Microsoft Word vencur 2015. doc
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
57
Beləliklə, biznesin maliyyə-kredit infrastrukturu təkraristehsal prosesinin normal fəaliyyəti və sosial infrastrukturun inkişafı üçün zəruri maliyyə şəraitinin yaradılmasına səbəb olan funksiyaların reallaşdırılmasına səbəb olan funksiyaların reallaşdırılmasına əsaslanan institutların məcmusudur, hansıki subyektləri maliyyə resurslarının toplanması və bölüşdürülməsi, təsərrüfat subyektləri və iqtisadi sferalar arasında kapitalın formalaşması və hərəkəti proseslərini həyata keçirir. Maliyyə-kredit infrastrukturunda maliyyələşdirmə və kreditləşdirmənin altsistemləri arasında əlaqələndirici vəziyyətlə məşğul olan xüsusi inteqrasiyalaşan blok ayrılır, hansıki tərkibinə sığorta, vençur maliyyələşdirməsi, lizinq, franşayzinq daxil edilir. Maliyyə blokunda (altsistemində) dövlət maliyyəlləşdirməsi və subsidiya ASK-nın maliyyə-kredit infrastrukturunun elementləri hesab olunur. Ayrılan vəsaitin bölüşdürülməsi bir neçə istiqamətlər üzrə aparılır: əmtəə istehsalçılarına barbaşa büdcə dəstəyinin göstərilməsi; məqsədli proqramların maliyyələşdirilməsi; idarəetmə strukturlarının saxlanılması, həmçinin elmi məsləhətlər verən və informasiya xidmətləri göstərən təşkilatlar. Kənd
təsərrüfatının inkişafına və ə
məhsulları bazarının təkmilləşdirilməsinə dair Dövlət Proqramı çərçivəsində ASK-ya dövlət dəstəyi aşağıdakı istiqamətlər üzrə subsidiyaların verilməsi formasında həyata keçirilir: - cins heyvandarlığa dəstək göstərilməsi; - kimyəvi maddələrin əldə edilməsi; - kənd təsərrüfatı bitkilərinin və çoxsaylı əkilmələrin məhsuldarlığının sığortalanması; - kredit faizlərinin ödənilməsi üzrə xərclərin bir hissəsinin kompensasiyası; - bitkiçilik sahələrinin inkişafı; - iqtisadi cəhətdən daha əhəmiyyətli regional proqramların reallaşdırılması. Kənd təsərrüfatında mövsümülüklə əlaqədar olaraq əsas və dövriyyə fondlarının dövriyyəsinin fasiləsizliyini təmin etmək üçün borc vəsaitlərin, o cümlədən bank kreditlərinin alınması zəruriyyətə çevrilir. Kommersiya banklarının kreditləri üzrə faiz dərəcələrinin subsidiyalaşdırılması büdcə vəsaitlərinin 58
bölüşdürülməsinin digər növləri ilə müqayisədə müəyyən üstünlüklərə malikdir ki, onlara aşağıdakıları aid etmək olar: - büdcə vəsaitləri büdcə dövrünün axırında təsərrüfat subyektləri banklar qarşısında öz borclarını ödədikdən sonra xərclənir, büdcə vəsaitinin birbaşa xərclənməsində bu məsrəflər ilin əvvəlində baş verir. Dövrün axırına ayrılan məsrəflər qiymətdən düşür və büdcəyə ucuz qalır; - kənd təsərrüfatının kreditləşməsinə kommersiya bankları cəlb edilir, hansıki müvafiq aparat yaradır, müştəri formalaşdırır, sektorda əlaqə qurur, hətta onlara kredit subsidiyalarını ləğv edərkən bu sektordan çıxıb getmək asan başa gəlmir. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində biznesin kreditləşdirilməsi əsasən kommersiya bankları vasitəsilə həyata keçirilir. Kreditləşdirmə kənd təsərrüfatı istehsalının effektivliyinin və rəqabətqabiliyyətinin yüksəldilməsi, kənd təsərrüfatının maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi ilə əlaqədar aparılmalıdır. Aqrar sahədə sahibkarlara, kəndli fermerlərə maliyyə dəstəyinin formalarından biri subsidiyalardır. Aqrobiznesin bir çox subyektləriüçün maliyyə dəstəyinin bu formasından istifadə çətin başa gəlir, çünki kreditin qaytarlmasının təmin olunması problemi həll edilməmiş qalır, kreditin alınması proseduru mürəkkəbdir. Bu təsərrüfat subyektlərinin kreditləşdirilməsi mexanizminin təkmilləşdirilməsini zəruri edir. Aqrobiznesin kreditləşdirilməsi mexanizminin təkmilləşdirilməsinin əsas istiqamətlərindən biri kimi kənd təsərrüfatı istehlak kooperasiyasının inkişaf etdirilməsidir. Müasir maliyyə-kredit sisteminin mühüm elementlərindən biri olan kənd təsərrüfatı kredit istehlak kooperasiyası kiçik aqrobiznesə xidmət göstərməlidir. Kredit – kooperativ sektorun müasir vəziyyəti və inkişaf meyilləri təsdiq edir ki, kənd istehlak kooperasiyası aqrobiznes subyektlərinin bir sıra istehsal və sosial-iqtisadi problemlərini həll edə bilər: - kəndli fermer təsərrüfatlarını zəruri kredit resursları və maliyyə xidmətləri ilə təmin etmək; 59
- borc vəsaitlərin qaytarılmaması riskini azaltmaq və maliyyə institutu kimi kooperativin kreditqabiliyyətini yüksəltmək; - sahibkarlığı inkişaf etdirməklə kənd təsərrüfatı istehsalının inkişafına səbəb olmaqla fermerlərin və kiçik sahibkarlığın ödəməqabiliyyətinin səviyyəsini və maliyyə dayanaqlığını artırmaq; - kənd yerlərində məşğulluq və maliyyə-kredit infrastrukturu probleminin həllinə kömək edən kiçik aqrobiznesin ilkin kapitalını təmin etmək; - investisiyalaşdırma obyekti kimi aqrar sektorun cəlbediciliyini artırmaq və gələcəkdə kənd təsərrüfatında investisiyanın əsas mənbəyinə çevirmək. Aqrobiznesin kiçik subyektlərinin bütün büdcə dəstəyindən istifadə etmək və kommersiya banklarından kredit almaq imkanına malik olmamalarına baxmayaraq Azərbaycanda kiçik sahibkarlığa real büdcə dəstəyi sistemi yoxdur. Kredit siyasəti sahəsində kənd təsərrüfatı üçün faiz dərəcəsinin azaldılması şərtilə kreditlərdən ciddi şəkildə məqsədyönlü istifadəsi çox vacibdir. Aqrar sahənin inkişafının stimullaşdırılmasına dövlətin maliyyə dəstəyi büdcə təsisatları, o cümlədən subsidiyalar vasitəsilə həyata keçirilir. Aqrar sahənin inkişafına maliyyə dəstəyi kəndli fermer təsərrüfatlarının zərərlərinin kompensa- siya edilməsi və müəssisələrin maliyyə fəaliyyətinin son nəticələrinin yüksəldilməsinə nail olunması ilə səciyyələnir. Kiçik biznesin inkişafı Azərbaycan dövlətinin müasir iqtisadi siyasətinin prioritet vəzifələrindən biridir. “Azərbaycan Respublikasında kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı Dövlət Proqramı (2002-2005-ci illər)”, 2004-2013-cü illəri ə hatə edən Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramları, sadələşdirilmiş vergi sisteminin tətbiqi, həmçinin sahibkarlığın inkişafına dövlət dəstəyi sahəsində əlavə tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanları ölkədə kiçik biznesin davamlı inkişafı istiqamətində məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Kiçik biznes subyektləri bazarda eyni vaxtda həm istehsalçı, həm də istehlakçı rolunda çıxış edirlər, onların bazar konyukturunun dəyişilməsinə tez reaksiya verməsi, dar ixtisaslaşması, istehlakçılarla sıx qarşılıqlı əlaqəsi, nisbətən
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|