Б и б л и о гр а ф и й а
35
B.Vahabzadə ziddiyyətləri uydurmur,
kəşf edir, onlara şair və
filosof gözüylə baxır, saf-çürük edir. Müəllif öz kəşflərini yal-nız
bədii idrak prosesindən sonra əsərlərinə gətirir. Əvvəlki dramlarında
olduğu kimi “Hara gedir bu dünya?” pyesindəki ziddiyyətlər həyat
və cəmiyyətdəki ziddiyyətlərin obrazlı əksidir.
Şahmar Əkbərzadə,
şair
Vahabzadə şeirlərində zaman içində bir səyahət var. O, götür-
düyü hər bir mövzunu zamanla naxışlayır və bu naxışlamanı bizim
beynimizə həkk edir. 1976-cı ilin yanvar ayında yazdığı “Qocalar”
şeiri öz rəng və cizgilərilə başdan-ayağa qədər bir rəssamın çəkdiyi
lövhəyə bənzəyir: iki əlini əl ağacına, çənəsini də iki əlinin üstünə
qoymuş düşünən bir qoca tablosu! Fəqət, Vahabzadə bu tabloya
üçüncü bir obraz əlavə edir: zaman! O, düşünən bir qocanın yadda-
şından zamana yol alır.
Əhməd Bücan Ercülasun,
professor, türkoloq, yazıçı
Bəxtiyar Vahabzadə zaman obrazına müxtəlif qütblərdən nəzər
yetirir: seyirçi-elegiya, reflektiv,
təhtəlşüur və fəal sosial, tarixi,
ekspressiv yönümlərdə onu mənalandırır. Fəza onu nə formalaşdırır,
nə də səfərbər edir. Bütün bunları məhz zaman yerinə yetirir.
Zaman yekparədir, bölünməzdir, əbədiyyət kateqoriyasıdır. Zaman-
da tarixin dəqiq nişanları vardır: İnqilab, Böyük Vətən müharibəsi.
Qələbə, Xalqın Böyük Tərcümeyi-halını şairin bioqrafiyası ilə ölçən
də zamandır, vaxtdır.
Pablo Movçan,
Ukrayna yazıçısı
Bəxtiyar öz lirikasında lirik olduğu qədər də filosofdur.
Onun şeirləri predmetlidir, konkretdir. Şeir nəinki oxunur və
səslənir, həm də gözlə görünür. Burada təsvirdən əsər-əlamət yox-
dur. Şeirlərin hamısında şairin sinirləri hiss olunur, sözlə ünsiyyəti
dərk edilir.
Yeqor İsayev,
rus yazıçısı
Б я х т ий ар Ва щ аб з а д я
36
B.Vahabzadənin bədii təfəkküründə zaman yaddaşı xüsusilə
güclüdür; şairin bütün hiss-həyəcanları konkret zaman hüduduna
verilir, onu düşündürən təzadların
böyük bir qismi də zaman kon-
tekstində meydana çıxır. Zamana münasibət şairin təfəkkürünə sitat
kimi gəlmir, bədii düşüncənin məntiqi ilə diqtə edilir.
O, ruhu etibarilə üsyançı idi, sözün yaxşı mənasında millətçi
idi. O, öz millətini həmişə öndə gedən millətlərin arasında görmək
istəyirdi. Ana dilinin saflığı uğrunda mübariz oldu, bu yoldan
dönməz oldu.
Nizami Cəfərov,
AMEA-nın müxbir üzvü
Bəxtiyar Vahabzadənin düşüncəsi dərin, ürəyi nazik,
dili kəskin
və qələmi itidir. O, həm düşüncə, həm də duyğu şairidir. Və eyni
zamanda, alim və mübariz bir yazıçıdır. Şeirləri duyğulu olduğu
qədər düşüncədən də zəngindir. O, fəlsəfi fikirlərini şeir dili ilə
ifadə edən nadir şairlərdəndir. Onun fikirləri bəşəri, lakin duyğuları
millidir. Mən onu “Gülüstan” poeması ilə tanımağa başlamışam.
“Gülüstan” poeması ayrılıq nəğməsi olduğu halda, ayrılmışları bir-
ləşməyə çağıran bir manifest kimidir. “Gülüstan” poeması bölünən
və kökündən ayrılan bir xalqın etiraz qışqırıqlarıdır.
Cavad Heyət,
professor
Bəxtiyarı düşünürəm... “Şəbi-hicran” gəlib gözümün önündə
durur. “Sinəsində qəmdən lalələr açılan, əməllər, arzular şairi” dahi
Füzuli bir daha xəyalımda canlanır. Xatırlayıram ki, “Leyli və Məc-
nun” poemasının bədii tərtibatını elə təzə qurtarmışdım ki, məmnu-
niyyətlə Bəxtiyarın “Şəbi-hicran”ı ilə məşğul oldum. Əvvəllər bir-
birimizi uzaqdan tanıyırdıqsa, böyük Füzulimiz bizi əbədi dost etdi.
Bu gün dostum Bəxtiyarı - Füzuli yadigarını,
nəcib istedad sahibi
alim-şairi səmimiyyətlə təbrik edirəm, artıq o, yarıməsrlik bir ömrü
başa çatdırmışdır.
Mikayıl Abdullayev,
Xalq rəssamı
Б и б л и о гр а ф и й а
37
Bir insanın öz xalqını və öz doğma dilini dəlicəsinə sevə bil-
mək qabiliyyətini mən B.Vahabzadədən öyrəndim. B.Vahabzadə
realist şairdir. Dolaşıq və müəmmalı ifadələr, aydın olmayan tərkib-
lər və əllaməçilik onun sənətinə yaddır.
Əhməd Şmide Saziyam,
yazıçı
“Vicdan”, “Yağışdan sonra”, “İkinci səs”, “Yollara iz düşür”
kimi müvəffəqiyyətlə tamaşaya qoyulmuş pyeslərində B.Vahab-
zadə, əslində, elə şeir və poemalarındakı mənəvi-əxlaqi problemləri
qaldırır. Lakin bu əsərlər onun istedadının yeni bir sahəsini,
dramatik təxəyyülün maraqlı imkanlarını nümayiş etdirir.
Bəkir Nəbiyev,
akademik
Gənclik illərindən bu günəcən xalqımızın çətin, sınaq günlə-
rində həmişə öz vətəndaş qətiyyətini,
sənətkar mövqeyini bildirən,
kəsərli sözünü cəsarətlə deyən, əqidəsindən dönməyən bütöv şəx-
siyyət, bir sənətiçi kimi mənanın, fikrin cövhərinə, mayasına, toxu-
muna can atan, oxucusunu yatmağa qoymayıb vətənin, vətən içində
haqqın, ədalətin, insafın və İnsanlığın keşiyində ayıq-sayıq dayan-
mağa səsləyən, yaradıcılığı təbiət kimi zəngin, bəhrəli olmasına
baxmayaraq həmişə axtarışda, həmişə narahat, özündən narazı, fəl-
səfi fikirlərlə yanaşı adi
hadisələri, sadə mövzuları ruhundakı tükən-
məz lirika qatından, poetik duy-ğusundan keçirərək şeiriyyətə, mah-
nıya çevirməyi bacaran, ənənəvi və milli olduğu qədər bəşəri olan
canlı klassikimiz sevimli, doğma və əziz Bəxtiyar Vahabzadə...
Hüseynbala Mirələmov,
professor
Qüdrətli şairimizin yeni şeirlər toplusu bir daha nümayiş etdirir
ki, müasir dövrdə xalqın taleyinə yanmayan, el-obaya həqiqətin
yolunu nişan verməyən, bitərəf, liberal yol tutan,
fikir yoxsulluğunu
yalançı zahiri parıltılar arxasında gizlədən poeziya gücsüz, gərəksiz
poeziyadır. Ədəbiyyatın ideya və problemləri həmişə xalqın taleyin-
Б я х т ий ар Ва щ аб з а д я
38
dən doğur. Bəxtiyar Vahabzadə isə öz yaradıcılığında xalqın ürəyin-
dəki “sarı sim”ə toxunmağı bacarır.
Sabir Rüstəmxanlı,
Xalq şairi
İstər poemalarda, istər şeirlərdə bir-birini əvəz edən kövrək
duyğular, zərif düşüncələr, həssas fikirlər,
kəskin etirazlar oxucunun
yarasına məlhəm qoyur, ürəyindən tikan çıxardır. Bu kitaba qədər
Bəxtiyar müəllim öz oxucularının üzünə otuz doqquzuncu qapını
açıbsa, yeni kitabda üzümüzə nağıllardakı kimi sirli-sehirli qırxıncı
qapı açılır. Bu qapıdan içəri girəndə gözümüzə bir sandıq dəyir.
Qulağımıza sandıqdan səslər gəlir. Bəxtiyar Vahabzadə açır sandığı,
tökür pambığı.
Zəlimxan Yaqub,
Xalq şairi
Ağrı və əzab... Bu sözlər xalq şairinin poetik dilində tamamilə
yeni məna kəsb edir. Əslində, bu sözlər əbədi narahatlığın epitetləri-
dir. Şair özünü dərketmə yollarında kamilliyə, mənəvi yetkinliyə və
saflığa çağırış şüarını qəbul edir. Bu yol isə ağrılarla, əzablarla gedi-
lir... Ağrı və əzab Bəxtiyar poeziyasında sevincə, nəşəyə aparan yoldur.
Vaqif Yusifli,
filologiya elmləri doktoru
Hər bir insanın öz ömür yolu olduğu kimi, hər bir xalqın, millə-
tin də öz ömür yolu var. Bu yol heç də həmişə güllü-çiçəkli çəmən-
liklərdən keçib getmir. Bəzən uçuruma da dirənir. O uçuruma yu-
varlanıb
məhv olmaq, dilini, dinini, milli varlığını itirmək təhlükəsi
meydana çıxanda, qabağa düşüb öz xalqını uçurum üstündəki kör-
püdən keçirən, hətta arada imkan tapıb o körpünün beş-üç qopan
daşını da yerinə qoyan şəxsiyyətlərə xalq həmişə borcludur.
Bəxtiyar Vahabzadə belə şəxsiyyətlərdəndir. O, bir şair kimi bizim
milli varlığımızı həm ifadə edib, həm də qoruyub. Amma biz onu