Həsənov Yusifəli Lətif oğlu
146
çılarının soyqırımına məruz qalmış Azərbaycan xalqının kömə-
yinə gələn Nuru paşanın rəhbərliyi ilə qəhrəman türk ordu hissə-
lərinin keçdiyi tarixi yolun iki qardaş xalqın yaddaşında qalma-
sını, gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasını və
bunun bir beynəlxalq marşruta çevrilməsini təmin etməkdən
ibarət olmuşdur. Qeyd olunan layihə 13-14 aprel 2005-ci ildə
Ankarada keçirilmiş Azərbaycan-Türkiyə Hökumətlərarası Müş-
tərək İqtisadi Komissiyanın III iclasında da müzakirə edilərək
protokola salınmışdır [37, v.53]. Marşrutun əhəmiyyəti nəzərə
alınaraq Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin tapşırı-
ğına əsasən yaradılmış Gənclər, İdman və Turizm Nazirliyinin,
ATSİİ-nin, Milli Elmlər Akademiyasının, Təhsil, Mədəniyyət və
Müdafiə Nazirliklərinin nümayəndələrindən ibarət işçi qrupu la-
yihənin Azərbaycan hissəsində müvafiq hazırlıq işlərini tamam-
laması ilə əlaqədar Azərbaycan və Türkiyə Respublikası nüma-
yəndələrinin iştirakı ilə infotur keçirmişdi.
2005-ci il iyunun 1-3-də ÜTT və Türkiyə Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyi tərəfindən İstanbulda keçirilən “Şəhər turiz-
mində idarəçiliyin yeni nümunələri” adlı beynəlxalq konfransda
və 2005-ci il iyunun 6-16-da Kəmərdə keçirilən “İctimai davra-
nışlar seminarı və yemək-içmək xidməti tətbiqi tədris”i kursun-
da respublikamızın Turizm Nazirliyinin də 11 nümayəndəsi işti-
rak etmişdir. Azərbaycan Respublikasının turizm naziri 21-25
iyun 2005-ci ildə Türkiyəyə və 27-28 iyun 2005-ci ildə İsrailə
işgüzar səfərlər etmişdi [37, v.59]. Qardaş Türkiyəyə səfərin
əsas məqsədi ölkəmizdə turizm sahəsində surətli inkişafın, yeni
istirahət zonalarının, mehmanxanaların və digər turizm obyekt-
lərinin tikintisi, regionlarda infrastrukturun qurulması və bu
sahədə digər müsbət dəyişikliklərin baş verməsi və beləliklə,
turizm sənayesinə investisiya qoyuluşu üçün müsbət şəraitin
formalaşması haqqında Türkiyədə bu sahədə çalışan iş adam-
larına geniş məlumat vermək və şirkətləri gələcəkdə ölkəmizdə
fəaliyyət göstərməyə təşviq etmək idi. Bunun ardınca Azər-
baycan Respublikasında inşa ediləcək yeni mehmanxanaların
Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində
(1991-2005-ci illər)
147
müasir dünya tələblərinə uyğun tikilməsi məqsədilə texniki
yardım göstərilməsi üçün Türkiyə Mədəniyyət və Turizm Nazir-
liyinin iki aparıcı memarı Azərbaycan Respublikası Turizm
Nazirliyinin dəvəti ilə ölkəmizə səfər etmişdilər. Bundan başqa,
2006-2015-ci illərdə ölkəmizdə turizmin inkişafı üçün dövlət
proqramlarının hazırlanması üzrə yaradılacaq işçi qrupunda
çalışmaq üçün Türkiyədən iki mütəxəssis dəvət edilmişdi. Yeri
gəlmişkən qeyd edək ki, artıq bu gün Azərbaycandan Türkiyəyə
turist göndərən lisenziya almış 11 əsas turist şirkəti fəaliyyət
göstərir [53, v.72]. Bütün bu yuxarıdakı faktlara əsaslanaraq de-
yə bilərik ki, Azərbaycanla Türkiyə arasında beynəlxalq turiz-
min müxtəlif sahələrində əməkdaşlıq dövlətin bu sahədə
yeritdiyi siyasət nəticəsində yeni forma və xarakter alaraq
inkişaf etmişdir. Buna son illərdə Türkiyə iş adamlarının ölkə-
mizin turizm sektorunda, o cümlədən mehmanxana biznesində
fəaliyyətinin genişlənməsi, Türkiyə Mədəniyyət və Turizm Na-
zirliyinin Bakıda nümayəndəsinin olması əyani sübutdur.
Göründüyü kimi, 1991-2005-ci illərdə Azərbaycan-Türkiyə bey-
nəlxalq turizm əlaqələri çox əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etmiş
və bu istiqamətdə lazımi tarixi təcrübə toplanılmışdır. Bu yöndə
həyata keçirilən beynəlxalq turizm əlaqələrinin köməyi ilə hər
iki qardaş ölkənin xalqları biri-birilərini daha yaxşı tanımaq,
qardaş ölkənin tarixini öyrənmək imkanı əldə etmiş, elmi-
texniki inkişafın nailiyyətləri sahəsində bilgilər qazanmış, onlar
arasında ticarət əlaqələri canlanmış və bunlar hamısı birlikdə
yeni iş yerlərinin yaranmasına səbəb olmuşdur. Beynəlxalq
turist mübadiləsi nəticəsində iki qardaş xalq arasında günü-
gündən artan inam və qarşılıqlı anlaşma onların dostluğunu
möhkəmləndirir, onlar arasında neqativ halların qarşısını alır.
Beləliklə, Azərbaycan-Türkiyə arasında 1991-2005-ci illər-
də həyata keçirilən beynəlxalq turizm əlaqələrinin qısa məzmun
və göstəriciləri belə olmuşdur. Hal-hazırda bu əlaqələr öz yeni
mərhələsində olub, yeni məzmunda həyata keçirilməkdədir.
SSRİ-nin süqutu nəticəsində müstəqillik qazanmış respubli-
Həsənov Yusifəli Lətif oğlu
148
kalarla-MDB ölkələri ilə Azərbaycanın beynəlxalq turizm əlaqə-
lərinin tarixi də kifayət qədər maraqlıdır. Məlumdur ki, Azər-
baycan Respublikası 1993-cü il sentyabrın 24-də MDB-yə daxil
oldu və bunun nəticəsində əldə edilən imkanlar ölkəmizin həmin
ölkələrlə əlaqələrinin məzmununa da öz müsbət təsirini göstərdi
[153, s.158]. Bu isə təsadüfi deyildir. Ona görə ki, MDB birliyi
Azərbaycan Respublikasının turizm əlaqələri sahəsində böyük
keçmişi olan ölkələrdən ibarətdir. Eyni zamanda, həm də MDB-
ni təşkil edən ölkələrdə çoxlu sayda etnik azərbaycanlıların ya-
şadıqlarını nəzərdən qaçırmamaq lazımdır. Məhz buna görə də
ölkəmizin xarici siyasətində MDB ölkələri ilə, xüsusilə azərbay-
canlıların daha çox yaşadığı respublikalar ilə hərtərəfli əlaqələ-
rin qurulub inkişaf etdirilməsinə xüsusi əhəmiyyət verilmişdir.
Bu istiqamətdə tədqiqat dövründə Azərbaycan Respublikası və
MDB ölkələri dövlət başçılarının qarşılıqlı rəsmi səfərləri və hə-
min səfərlər zamanı çoxlu miqdarda dövlətlərarası və hökumət-
lərarası müqavilələrin imzalanması beynəlxalq əlaqələrimizdə az
rol oynamamışdır. Həmin dövrdə müxtəlif sahələrdə saziş və
müqavilələrin imzalanması ilə yanaşı, ölkələr arasında turizmin
əhəmiyyəti nəzərə alınaraq bu sahədə də müqavilələr, sazişlər,
protokollar və digər sənədlər imzalanmışdır. Məhz bu addımlar
da Azərbaycan Respublikası ilə MDB ölkələri arasında beynəl-
xalq turizm sahəsində hərtərəfli əməkdaşlığın inkişafı üçün hü-
quqi bazanı formalaşdırmışdır. Bu baxımdan respublikamız
üçün MDB ölkələri ilə turizm əlaqələrinin genişləndirilib inkişaf
etdirilməsi təbii xarakter daşıyırdı. Göstərilən illərdə Azərbay-
can Respublikası ilə MDB ölkələri arasında beynəlxalq turizm
əlaqələrinin inkişafında Gənclər, İdman və Turizm Nazirliyi mü-
hüm rol oynamışdır. Onun səriştəli işi nəticəsində ölkəmizin
MDB ölkələri ilə turizm sahəsində əlaqələri milli maraqlarımıza
uyğun olaraq daha da genişlənməyə başlamışdır.
MDB ölkələri ilə Azərbaycan Respublikasının turizm əlaqə-
lərində əsas yerlərdən birini 2002-ci ildən ölkəmizdə hər il keçi-
rilən beynəlxalq turizm sərgiləri və eyni zamanda, MDB ölkələ-
Dostları ilə paylaş: |