Microsoft Word yadigar 55 4267227 yadigar- ?l?sg?r doc
Yüklə 3,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
Tarix və zaman Muğan tarixinə dair elmi araşdırma 159 Azərbaycan hakimiyyətinin tabeliyinə keçməmişdi. Bu ərazilərdə kifayət qədər dövlətə müqavimət göstərən silahlı qüvvələr mövcud idi. Həmin qüvvələrin qəti surətdə məğlub edilməsi yalnız AXC Hərbi Nazirliyin birləşmələri tərəfindən həyata keçirilən 1919-cu ilin uğurlu avqust əməliyyatından sonra mümkün oldu. Bu gün heç kimə sirr deyil ki, gənc Azərbaycan Cümhuriyyəti bütün bölgələrdə nəzarəti bərpa eləyənə qədər həm Qarabağda, həm də Lənkəran uyezdində özbaşınalıqlar olmuşdu. Qarabağdakı məsələlərin kökü aydındır. Lənkəran uyezdində isə Kolçakın, Denikinin və bolşevik- lərin hərbi qüvvələri buranı qan çanağına döndərmişdilər. Azərbaycan Respublikası Hərbiyyə Nazirliyinin Baş Qərargahının operativ kəşfiyyat idarəsinin məlumatından oxuyuruq: “Lənkəranda bolşeviklərin 1200-dən 1500-dək silahlı adamı var. Bunlar əsasən 1-ci Dünya Müha- ribəsində iştirak eləmiş ruslar və ermənilərdir. 2-ci qüvvə denikinçilərdir”. Bu qüvvələr Azərbaycanın ayrılmaz parçası olan Lənkəran uyezdində meydan sulayırdılar və hərəsi də bir “respublika” yaratdığını elan eləmişdilər. Bundan əziyyət çəkənlər isə təbii ki, yerli əhali idi. Cümhuriyyət ordusunun Lənkəran qəzasında qayda-qanun yaratmasına qədər bu bölgədə İllarion Talixadze, Timofey Ulyantsev, Nikolay Tutuşkin, David Çirkin, Terentiy Suxorukin, İlyaşeviç və b.azğınlıq ediblər. Gənc Azərbaycan Cümhuriyyəti təbii ki bu durumla barışa bilməzdi və təcili tədbirlər görülməliydi. Hərbi Nazir Səməd bəy Mehmandarovun Lənkəran uyezdinin əhalisinə ünvanlanmış çağırışından oxuyuruq: “Vətən- Ələsgər Mirzəzadə 160 daşlar, Azərbaycan Respublikası Hökumətinin iradəsilə mən Lənkəran uyezdində vətəndaş müharibəsinin qarşısını almaq, orda qayda-qanun yaratmaq, sizləri qatillərdən xilas eləmək üçün dəstə göndərirəm. Azərbaycan ordusu heç bir milli və dini ayrı-seçkiliyə yol vermədən Lənkəran uyezdinə qanunçuluq və ədalət gətirəcək, Silahlı qüvvələrin himayəsilə bölgədə tezliklə əmin-amanlıq bərpa olunacaq... ...Hər bir silahlı müqavimət ölüm hökmü ilə cəzalandırılacaq və orduya belə hallara qarşı amansız davranmaq əmri verilib. Öz növbəmdə həmçinin dəstənin rəisinə dinc əhaliyə qarşı heç bir zorakılığa yol verilməməsini tapşırmışam”. Cavad bəy Rza bəy oğlu Məlikyeqanov 1919-cu ildə Lənkəranın general-qubernatoru təyin edildikdən sonra denikinçilərə qarşı mübarizə daha da gücləndi. Beləliklə, general Səlimovun komandiri olduğu Cümhuriyyətin hərbi hissələri Lənkəran general-qubernatoru Cavad bəy Məlikyeqanovun rəhbərliyi ilə çoxdan bəri nizamsızlıqdan cana doymuş bölgəyə daxil olur və qısa müddətə həm bolşevikləri, həm də denikinçiləri buradan qovub çıxarır. General Səlimovun komandanlığı ilə Prişibdən Lənkərana qədər təntənə İlə keçid eləyən Azərbaycan ordusu yerli əhali tərəfindən “Yaşasın!” sədaları ilə qarşılanırdı. Tarix və zaman Muğan tarixinə dair elmi araşdırma 161 MUĞAN TARIXİ DÖVRÜNƏ AİD SƏNƏDLƏR, XƏRİTƏLƏR VƏ ŞƏKİLLƏR Ələsgər Mirzəzadə 162 Təqdim olunan bu sənəd Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix arxivinin fondundan götürülmüşdür. Tarix və zaman Muğan tarixinə dair elmi araşdırma 163 Ələsgər Mirzəzadə 164 Tarix və zaman Muğan tarixinə dair elmi araşdırma 165 Ələsgər Mirzəzadə 166 . Tarix və zaman Muğan tarixinə dair elmi araşdırma 167 Ələsgər Mirzəzadə 168 Tarix və zaman Muğan tarixinə dair elmi araşdırma 169 Ələsgər Mirzəzadə 170 Tarix və zaman Muğan tarixinə dair elmi araşdırma 171 Yüklə 3,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|