Microsoft Word yeni heydercav doc
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Heydər Əliyev
- Turan Cavid
91 Heydər Əliyevlə Turan Cavidin söhbətində hər iki müsahibin xarakterindəki obyektivliyi parlaq şəkildə göstərən epizodlar da az deyildir. Belə ki, Hüseyn Cavidin düşmənlərindən şikayətlənən Turan xanım onun dostlarına – Üzeyir bəyə, Əziz Əliyevə, Cəfər Cəfərova, repressiya olunmuş şairin ailəsinə göstərdikləri qayğı və diqqətə görə minnətdarlığını da unutmur və bu məqamda cavidlərlə əliyevlərin tarixi taleyinin kəsişdiyi daha bir məqam üzə çıxır. Məlum olur ki, Turan Cavid Heydər Əliyevin ömür- gün yoldaşı, bu fani dünyanı vaxtsız tərk etmiş görkəmli oftalmoloq-alim, akademik Zərifə Əliyevanı və onun atası, Azərbaycanın böyük ictimai-siyasi xadimi, vətənpərvər ziyalısı Əziz Əliyevi, Zərifə xanımın bacısı, görkəmli zi- yalı, istedadlı musiqiçi Gülarə Əliyevanı da tanıyırmış. Bu isə özlüyündə Heydər Əliyevlə cavidlərin növbəti möhkəm bağı kimi nəzərə çarpır: “Turan Cavid: Onda şərəf bilirdilər kimsə-kimsəni ifşa eləsin. Şərəf bilirdilər. Qardaşım Ərtoğrol əsgərliyə gedən- dən sonra məktub yazmışdı Üzeyir bəyə. «Mən əsgərliyə gedirəm, görüşə bilmədim. Bacıma işə düzəlməkdə kömək edin». Birinci işi mənə Üzeyir bəy düzəltdi. Zəng elədi radio komitetə. Sonra institutu qurtardım. İkinci xeyirxah Əziz Əliyevdir. Onun göstərişi ilə mənə institutda dərs 92 verdilər. Dərs qurtardı, 52-ci il gəldi. Üçüncü Cəfər Cəfə- rov mənə işə düzəlməkdə kömək etdi. Hər dəfə mən bu üç şəxsi xatırlayıram. Cavid ocağını, demək olar ki, yaşadan- lardır. Mən həmişə təəssüf edirəm ki, Əziz Əliyevi görə bilmədim. Heydər Əliyev: Əziz Əliyevi görmədin? Turan Cavid: Mən Əziz Əliyevi tanıyırdım. Birinci ki- tabı reabilitasiyadan sonra, çıxanda avtoqrafnan mən Əziz Əliyevə göndərdim - Gülarənin vasitəsi ilə. Mən Gülarə ilə tanış idim. Heydər Əliyev: Yadımdadı, Gülarə də, Zərifə də sizin haqqınızda çox danışırdılar. Çünki Gülarə ilə bir institutda işləyirdiniz.
rüşürdük.” Beləcə söz-sözü çəkir və Heydər Əliyev Hüseyn Cavidin istedadlı oğlu, sənətin müxtəlif sahələrində böyük ümidlər verən, ancaq nə yazıq ki, taleyin amansız çarxı al- tında vaxtsız-vədəsiz saralıb-solmuş Ərtoğrol Cavidi hələ Naxçıvanda olarkən, müharibə dövründən tanıdığını etiraf edir:
“Heydər Əliyev: Zərifə xanım da çox maraqlanırdı si- zin ilə. Mənə həmişə sənin haqqında danışırdı. Mən sənin 93 qardaşını da görmüşdüm. Bir dəfə 1942-ci il idi. Naxçı- vanda idim. Dedilər ki, Hüseyn Cavidin oğlu burdadır. Onda onu əsgərlikdən buraxmışdılar Naxçıvana. Bir dəfə küçədə gedəndə onu mənə göstərdilər. Əsgər geyimində idi, üzü çox solmuş, amma sifəti çox gözəl bir oğlan idi. Ondan sonra xəbərim olmadı düzü ondan.
də ən yaxın qohumlardan başqa heç kəs dəfnə gəlmədi. Heydər Əliyev: Nə vaxt vəfat edib, mənim ondan xəbərim yoxdur. Çünki mən onda bir iş sahibi deyildim.” 1942-ci ildə 19 yaşlı bir yeniyetmə ikən, özünün dediyi kimi, hələ elə bir yüksək məqam tutmadığı bir vaxtda Hüseyn Cavidin xəstə oğlu ilə maraqlanması və kim bilir, bəlkə də ona yardım göstərə bilmədiyi üçün təəssüflən- məsi də bu dahi azərbaycanlının, Ulu Öndərimizin böyük Cavid sevgisindən, Azərbaycan xalqı qarşısında xidmətləri olan hər bir şəxsiyyətə münasibətdə qədirşünaslığından xəbər verir. Ancaq doğrudan da, dünyanın səbri nə qədər böyük imiş və haqq-ədalətin öz yerini tutması, cavidlərə layiq olduqları qiymətin verilməsi üçün altmış ilə yaxın bir dövr keçməli, qocaman çərxi-fələk öz çevrəsini başa vurmalı imiş. Dünya ilə birgə Turan xanımın da səbri nə qədər
böyük imiş və titanik bir səbrlə gözlədiyi günün gəlib çatmasını da titanik bir təntənə ilə qeyd edirdi Turan Cavid:
“Turan Cavid: Onda qorxurdular. Amma indi Nax- çıvanda ən gözəl məqbərə onlarınkıdır. Taleyin işi belədir. Hüseyn Cavid öz əliylə kitabların birində doğum tarixini yazıb. Öz doğum tarixini, anamınkını yazıb, anamın doğum günü və ayı məlum olmadığına görə boş qoyub və uşaqların doğum tarixini yazıb. Hətta məndən əvvəl bir uşaq olub qalmayıb. Onun da tarixini yazıb.
ləşirəm ki, bu 2-ci mənim dözdüyümə dözməyəcəkdi, ona görə də Allah onu götürüb ki, 3-cü uşaq da olsun.” Müsahibinə münasibətdə ən incə detalları belə nəzərdən qaçırmayan Heydər Əliyev, təbii ki, cavidlərin doğum tarixlərinin yazıldığı kitabın hansı kitab olması ilə də maraqlanmalıydı və Ulu Öndər bu sualı da Turan xanıma verir:
“Heydər Əliyev: Bu tarixlər yazılan kitab nə kitabdır? Turan Cavid: «Qamusi-türki». Hüseyn Cavidin 115 kitabı olub. Çox qəribədir ki, bunlar hamısı İstanbulda nəşr edilmiş kitablardır – Yunan tarixi, təbabətə aid, astro-
Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|