Microsoft Word toplamtez doc
Yüklə 1,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
102 Uluslararası terimi ise egemen uluslar arasındaki ilişkileri düzenleyen kuralları içeren uluslararası hukuku ifade etmek için kullanılmıştır. Bu kavram sadece ulusları değil, bunun yanında devletler, hükümetler ve halklar arasındaki ilişkileri de kapsamaktadır (www.suai2005.ws.tc). Dış politika, uluslararası siyasal sorunlara bir devletin ya da genel olarak devletlerin amaçları, hedefleri ve davranışları açısından bakmakta, bir devletin uluslararası sisteme ya da diğer devletlere karşı tutumunu incelemektedir (www.suai2005.ws.tc). Uluslararası politika ise, devlet dışı tüm unsurların ve aktörlerin etkileşimini ve sürece etkisini dikkate alan daha geniş bir anlamda tanımlanabileceği gibi sadece devletlerarası politika anlamında da kullanılabilmektedir (www.suai2005.ws.tc). Uluslararası ilişkiler ise; devletler, hükümetler ve halklar arasındaki siyasal, ekonomik, ticari, mali, askeri, kültürel, toplumsal tüm ilişkileri içine alan geniş bir kavramdır. Uluslararası ilişkiler, bir devletin bireyleri ve toplumsal grupları ile diğer devletin birey ve toplumsal grupları arasında cereyan eden her türlü resmi ya da gayri resmi etkileşimi içine almaktadır (www.suai2005.ws.tc). Uluslararası ilişkilerde, bir öğenin aktör olarak dikkate alınabilmesi için açıkça belirlenmesi, uluslararası alanda belirli bir karar verme kapasitesine sahip olması, az çok egemen yani bağımsız eylemler gerçekleştirme yeteneğine sahip olması, diğer aktörler üzerinde etki uygulayabilen nispi olarak otonom birimler olması ve belirli bir süre var olması gerekmektedir. Bağımsız ve otonom olarak faaliyet gösterebilen ve uluslararası yapı içerisinde diğer otonom aktörlerin davranışlarını etkileme kapasitesine sahip olan birimlerin başında ulus devletler gelmektedir. Uluslararası politikayı, daha kapsamlı olarak ve sadece devletlerarasında cereyan eden ve sadece devletlerin belli organları tarafından yürütülen bir olgu olmaktan ziyade, çokuluslu şirketlerin, ticari birliklerin, kartellerin, meslek kuruluşlarının ve buna benzer birçok örgütün ve ilişkinin etkilediği bir siyasal etkileşim süreci olarak düşünmek gerekmektedir. Konunun bu kısmında uluslararası ilişkilerde temel aktör kavramına açıklık getirmek amacıyla birkaç farklı teori hakkında kısaca bilgi verilecektir. İlk olarak idealist ve liberal görüşü ele alınacak olursa; idealistler savaş sonrası dönemin barışçıl bir dünya olması ve savaşın tekrar yaşanmaması için gerekli 103 kurumsal ve hukuksal düzenlemeler üzerinde durmuşlardır. Bu teorinin bir sonucu olarak uluslararası düzeyde de Milletler Cemiyeti ve BM gibi örgütlerin ve mekanizmaların kurulması teşvik edilmiştir. Özellikle idealistler genelde devleti uluslararası ilişkilerin temel aktörü olarak kabul ederlerken, Liberallerin önemli bir kısmı birey odaklı bir görüşü benimserler ve uluslararası ilişkileri de bu bağlamda çok aktörlü bir etkileşim süreci olarak görürler. Her iki yaklaşımın ortak özelliği uluslararası ilişkilere barış ve işbirliği süreci olarak bakmaları ve uluslararası hukuksal ve kurumsal yapıları ise bunu devam ettirmenin temel araçları olarak kabul etmeleridir. Her iki yaklaşım da demokratik çoğulcu parlamenter sistemi, barış ve güvenliğin garantisi olarak görmektedir (www.suai2005.ws.tc). Devleti uluslararası politikanın temel aktörü olarak kabul eden bir diğer görüş ise realist görüştür. Realistlerin idealist ve liberal görüşlerden en önemli farkı insan doğasına bakışından kaynaklanmaktadır. Realistlere göre insan doğuştan kötü ve günahkardır. İnsanlar güç elde etmeye ve diğerlerine üstün gelmeye karşı sürekli şiddetli bir arzu içindedir. Herkesin herkesle savaştığı bir dünyada uluslararası politika ise güç mücadelesidir. Böyle bir çevrede her bir devletin temel amacı ulusal çıkarının peşinde koşmak olup tüm diğer amaçlar ikinci derecededir. Bu anarşik yapı içinde devlet öncelikle askeri gücüne güvenmek durumunda olup onu yeterli düzeyde tutmak zorundadır. Ekonomik konular ulusal güvenliği, askeri konulara göre daha az ilgilendirmektedir. Realistlere göre bunlar daha ziyade ulusal gücü ve saygınlığı arttırmanın araçlarıdır. Devleti uluslararası politikanın temel aktörü olarak kabul eden realistlere göre, devletlerarasında çatışmalar kaçınılmaz ve doğaldır. Devlet adamlarını ve karar vericileri rasyonel davranan kişiler olarak kabul eden realistlere göre devlet adamının temel amacı anarşik bir yapıda devletin varlığını sürdürmektir. Bu amaca ulaşmak için olabildiğince güçlü olması gerekir (www.suai2005.ws.tc). Uluslararası ilişkilerde diğer bir görüş ise Plüralist görüştür. Plüralist teoriler realist teorilerden farklı olarak artık devleri uluslararası ilişkilerin temel aktörü olarak kabul etmemektedir. Plüralist teoriler, devlet dışı aktörlerin de varlığını kabul etmektedir. Bu çerçevede birey, ulusal ve uluslararası baskı gruplarını içine uluslaraşırı örgütleri ve devletlerin üyesi oldukları uluslararası örgütlenmeleri de uluslararası ilişkilerin aktörleri arasında saymaktadır. Dolayısıyla Plüralist yaklaşım, devleti bir anlamda parçalara ayırarak onu oluşturan bireyler, bürokrasi ve çıkar 104 gruplarını da uluslararası ilişkiler aktörü olarak kabul etmektedir (www.suai2005.ws.tc). Son olarak küresel görüşü ele alırsak, bu yaklaşım uluslararası ilişkileri uluslararası sistem açısından incelemektedir. Emperyalizm kuramı, bağımlılık kuramı ve dünya kapitalist sistemi kuramı küresel kuramlar olarak değerlendirilmektedir. Küresel görüşte uluslararası politika ve dış politika küresel çerçeveden ele alınmaktadır. Realistler ve plüralistlerden farklı olarak küreselciler, uluslararası ilişkilerde ekonomik faktörlerin önemine ayrı bir vurgu yaparak uluslararası ilişkilerin temel dinamiğinin ekonomik ilişkiler olduğunu düşünmektedirler. Oysa realistlere göre asıl önemli olan askeri ve politik konular olup ekonomik konular ikincil bir öneme sahiptir (www.suai2005.ws.tc). Klasik liberal görüşe göre, sadece birey gerçek, toplum denen şey yapay olduğundan herhangi bir toplumsal kuramın temeline esas olarak bireyin konması gerekir. Özellikle belirli bir amaç etrafında örgütlenerek sivil toplum örgütleri ya da örgütlü çıkar grupları oluşturan bireyler uluslararası ilişkilerde önemli bir aktör konumuna yükselir. Bunlar ya doğrudan lobi yaparak ya da dolaylı yoldan kamuoyunu harekete geçirerek dış politikayı etkilemeye çalışırlar. Bu konumda özellikle Türklük unsuru ele alındığında Türkiye çok önemli bir gizil güce sahiptir. İster bağımsız devlet olarak, ister azınlık ya da diaspora olarak ikinci kesimde haklarında bilgi verilmiş olan Türk unsurlarla iyi ilişkiler kurarak bu ilişkileri geliştirmek uluslararası alanda Türkiye’nin konumunu güçlendirecektir. Uluslararası ilişkilerde, bir öğenin aktör olarak dikkate alınabilmesi için öncelikle politikalarını açıkça belirlemesi gerekmektedir. Uluslararası alanda belirli bir karar verme kapasitesine sahip olması, az çok egemen yani bağımsız eylemler gerçekleştirme yeteneğine sahip olması, diğer aktörler üzerinde etki uygulayabilen nispi olarak otonom birimler olması ve belirli bir süre var olması gerekmektedir. Uluslararası ilişkiler, devletler, hükümetler ve halklar arasındaki siyasal, ekonomik, ticari, mali, askeri, kültürel, toplumsal tüm ilişkileri içine alan geniş bir kavram olarak açıklanmış ve bir devletin bireyleri ve toplumsal grupları ile diğer devletin birey ve toplumsal grupları arasında cereyan eden her türlü resmi ya da gayri resmi etkileşimi içine almaktadır şeklinde tanımlanmıştı. Özellikle resmi etkileşim çerçevesinde Orta Asya Türk Devletleri ile iyi ilişkiler kurmak ve siyasal, ekonomik, ticari, mali, askeri, Yüklə 1,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|