Microsoft Word yeni heydercav doc
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
7 ni, onu necə zənginləşdirdiyini göstərəcəyik. Buna bizim əvvəllər də ehtiyacımız olmuşdur, lakin bu gün xüsusilə vacibdir. Çünki Azərbaycan müstəqil dövlətdir, xalqımız milli azadlığa nail olmuşdur və biz müstəqilliyimizin dai- mi, ədəbi olması üçün çalışırıq və bundan sonra da çalışa- cağıq.” Görünən dağa nə bələdçi... Aralarında səksən illik bir məsafə olsa da, hər iki dahinin sözlərindəki vətənpər- vər, millətsevər qayə, amal eynidir və bu amal bu gün də ölkəmizə, xalqımıza, mədəni yüksəlişimizə xidmət etmək- dədir. Bir də axı, əbədiyyətlə müqayisədə səksən il nədir ki! Nə qədər ki, Azərbaycan adlı əbədiyyət var, bu iki əbədiyyət də onunla qoşa addımlayacaq. Bu kitabın müəllifi, Heydər Əliyevin həyat verdiyi və bu gün uğurla elmi və ədəbi-təbliği fəaliyyət göstərən AMEA Hüseyn Cavidin Ev Muzeyinin direktoru, filolo- giya üzrə elmlər doktoru Gülbəniz xanım Babaxanlı da çalışıb ki, bu əbədiyyətin bir neçə anını bir daha nəzərdən keçirsin, bu iki nurdan ədəbiyyatımızın bəzi məqamlarına işıq tutsun. Yığcam bir araşdırma kimi dəyərləndirilə bilən bu əsər özünəməxsus üslubu ilə Hüseyn Cavidlə Heydər Əli- 8 yevin fəaliyyətlərindəki qarşılıqlı münasibətləri şirin bir dillə oxucunun gözləri önündə sərgiləyir. Ola bilsin ki, bu- radakı “qarşılıqlı” sözü bəzilərinə ilginc gəlsin. Doğrudan da, Heydər Əliyevin cəmi on dörd yaşı olarkən gedər-gəl- məzə göndərilmiş və dörd ildən sonra Sibirin soyuq cəhən- nəmində gözlərini əbədi yummuş Hüseyn Cavidin Heydər Əliyevlə necə qarşılıqlı münasibətləri ola bilərdi? Buna böyük Nizami belə cavab verir: “Özüntək diri bil məni ca- handa; Mən də canlanaram sən canlananda!” Hüseyn Cavidin də qədirbilən xalqı, bu xalqın yetir- diyi Heydər Əliyev kimi dühalar onun əsərlərinə, şəxsiy- yətinə layiqli qiymətini verəndə dahi sənətkar da yenidən canlanır, beləcə də öz münasibətini bildirmiş olur. Bütün bunlar kitabda inandırıcı şəkildə öz əksini tapmışdır. Girişlə başlayıb sözardı ilə qapanan kitabın “Ədə- biyyatın böyük mesenatı”, “Naxçıvandan balayan tanış- lıq”, “Hüseyn Cavid irsinin bilicisi”, “Hüseyn Cavid irsi- nin böyük qayğıkeşi”, “Turan xanım canlı körpü idi”, “İki qayıdış” kimi maraqlı və oxunaqlı bölmələrində zəngin faktlar və materiallar əsasında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Hüseyn Cavid irsinə, bütövlükdə ədəbiyyatımıza və mədəniyyətimizə göstərdiyi dərin diqqət və qayğı elmi- populyar bir səpkidə təqdim edilir. 9 Ulu Öndər Heydər Əliyevin 90 illik yubileyinə həsr edilmiş bu kitab, eyni zamanda Hüseyn Cavidin, Turan C- avidin, Ərtoğrol Cavidin, Mişkinaz Cavidin ruhlarına da layiqli bir ərməğandır, desək yanılmarıq. Kitabı oxuduqca hiss edirsən ki, Gülbəniz xanımın bu mövzuda deyiləsi sözləri hələ çoxdur. Bu yolda ona ye- ni-yeni uğurlar arzulayırıq.
GİRİŞ
əşər tarixinin keşməkeşli gedişi sübut edir ki, dünyada baş verən ən mühüm hadisələr dahi şəxsiyyətlərin fəaliyyətinə birbaşa bağlı olur. Hətta bəzi ifrat sosial quruluşlarda bunu etiraf etmək istə- məsələr belə, bəşər tarixinin yaradıcıları əslində elə böyük tarixi şəxsiyyətlərin özü olur. Hər kəsin yaxşı yadında olar ki, Sovet dönəmində tarix- də xalq kütlələrinin müstəsna rol oynaması, şəxsiyyətin isə epizodik xarakter daşıması haqqında əsassız fikri marksist- leninçi tarix elmi inadla bizə təlqin edirdi. Ancaq nədənsə, dünya klassikasının ən böyük əsərlərinin niyə məhz şəx- siyyət adları ilə adlandırılmasını izah etməyi ya bacarmır, B
11 ya ağıllarına belə gəlmir, ya da qəsdən yaddan çıxarırdılar. «Çıxarırdılar» deyəndə ki, bəlkə də bunun izahı marksist- leninçi adlanan yanlış metodologiya baxımından «əqi- dəli» kommunist ideoloqlarına sərf eləmirdi. Çünki bunu izah etməyə qalxışsaydılar, istər-istəməz şəxsiyyətin rolu- nu etiraf etməli olacaqdılar... Özü də tarixin istehzası üzündən, sovet quruluşunun ilk böyük ideoloji böhranı elə şəxsiyyətə pərəstiş şəklində üzə çıxdı, xalqa, xalq kütlələ- rinə pərəstiş şəklində deyil. Bizim monoqrafiyamız da Azərbaycan tarixində əvəzsiz rol oynamış, hətta ölkə tarixinin axınını müəyyənləşdirmiş məhz belə iki böyük şəxsiyyətin–Heydər Əliyevin və Hü- seyn Cavidin adlarını qoşa olaraq daşımaqdadır. Milli dra- maturgiyamızın və milli dövlətçiliyimizin inkişafında müstəsna rol oynamış və indi də oynamaqda davam edən bu iki böyük şəxsiyyətin. Onları hər cəhətdən Azərbaycan adlı qədim və mədəni bir ölkənin və millətin öncülü say- maq olar və bu siyahı çox uzanar; təkcə onu göstərmək ki- fayətdir ki, Hüseyn Cavid Azərbaycan mənzum dramının, Heydər Əliyev isə müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin yaradıcısıdır. Demək, Hüseyn Cavidlə Heydər Əliyevi hər şeydən öncə, hər ikisinin yaradıcı şəxsiyyət olması bir- birinə yaxınlaşdırır. Doğrudur, onlardan birinin yaradıcılı- 12 ğı daha çox bədii-nəzəri, o birininki isə həm nəzəri, həm də praktik əhəmiyyət daşımışdır. Biri öz əsərləri ilə insan- lara ədalətin və həqiqətin düzgün yolunu göstərmiş, o biri isə insanları ədalətin və həqiqətin, xalqa və vətənə xidmə- tin düzgün yolu ilə öz ardınca aparmışdır. Azərbaycan klassik ədəbiyyatının, o sıradan Hüseyn Cavidin mütərəqqi humanist ideyaları, bəşəri görüşləri, in- sansevər ənənələri ruhunda böyümüş Heydər Əliyev Azər- baycan xalqının əvəzedilməz liderinə çevrildikdən sonra öz haqq işində daim bu ənənələri rəhbər tutmuşdur. O, Və- tənin inkişafı, xalqın mədəni-mənəvi, sosial-əxlaqi tərəqqi- si naminə daim bu ideyalardan faydalanmaqla, onların gur işığında irəliləməklə yanaşı, ədəbiyyatımızın, mədəniyyə- timizin, incəsənətimizin həqiqi dəyərinin verilməsi və bü- tün dünyada tanıdılması üçün müstəsna işlər görmüş, sə- nətkarların layiqli qiymətini verməkdən ötrü əlindən gələni əsirgəməmişdir. Bu cür sənətkarların ön cərgəsində, yəqin ki, qədim Naxçıvan torpağının yetirməsi olan böyük Cavid dayanır. Keçən əsrin 70-ci illərində ilk dəfə Respublika rəhbərli- yinə gəldiyi dövrdən Cəlil Məmmədquluzadə, Mirzə Ələk- bər Sabir, Cəfər Cabbarlı, Məmməd Səid Ordubadi, Səməd Vurğun, Mikayıl Müşfiqlə bir sırada Hüseyn Cavid sənəti- Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|