Microsoft Word Yeni kitab A5-son docx
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
75 Yaxud ruhi sərgərdanlığı dayanır: Tarix kitabını eşələdim, Mən yox idim... Xəritəyə baxdım, tapammadım... ağacların dalına girdim budaqların arasında gizlənib dayandım: hardansa uşaq səsi gəldi, çıx, tapdım... O şeirlərdə ki, gənc şairin fəlsəfi düşüncələri hadisənin, pred- metin mənalandırılmasından nəşət edir, o zaman onlardakı poetik yaşam da real, canlı təsir bağışlayır. Əks halda, müəllifin lirik qənaətləri mövzuya aşılanan məzmun çaları ilə bağlı olmur, belə məqamda müəllifin düşüncələri daha çox bəsit fəlsəfəbazlıq, mü- hakimələr və sillogizmlər şəklində meydana çıxır. Sökük divarlardı vətən, Qazılmış yerdi torpaq... Soyuqqanlı qadındır ana, Küçələrə tökülmüş ölü göyərçinlərdi yollar... ...Məzar torpaqdan başqa bir şey deyil, Şəhid də məzardan başqa... Bu gün müasir şeirdə hakim olan nəsrləşmə, nəsrdəki şeir- ləşmə – bu sahələrin arasında çulğalaşma, yaxud differensial- laşma çağdaş dünya ədəbi-tarixi prosesinin prioritet xüsusiy- yətlərindəndir. Digər bir çalarsa düşüncənın, ağıl poeziyasının emisionallığı üstələməyə davam etməsidir. Bu gün çağdaş şeir- də bu iki hissin parametrlərini ayırd etmək və şeirə onlardan 76 mütləq birinin estetik imperativləri əsasında yanaşmaq olmur. Daha doğrusu, ağıl və emossionallıq, lirika və intellektuallıq arasındakı təzad, fərq aradan çıxmaqdadır. Fikrimizi əsaslan- dırmağa çalışaq: Elvin Bakiroğlunun şeirləri bəşərin əbədi sevgi, məhəbbət mövzusunu hədəf alır. Amma burada məhəbbətin melanxolik çözümü ilə deyil, cılız, bir qədər də yüngül oyun simvolikası ilə rastlaşırıq: Sevgiyə aid nə var- Pəncərədən at çölə. Qorxma yemərəm səni, Gəl bizə elə-belə. Allah bilir səhərə Hansı kökdə çıxarıq... Səni sevəcəyəmmi- Buna sonra baxarıq. Elvinin “Vətəndaş nigahı”, “-relax-“, “Üçüncü” adlı şeirləri də bu cür macəra – sərgüzəşt çözümlərinə köklənir. Ümumiy- yətlə, bu gənclərin sevgiyə münasibətində fərqli baxış hakim- dir. Bu şeirlər tam gənclik illərinin gətirdiyi coşğu və onun alt qatından boy verən əylənmək sevdası, psevdo aşiqlik görüntüsü ilə təğyiri-libas olub günün müasir qəhrəmanının obrazını cız- maq imkanı yaradır, bir növ romantik uslubla postmodern həzzin təmas nöqtəsi kimi doğulurlar. Məsələn, Vüsal Nurunun “Sevgi operetdası” şeirinə diqqət edək: Mən ayağına yenəcək qədər İzani öpəcək qədər, Tanrı biləəcək qədər sevirəm səni Sevirəm səni söyəcək qədər, 77 Döyəcək qədər. Öldürəcək qədər, Mən bir az dəli oğlanam axı. Bax belə sevirəm səni manyakcasına. Fərqli olmaq, özəl poetik düşüncə kontekstindən çıxış etmək üçün ilk növbədə, fərqli poetik yaşam lazımdır. Bəzi hallarda sevgi haqqında yazılan şeir sevgini bəlirtmək, yaşanan duy- ğusallığı ehtiva eləmək əvəzinə sanki sevgi effekti yaradır. Gənclər şeirlərində söz oyununa, konstruksiyaya o qədər qapı- lırlar ki, şeirin poetik cəhətdən uğurunun təəssübünü çəkmək kölgədə qalır. Aşağıdakı şeirdə olduğu kimi: Sevgi ikilikdə alınmır nəsə, Azalıb “iki”nın tamı dünyada. Üçüncü adamam mən də kiməsə, Üçüncü adamdı hamı dünyada... Bu sətirlərin müəllifi Elvinin “Vağzal adamı” şeiri isə ək- sinə, mənə daha maraqlı və uğurlu poetik örnək təsiri bağışladı. Burada “qatar” məfhumunun doğurduğu bütün assosiativ mə- nalar, anlayışlar –ayrılıq, uzaqlıq, kədər, vida səhnəsi-hər biri obraz səviyyəsində uğurlu bədii həllini tapa bilir. Ən əsası, şeirdə vağzal həyatın boşluqlarına, etinasızlığına adekvat ola- raq mənalanır, yalnız insanla-insan arasında deyil, insanla həyat arasında vida səhnəsinə çevrilir. Hərçənd bu səhnə bizə tanış da gəlir, bir qədər Ramiz Rövşənin şeirinin yada saldığı “hara gedirsən, ay gəmi?” misralarının sərgilədiyi həmən nos- talji, bir qədər M.Araz şeirinin “bir də ömrümüzə qayıtmaz o gün, bir də önümüzə çıxmaz bu qatar” misralarının canlandırdı- ğı həzin nisgil lövhəsidir. Gəl ki, ritm, intonasiya Salamındır: Gəlib ürəyimdən od apardılar, Mən adam deyiləm, odam, ay adam. Bu qatar adamlar nə adamdılar, Nə də adam kimi adam, ya adam. 78 Baxıb qatarların itdiyi yola, Gücüm yox özümə bir yol eyləyəm. Havada əl boyda bir yerim ola, Hamıya biryolluq sağol eləyəm... Digər gənc şair Elşad Ərşadoğlunun şeirlərində fəlsəfi notlar dünya, cəmiyyət və insan münasibətlərinə, idiomalar üzərinə köklənir. Burada əbədi olmayan dünyaya təşnəliyin tənqidi, hissin, düşüncənin psixoloji ladda gərginliyi əsas göstəricidir: Ömrünü yedikcə illər, Bu dünyada hamı inlər. Işıq salır dik gəzənlər, Sürünənlər kölgə olur. Qəlbində inam öləndə, Çaşanda, Haqdan dönəndə, Insan Allahdan dönəndə, Hər şey dönür bəlkə olur. Elşadın şeirlərində sözlərin məna çalarlarının bir müstəviyə gətirilməsi və təzadlı, ziddiyyətli hisslərin ifadəsinə meyl var. Qeyd edək ki, bu fakt artıq poeziyamız üçün keçilmiş, kifayət qədər təsir dairəsi yaratmış yoldur və bu yolla addımlamaq gənc şairə heç bir uğur, seçilmişlik statusu qazandırmayacaq. Halbuki, “Çox şey göyərdəcək bu yağan yağış” şeiri bizi daha uğurlu şair imzası ilə üz-üzə qoyur: Dünyamıza yağış yağır. Həzin-həzin, ağır-ağır... İslanır dünyamızın olan-olmazı, nəyi varsa islanır. Dünyamızın üstünə kim tutubdu görəsən, nəhəng mavi çətiri? Bəs niyə buluddan yuxarıda tutub? Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|