Microsoft Word Yeni kitab A5-son docx
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
63 Tənhalıqdan gözümü, Candan-canımı yığım, Qorxulardan yuxumu, Yerdən qanımı yığım. Zənnimcə, ədəbi təsir yaradıcılın ilk, başlanğıc mərhələsi üçün qəbul ediləndir. Sonradan hər şair (təbii ki, istedadı buna imkan verirsə) özünə çıxmalı, iç dünyasından bəhrələnməlidir. Nisəbəyim başlanğıcdan özü olan, ifadə tərzi və fikrin yeniliyi ilə seçilən şairlərimizdəndir. Hər halda istərdim ki, şairə bir neçə il öncə yazdığı bu şeirində olduğu kimi həmişə maraqlı və orijinal görünsün: Yaşım qədər yaşamadım, Hər zaman hər yerə tələsən quşlar kimi, Ürəyimdən çıxmağa tələsdim. Tələsdiyimdən Bir az gəncliyimə gecikdim, Bir az yetkinliyimə, Bir az qocalığıma gecikdim Tələsə-tələsə özümə, ömrümə Gecikdim. Narıngülün şeirlərində daha çox qadın dünyasının, qadın yaşa- mının ekzistensiyası yaradılır, naturfəlsəfi məqamlara diqqət yönəltməklə qadının mənəvi sarsıntı və yaşantısı ictimai-psixoloji müstəviyə çıxarılır. Başqa sözlə desək Narıngülün lirik qəhrəmanı Aqşin şeirinin predmeti olan «içi şəkil dolu» qadınlardandır. Çıxıb gedəcəyəm Ürəyim adam izdihamı, Ürəyimdə sevgi izdihamı, Çıxıb gedəcəyəm üzü Qurumağa Sən heç 64 Ayaq üstə quruyan ağac Görmüsənmi? Qadın da ağac kimidir İçindən quruyur Narıngülün ən son şerləri belə bizi fərdi dünyadüyumuna malik şair “mən”i ilə üz-üzə qoyur. Bu şerlərdəki məzmun və intonasiya, poetik obraz və fiqurlar, hissin, duyğunun inikas və mənalandırılma bacarığı özəl düşüncə tipinin məhsuludur, Na- rıngülün poetik imkanının göstəricisidir. Fikirlərimdən aşağı Nə ünüm, nə izim qaldı Sən də ovutmadın məni Səndən başqa kimim vardı Səni də bu zaman vurdu, Vaxt öldürdü, bilmədin Işə bax, ürəyimdən Yıxıldın əzilmədin. Ürəyimə xal düşdü. Üzüm döndü sevgidən. Qapını açıq qoydum Çıxıb getsin o gedən... * * * Yeniliyi formaya deyil, məzmuna aşılayan, heca vəzninin tələbləri səviyyəsində uğurlu poetik nümunələr ortaya qoyan şair Məhəmməd Astanbəylinin şerləri müasir poeziya məhsul- ları içərisində istisna təşkil edir. M.Astanbəylinin şerləri sufi- panteist dünyagörüşünü, türk təsəvvüf düşüncəsinin ruhi-psi- xoloji məqamlarını sərgiləyən nümunələrdir. Bu gün bu kon- tekstdə yazan şairlərimiz azmıdır, çoxmudur, deyə bilmərəm. Amma qətiyyətlə deyə bilərəm ki. M.Astanbəylinin şerləri onu 65 seçilənlər sırasına daxil edir. Bu seçilmişlik ilk növbədə onunla əlaqələnir ki. M.Astanbəyli türk-təsəvvüf baxışını, etiqad və inancını, ehtiva etdiyi dünyagörüşü çağdaş Azərbaycan poezi- yasında yeni və fərqli düşüncə kontekstində oturuşdura bilir. Gələcəklər-gələcəklər, Keçmişlər isə keçmişlər. Gələcəksiz keçmişsizdir Haqq şərabı içmişlər. Bu dəryadan dirisi yox Gir bu dəryada boğul. Ürəklə beyin arası Ən qısa, ən uzun yol. Bu iki gözümlə gördüm, Güllərin solduğunu Bilirəm ki, kimsə bilmir Nəyin nə olduğunu. Şerin bədii-fəlsəfi qatında ehtiva olunan ideya dünyanın insanı lallığa aparan dərkinə yönəlir. Yəni, o qədər sirr var ki, bilmədiyimiz, görmədiyimiz, görüb də sirrinə yetmədiyimiz... Hətta gözümüzlə gördüyümüz nəsnə belə ona vaqif olmaq üçün arxasında nə qədər sirr dağarcığı buraxır. Təsadüfi deyil ki, M.Astanbəylinin şerlərində hər hansı fikir daha çox sual şəklin- də ifadə olunur, müəllif özünün insan, dünya haqqında bədii- fəlsəfi qənaətlərini, mənəvi təkamül, ruhani və bəşəri dəyərlərlə bağlı ideyalarını “İşıq nədi, zülmət nədi”, yaxud “Həyat nədi, ölüm nədi” kimi poetik suallar şəklində izhar etməklə qüvvətlən- dirir, onları daha da emosional edir. “Azərbaycan ədəbi pro- sesində nə baş verir” məqaləsi ilə çıxış edən Elçin M.Astanbəyli şerlərinin məziyyətlərinə diqqət yönəldərək bu məqamla bağlı yazır ki, “ …həyat da, ölüm də bu şair üçün absurddan başqa bir şey deyil və yəqin, elə buna görə də o yolsuzluq içindədir və bu bir dərviş yolsuzluğudur». (“525-ci qəzet”, 2009, 1 avqust) 66 Nə gedənəm, nə gələnəm, Yolsuzluqdur mənim yolum. Yolsuzluq həm də bitməyən, yorulmayan, uzun, incə bir yolşuluqdur, nəhayətsizlikdir. Bu yolsuzluq M.Astanbəylinin fəlsəfi baxışlarında yeni siqlət qazanan həyat və ölüm, dünya və bəşər, tale və əbədiyyət kimi mövzulara can verməklə müəl- lifinə lokal, məhəlli ölçüləri yarıb üfiqə çıxmaqda, şerlərinə in- təhasızlıq, nəfəs genişliyi gətirməkdə yardımçı olur. M.Astan- bəylinin şerlərinin aşıladığı ovqat nəticəsində hər rəngin adicə boya olmadığı hikmətinə diqqət kəsilə bilirsən. Çağdaş poezi- yamızda dünyanı dərkin belə idealı – fərdi-daxili təkamül ide- yası öz müəllifini bu konsepsiyanın beşiyi başında duranlarla- Əhməd Yəsəvi, Yunis Əmrə, Cəlaləddin Rumi ilə birləşdirir: Dünyanın dünya olduğu Yadımdan çıxdı bir gün. Həmin günü səhərədək Dünyasız qaldım bütün. İşıq nədi, zülmət nədi, Əridi, axdı, getdi. Nə Mən qaldım, nə Sən qaldın, Hər şeyin sonu getdi. Hər şeyin sonu nə gözəl, Eləcə də əvvəli. Əvvəli gör, sonu axtar, Yaşa, yaşa, ay dəli… “Əvvəli gör, sonu axtar”-yəni bil, səndən əvvəlkilərin aqibə- ti, sonu, sonucu nə olub, sənin də yolun ordan keçəcək. Bu bir “gələn bəzirgandı, gedən xocadı” aksiomasıdır. Buradakı dəli müraciəti də sözün həqiqi, müstəqim mənasından başqa simvo- lik məzmun, məna kəsb edir. Aşıq Ələsgər yazırdı ki, Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|