Microsoft Word tezson[2]. doc

 
74
Sarmat  atlıları “yerleşik”  komşularının hayal bile edemeyeceği hızlarla 
uçsuz  bucaksız  mesafeleri  katederdi.  Ammianus’a
308
  göre  “binici  başına  bir 
yada  bazen  iki  yedek  at  düşüyordu.  Atlara  dönüşümlü  olarak  binerek 
hayvanları  yormuyorlardı.  Böylece  sırayla  dinlenen  atın  gücü  tazelenmiş 
oluyordu.” 
Strabon’un
309
  kaydettiği  gibi  çoğu  Sarmat  atı  iğdiş  edilmiştir;  “Atların 
yönetmeyi  kolaylaştırmak  için  hadım  edilmesi  skit  ve  Sarmat  soyunun  bir 
özelliğidir, çünkü atlar küçük olmasına rağmen son derece hızlıydı ve kontrol 
etmesi  zordu.”  Ammianus  da
310
  Sarmat  atlarının  iğdiş  edildiğini 
söylemektedir;  “Atların  çoğu  dişilerini  görünce  heyecanlanıp  dört  nala 
koşmasın  diye  hem  de  pusuya  yattıklarında  zapt  edilmeyip  kişnemeleriyle 
binicilerini ele vermesinler diye iğdiş edilir.”  
Sarmat  atları  130  –  140  cm.  idi.Atların  güçlü  olması  için  büyük 
olmasına gerek yoktur. Kısa boy, gürbüz yapı, iyi şekil almış bacaklar Sarmat 
ağır  süvarilerini  taşımak  için  yeterlidir.
311
  Romalı  yazarlar  Sarmat  atlarının 
büyüklüğünden çok hızını ve gücünü vurgulamışlardır. Hızlı ve güçül Sarmat 
atları  Romalılar  tarafından  çok  değer  görmüştür.  mparator  Hadrianus’un  
“Borysthenes” isminde çok sevdiği  Sarmat cinsi bir av atı vardı. Fransa’daki 
Nimes  yakınındaki  mezarında  bu  at  için  bir  od  yazılmıştır.  Burada 
Hodrianus’un  buna  nasıl  bindiği  yazılıdır;  “Tuscany  tümsekleri  üzerinden 
........ rüzgar gibi........” 
Sarmatların “Turani” cinsi atı da kullanmış olmaları mümkündür. Bu at 
Transoxania bölgesi  orjinli  bir  at  cinsiydi. Boyu 150 cm.’i buluyordu. Mızraklı 
bir  süvarinin  ihtiyacını  karşılamak  için    uygun  bir  cins  gibi  görünüyor. 
Sondianlarla temasları aracılığıyla Aorsların daha sonra da Alanların bu cinse 
ulaşması kesinlikle mümkündür.
312
 
                                         
308
 Ammianus Marcellinus,XVII,12.3 
309
 Strabon,VII.4.8 
310
 Ammianus Marcellinus,XVII,12.2 
311
 Brezezinski ,Mielczarek, A.g.e., s.36 
312
.Brezezinski , Mielczarek, A.g.e., s.36 

---

 
75
Sarmat  süvarileri  eyer    kullanıyordu.  Eyer  hem  biniciye  sabitlik 
sağlıyordu hem de ayaklara kan akışını hızlandırarak bacakların yorulmasını 
önlüyordu. 
Üzengilerin  mızrakla  donanmış  süvarilerin  ön  koşulu  olduğu  ve 
Sarmatların  çok  eski  dönemlerden  itibaren  üzengi  kullandığı  bilinmektedir. 
Sarmatlar  madeni  üzengiyi  icat  etmiştir.  Ağır  süvari  birlikleri  ve  madeni 
üzengiyi  kullanmaları  onlara  skitlere  göre  daha  fazla  avantaj  sağlamıştı. 
Sarmatlar  atın sürati ve demirin vurucu gücünden faydalanmalarının yanında  
çok  iyi  donanımlı  süvari  birlikleriyle  bozkır  savaş  taktiğini  çok  iyi 
uygulayabiliyorlardı.  Böylece  Romalılar  başta  olmak  üzere  dönemlerinin 
güçlü yerleşik toplumlarıyla çok etkin bir şekilde mücadele edebilmişlerdir.
313
 
Askeri  tarih  yazarı  Vegetius  Renatus 
314
  Sarmatların  ve  Hunların  atlılarını 
bütün  soyların  üstünde  tutmuştur,  onların  Romalılar  tarafından  taklit  edilen 
ideal bir soy olduğunu belirtmiştir. Gerçekten de Sarmatlar Romalılar için en 
zorlu  ve  en  dirençli  düşmanlardan  biri  idi.  Süratli  bozkır  taktikleri  ve  atlı 
mızraklıların  agresif  kullanılışı  Romalıları  çok  rahatsız  etmiştir  ve  bir  süre 
Romalılar Danubenin arkasına saklanmak dışında  hiçbir şekilde Sarmatlarla 
savaşamamıştır.
315
 Roma süvarilerinin yapısı Sarmat süvarilerini taklit ederek 
oluşturulmuştur.  Arrianos’un
316
  söylediği  gibi  Romalılar  Sarmat  mızraklı 
süvrilerini  kopya  etmeden  çok  daha  önceleri  Roma  atlılarının  ana  grubu 
“contus taşıyanlar ve Sarmat tarzında savaşanlar”dı. 
 
 
2. Ok ve Yay  
 
Yay ve ok Sarmat silahlarının ana kısmını oluşturuyordu
.
 Sarmatlar da 
öncülleri  skitler  gibi  çok  iyi  atlı  okçulardı.  Dört  nala  giden  at  üzerinde  her 
yöne  ok  atabilmekteydiler.  Atın  zamanının  en  etkili  silahı  okla  birlikte 
                                         
313
 Durmuş, A.g.e. , s.96 
314
 Vegetius Renatus,Epitome De Re Militari, III.26 
315
 Brezezinski ,Mielczarek, A.g.e., s.40 
316
 Arrianos,Tekhne Taktike, 4 

---

 
76
kullanılması  bozkır  insanın  hız  ve  manevra  kabiliyetinin  yıkıcı  etkisini  iki  kat 
artırmıştır.
317
  At  ve  yayın  etkin  bir  şekilde  kullanılmasına  dayanan  bozkır 
savaş taktiği o zaman ki teknik imkanlara nazaran “uzak mesafe savaşı” nın  
vazgeçilmez  unsuru  olup  yüksek  medeniyetlere  sahip  kültürlerin  yayalarına 
ve  böylelikle  yakın  mesafe  savaşlarına  dayanan  stratejisine    nazaran  çelişki 
oluşturuyordu. 
318
  
Karadeniz’de  sürgün  olduğu  dönem  boyunca  Sarmatları  yakından 
tanıma  fırsatı  bulan  ozan  Ovidius,  Sarmatların  “zehirli  oklarından” 
bahsetmektedir;  “Sarmatlar  arasından  sadak  ile  yay  taşımayan  ve  engerek 
yılanının  ödüne  bulanmış  küçük  sarı  ok  taşımayan  tek  bir  kimse  bile 
yoktur.”
319
    Yine  Ovidius  bu  okların  ölüm  sebebini  iki  kez  artırdığını 
belirtiyor.
320
 
Sarmatlar  farklı  tiplerde  ok  ucu  kullanmışlardır.  Sarmat  ok  uçları  skit 
ok  uçlarına  benziyordu.  Fakat  uzun  kancalı  ok  uçları  daha  yaygındı.
321
 
Sarmatlar  bu  kancaları  düşmanlarının  yaralarını  ağırlaştırmak  için  ve  okun 
battığı yerden çıkarılmasını zorlaştırmak için ok ucuna ekliyorlardı. En erken 
dönemlerden itibaren ok uçları bronzdan yapılıyordu. Sarmat döneminde  ok 
uçlarının  neredeyse  tamamı  demirdendi.
322
  Pausanias
323
  Sarmatların  kemik 
ok ucu kullandıklarını da söylemektedir. 
En erken dönem Sarmat yayları  skit yaylarına benziyordu. Bunlar yapı 
olarak  komposit  (çok  bileşenli),  şekil  olarak  recurve  (uç  bükümlü)  yaylardı. 
Komposit yayın yapımında sinir, boynuz ve tahta kullanılıyordu. Bu yaylar üç 
bölümden oluşuyordu.  nce tahtadan ana kısım sırttan hayvan siniriyle, karın 
kısmında  boynuzla  sağlamlaştırılırdı.  Ovidius  “Yayın  ipinin  at  kılından” 
yapıldığını belirtmektedir.
324
 Bu yaylar 80cm’den daha uzun değildi. Kısa  skit 
yayı genellikle bir gorytos içinde tutulurdu. Bu gorytos yay kutusu ve sadağın 
                                         
317
 Hildinger, A.g.e. ,s.30 
318
 Durmuş, A.g.e., s.95 
319
 Ovidius, Tristia, V.7 
320
 Ovidius,Epistulae Ex Ponto,I.2 
321
 Brezezinski , Mielczarek, A.g.e., s.34 
322
 Brezezinski , Mielczarek, A.g.e. s.34 
323
 Pausanias,I,XXI,5. 
324
 Ovidius,Epistulae Ex Ponto,I.2 

---