Microsoft Word vencur kapital docx
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
30
kiçik sahibkarlığın aktivləşməsi kimi prioritetli məsələlərin həlli üçün bazar iqtisadiyyatı şəraitində fondlar vasitəsilə dövlət fəal hərəkət edə bilər.
Öz inkişafı müddətində riskli fondlar mürəkkəb sistem təhsillərinə çevrilir. Fəaliyyətin diversifikasiyası, strukturun və funksiyaların çətinləşdirilməsi, müxtəlif assosiasiyaların yaradılmasına cəhd, konsorsiumların, trestlərin, beynəlxalq investisiya kooperasiyasının inkişafı, millətlərarası təşkilatların yaradılması və güzəştli vergi qoymanın ofşor zonalarında qeydiyyata cəhd onların inkişafının əsas tendensiyalarıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, fond nə qədər böyük olarsa , o qədər də çox onun maliyyə imkanları var. Məsələn, o potensial investisiyanın obyektlərinin ilkin tədqiqatı üçün peşəkar konsaltinq firmalarını cəlb edə bilər. Buna görə 2-4.5 və milyarddan çox dollarlarla riskli kapital toplayan belə adlandırılan meqafondlar mövcuddur. Amma fond nə qədər böyük olarsa, o qədər də riskli əməliyyatlara çətin gedir (amma, faktiki olaraq, riskli kapitalın təbiətini təşkil edir) və o qədər də sahibkar resursuyla onun əlaqəsi daha zəifdir. Riskli fond, kifayət qədər uzunsürən müddətdə istehsal qarşısında qoyulmuş böyük investisiyalarla risk edərək, bilavasitə bu istehsalların sürətli inkişafında maraqlıdır. Buna görə fondun nümayəndələri müəssisələri idarə etmədə və ali rəhbərliyin məsləhət verilməsində fəal iştirak edirlər (fondun nümayəndəsi, bir qayda olaraq, şirkət idarəsinə daxil olur). Bir halda ki, riskli investisiyalar kapitalın qayıdışının zəmanət və girovlarını tələb etmir, riskli investorlar üçün tək zəmanət onların şəxsi təcrübəsi və investisiyanın obyektlərinin seçilməsi vaxtı ixtisaslaşdırmadır, həmçinin onların idarəsində sonrakı aktiv iştirak. Riskli investor müəssisənin öz inkişaf planına malik olmaya bilər, amma o tələb edir ki, müəssisənin rəhbərliyi belə planı hazırlasın və bütovlükdə ona bütün investisiya dövrü boyunca tərəfdar olsun (hansı ki, çox zaman 3-10 il təşkil edir). Riskli investor ümid edir ki, bu vaxt ərzində müəssisə öz dövriyyələrini və gəlirini əhəmiyyətli dərəcədə artıra biləcək, müəssisənin bazar qiyməti əhəmiyyətli dərəcədə artacaq, və investor özü üçün şirkətdən sərfəli " çıxmağı" bacaracaq. Gələcəyinin "çıxış" strategiyası, bir 31
qayda olaraq, qabaqcadan düşünülür. Belə “çıxışın” ən yayılmış strategiyası bunlardır: - birja bazarında əldə edilmiş aksiyaların reallaşdırılması, - riskli
investisiyanın strateji investora satışı,
- aksiyaların öz payının başqa səhmdarlara və ya müəssisənin rəhbərliyinə satışı. Təcrübədə ən çox vasitələrinin bir hissəsi səhmdar kapitalına gətirilən, digər hissəsi isə - investisiya krediti formasında verilən riskli investisiyanın uyğunlaşdırılmış forması rast gəlinir. Riskli maliyyələşdirmə üçün, özündə öz hədəflərinin hər iki tərəfdən açıq rəsmən ümumi işin başlanğıc mərhələsində elan etməsini nəzərdə tutan, riskli investorun və sahibkarın arasında ümumi risklərin bölgüsü, uzun müddətli mövcudluq tipikdirlər. Bir daha vurğulayaq ki, məhz belə yanaşma bank kredit verməsindən və ya strateji əməkdaşlıqdan riskli investisiyanın əsas fərqini təşkil edir. Beləliklə, riskli kapital ənənəvi maliyyələşdirmədən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Onun əsas
əlamətləri bunlardır. - nvestisiyalar sürətli inkişafın potensialına malik olan yeni və ya artıq mövcud firmalara verilir. - nkişafın başlanğıc mərhələsində tez-tez hələ bank kreditlərini almaq imkanları olmayan yeni şirkətlər maliyyələşdirilir. - Bir qayda olaraq, gəlirliliyin yüksək normasını tələb edən investisiyalar yüksək
alışın şəraitində 3-dən 10
ilə qədər
verilirlər. - Sonra aksiyaların ilkin açıq satışı, birləşmə və ya biznesin satışı həyata keçirilə bilər və ya maliyyələşdirmənin başqa mənbələrini tapılır. - Sahibkar adətən investorun xeyrinə mülkiyyət payından və şirkəti idarə etmədən imtina edir. - Riskli investorlar, bir qayda olaraq, 20-25 % ölçüsündə illik investisiya gəliri gözləyirlər. - Maliyyələşdirmə haqqında qərarın qəbul olunması vaxtı böyük diqqət şirkətin idarə
təcrübəsinin mövcudluğuna ayrılır.
32
Riskli sənayenin inkişafı bir çox amillərdə dövlət dəstəyinin səviyyəsindən asılıdır. nkişaf etmiş dövlətlərdə riskli kapitalın inkişafının dövlət stimullaşdırmasının həm düz, həm də vasitəli ölçüləri tətbiq edilir. Düz ölçülər riskli kapitalın təklifinin artımına yönəldilmiş konkret mexanizmləri daxil edir. Bu səhmdar kapitalına düz maliyyə stimulları, dövlət kreditləri və riskli dövlət investisiyalarıdır. Belə alətlər həm riskli kapitalın fondlarına, həm də bilavasitə kiçik və orta müəssisələrə yönəldilmiş ola bilər. Son dövürlərdə Azərbaycanda yeni vençur şirkətləri yaradılr və bunlar aşağıdakılardır: “Marja” Kommersiya qurumlarının dövlət reyestri məlumatlarına istinadən xəbər verir ki, “Venture Capital nvestment” MMC adlanan şirkət 30 iyun 2014-cü il tarixində yaradılıb. Şirkətin nizamnamə kapitalı 10 manatdır. Onun qanuni təmsilçisi Nərgiz Abbasovadır. Facebookda “Retail Azərbaycan” səhifəsində verilən məlumata görə, “Venture Capital nvestments” şirkəti portfelinə yeni yaradılan maraqlı, innovativ və perspektivli layihələri toplamaq istəyir. lkin olaraq layihənin 15-20%-i qarşılığında 10-20 min manat yatırım edilməsi planlaşdırılır. Təbii ki, yatırılacaq məbləğ və qarşılığında alınması planlaşdırılan şirkət payı, layihənin innovativliyi və təqdim olunan biznes plana görə dəyişə bilər. Şirkət öz fəaliyyətinə və ilk yatırımlara 2015-ci ilin birinci rübündən başlamağı nəzərdə tutur. Bununla yanaşı ilin sonundan etibarən yatırım şərtləri və fəaliyyəti haqqında ətraflı məlumat veriləcək. Yatırım almaq üçün ilkin şərt bacarıq və təcrübəsi olan komandanın olmasıdır. Bundan başqa, xeyli müddətdir fəaliyyət göstərən “Khazar Ventures” MMC şirkəti 25 sentyabr 2014-cü il tarixində dövlət qeydiyyatına alınıb. Nizamnamə kapitalı 100 manat olan şirkətin qanuni təmsilçisi Nail Vəliyevdir.
Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|