÖZ 
Təbiətin nadir nemətlərindən olan su bəşər yaranandan insan 
həyatının ayrılmaz hissəsi olmuşdur. Tarixin bütün çağlarında suya 
əlçatanlılıq, sudan səmərəli istifadə aktual məsələ olmuşdur. Bu gün 
insanların Dünya Səhiyyə Təşkilatının tələblərinə uyğun keyfiyyətli 
və dayanıqlı içməli su ilə təmin olunması qlobal çağırışlar arasında 
prioritetlərdən biri hesab edilir və su təminatının yaxşılaşdırılması 
davamlı inkişafın  əsas faktorlarından biri kimi dəyərləndirilir. Bü-
tün bunları  nəzərə alaraq Azərbaycan Respublikasının sosial-iqti-
sadi inkişafını müəyyən edən dövlət proqramlarında su sektorunun 
inkişafına xüsusi diqqət yetirilir və son illər reallaşdırılan layihələr 
bunun bariz nümunəsidir. 2007-2010-cu illərdə tikilmiş  Oğuz-Qə-
bələ-Bakı su kəməri Azərbaycanın müstəqillik illərində həyata keçi-
rilmiş ən böyük infrastruktur layihəsi kimi tarixə düşmüşdür.  
2016-cı ildə Abu Dabi şəhərində keçirilmiş Qlobal Su Sammi-
tində ilin 4 əsas su layihəsindən biri seçilmiş, Bakı  şəhəri və Ab-
şeron yarımadasını içməli su ilə təmin edən Ceyranbatan Ultrasüz-
gəcli Sutəmizləyici Qurğular Kompleksi də xüsusi qeyd edilməlidir. 
Məhsuldarlığı 570 000 m
3
/sutka olan kompleksdə suyun emalı heç 
bir kimyəvi təmizlənmə aparılmadan mexaniki üsulla həyata keçiri-
lir. Ən son texnologiyaya əsaslanan membran tipli süzgəclərdən ke-
çirilən suyun   təbii mineral tərkibi tam qorunub saxlanılır. 
2035-ci ilə perspektiv inkişaf nəzərə alınmaqla hazırlanmış və 
Abşeron yarımadasının içməli su təchizatı, tullantı  və yağış suları 
sistemlərinin Master Planı üzrə  işlərə başlanılmış  və  sənəddə  nə-
zərdə tutulan bəzi tədbirlər icra edilmişdir.  
Əhalinin içməli su təchizatının yaxşılaşdırılması  tədbirləri 
paytaxt Bakı şəhəri ilə yanaşı Azərbaycanın bütün bölgələrində hə-
yata keçirilir: sugötürücü sistemlər yenilənir, sutəmizləyici qurğu-
lar, iritutumlu su anbarları tikilir, magistral və şəbəkə su və kanali-
zasiya xətləri çəkilir, çirkab sutəmizləyici qurğular yaradılır.  
Azərbaycanda su ehtiyatlarından səmərəli istifadə etmək məq-
sədilə 2013, 2014 və 2015-ci illərdə müvafiq olaraq Taxtakörpü 
(268 mln.m
3
),  Şəmkirçay (164 mln.m
3
) və Tovuzçay su anbarları 
(20 mln. m
3
) istifadəyə verilmişdir. 

---