__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
67
konservləşdirilir. Yetişmiş qara zeytunlar isə quru üsulla
duzlanır. Duza qoymaq üçün zeytunun konservlik
sortlarından Askolano, Santa Katerina, Azərbaycan
zeytunu, Armudu zeytun, Bakı zeytunu, Buzovna zeytunu
və s. istifadə olunur.
Yüksək keyfiyyətli yaşıl zeytun konservi
hazırlamaq üçün zeytunu rəngi tünd- yaşıldan açıq- yaşıla
(sarımtıl) çevrilən vaxt yığmaq lazımdır. Bu isə Abşeron
şə
raitində təqribən oktyabrın axırı və noyabrın əvvəllərinə
təsadüf edir.
Zeytunu yığarkən ehtiyatlı olmaq lazımdır ki,
gilələr zədələnməsin. Əks təqdirdə meyvələr əzilir və emal
zamanı onların rəngi tündləşir.
Yığılmış zeytun 6 – 8 saat 1,5%- li potaş
məhlulunda 150 qr K
2
CO
3
10 litr suda həll edilir) isladılır.
Bəzən zeytunun isladılmasını onun daxilinə qələvinin
keçməsi ilə yoxlayırlar. Bu zaman bir ədəd zeytun
götürülür, çəyirdəyi görünməklə kəsilir, oraya lakmus
kağızı qoyulur və ya fenolftalein damdırılır. Əgər bənövşəyi
rəng alınarsa, deməli qələvi məhlulu zeytunun daxilinə
keçmişdir. Bundan sonra zeytun axar suyun altında yuyulur,
1 - 2 gün soyuq suda saxlanılır. Həmin müddətdə zeytunun
suyu tez- tez dəyişdirilir. Sonra zeytunu yuyub 40 gün 7%-
li xörək duzu məhlulunda saxlayıb yetişdirirlər. Duz
məhlulu hazırlamaq üçün 10 litr suya 700 qr xörək duzu
qatılır, qaynadılır, kəfi yığılır və süzülüb soyudulur. Duza
qoyulmuş zeytunları yeməzdən bir gün qabaq duz
məhlulundan çıxarıb soyuq suda yuyur, kiçik bankada
üzərinə qaynadılıb soyudulmuş su tökürlər. Nəticədə
zeytunun tərkibindəki duzun miqdarı azalır və dadı
yaxşılaşır.
Zeytundan içi doldurulmuş konservlər də
hazırlanır. Bu məqsədlə iri zeytunların tumu ehmalca
çıxarılır və içinə təmizlənmiş badam ləpəsi yerləşdirilir.
Zeytun və
zeytun yağ
ı_________________________________
68
Badamın zeytuna nisbəti çəkiyə görə 2:1 nisbəti kimidir,
başqa sözlə 1 kq çəyirdəksiz zeytuna 0,5 kq badam ləpəsi
sərf olunur. çlənmiş zeytunlar bankaya dairəvi formada elə
yığılır ki, badamın iti ucu yuxarı olsun. Üzərinə 7%- li
duzluq töküb yarımlitrlik bankalar 120
0
C- də 8–10 dəq.
sterilizə edilərək konservləşdirilir. Bu üsulla içinə badam,
sarımsaq və qırmızı istiot qoyulmuş zeytun da hazırlanır.
2.4. Bankalarda konservləş
dirilmiş
zeytun
Ə
vvəlcədən emal olunmuş, tam yetişməmiş yaşıl
zeytun və ya tam yetişmiş tünd- bənövşəyi, qara rəngli
zeytunlar duz məhlulunda konservləşdirilir. Bu məqsədlə
hazırlanmış zeytun 0,2 – 0,5 litr tutumlu şüşə bankalara
yığılır, üzərinə duzluq əlavə edilir və sterilizasiya olunur.
Bu üsulla hazırlanmış məhsul ayrıca qəlyanaltı kimi yeyilir,
eləcə də müxtəlif salatların və xörəklərin (məs. salyanka)
hazırlanmasında istifadə olunur.
Keyfiyyətindən asılı olaraq əla, 1- ci və 2- ci sorta
ayrılır. Əla sort konservləşdirilmiş zeytun xoşagələn- duzlu
və zeytun yağı dadını verməlidir. Kənar dad və iyi
olmamalıdır. Zeytuna xas olan azacıq acı dadın hiss
olunmasına yol verilir. Zeytun meyvəsinin səthi sığallı və
bürüşsüz olmalıdır. Meyvənin uzunluğu ən azı 20 mm,
diametri 15 mm olmalıdır. Meyvələr mexaniki zədəsiz və
saplaqsızdır. Zərərvericilərlə zədələnmiş zeytun meyvələri
olmamalıdır. Meyvənin ətliliyi 7,0%- dən az olmamalıdır.
Meyvələrin rəngi açıq- qəhvəyidən tünd- yaşıla qədərdir,
bozumtul rənglilərin olmasına yol verilir. Hər bankaya eyni
ölçülü və rəngli zeytun meyvələri yığılmalıdır. 1- ci sorta
aid məhsulda meyvənin ölçüsü təyin olunmur. Kənarlaşma
ölçüyə və rəngə görə 5%- ə qədər, konsistensiya və
zədələnmiş meyvələrə görə 25%-ə qədər ola bilər. Ətliliyi
70%- dən az olmamalıdır. 2- ci sorta aid zeytun
__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
69
konservində 5%- ə qədər bürüşmüş meyvələrin, 5%- ə
qədər günəş yandırmışların, 20%- ə qədər zərərvericilər
tərəfindən zədələnmiş meyvələrin olmasına yol verilir.
Konservləşdirilmiş zeytunun bütün sortlarında
məhlulda duzun miqdarı 5 – 7%, turşuluq (süd turşusuna
görə) ən azı 0,1%, meyvənin duzluğa nisbəti 55:45 nisbəti
kimi olmalıdır. 100 qram konservləşdirilmiş məhsul 190
kkal enerji verir.
Konservləşdirilmiş zeytun konservlərini günəş
ş
üasından qorumaq şərtilə (qaranlıq anbarlarda) 20
0
C- də 1
ilə qədər saxlamaq olar.
Qeyd: Bu məlumatlar Товарный словарь (46),
Том
5, səh. 372- dən götürülmüşdür.
2.5. Konservləş
dirilmiş
yaş
ıl zeytunun
keyfiyyə
t göstə
ricilə
ri
Konservləşdirilmiş yaşıl zeytunun keyfiyyəti AZS
– 234 – 2006 saylı Texniki şərtlərə müvafiq olaraq
aşağıdakı tələblərə cavab verməlidir.
Resepturasından asılı olaraq konservləşdirilmiş
yaşıl zeytun (bundan sonra – konservlər) aşağıdakı çeşiddə
istehsal edilir:
konservləşdirilmiş zeytun;
içi doldurulmuş zeytun, o cümlədən;
badam ləpəli içlikli,
sarımsaq içlikli,
ş
irin bibər içlikli.
Konservlər AZS 234-2006 saylı Texniki şərtlərin
tələblərinə uyğun olaraq, sanitariya norma və qaydalarına
riayət etməklə, müəyyən edilmiş qaydada təsdiq olunmuş
texnoloji təlimat və resepturalar üzrə hazırlanır.
Keyfiyyət göstəricilərindən asılı olaraq konservlər
iki növə ayrılır: əla və birinci.
Zeytun və
zeytun yağ
ı_________________________________
70
Orqanoleptik göstəricilərinə görə konservlər 2.1.
saylı cədvəldə göstərilən tələblərə uyğun olmalıdır.
Cədvəl 2.1. Konservləşdirilmiş zeytunun
orqanoleptiki göstəriciləri
Göstəri
c-
lərin
adı
X a r a k t e r i s t i k a s ı
Konservləşdirilmiş zeytun
üçün
çi doldurulmuş zeytun
üçün
Ə
la sort
Birinci sort
Ə
la sort
Birinci
sort
Xarici
görünü
ş
ü
Ölçüləri eyni olan, ləkəsiz,
yanıqsız, mexaniki zədlərsiz
və saplaqsız meyvələr, en
kəsiyinin ən böyük diametri,
mm, ən azı:
Ölçüləri eyni olan,
ləkəsiz, yanıqsız,
mexaniki zədlərsiz (o
cümlədən içi doldurulan
hissələrdə), saplaqsız
içi doldurulmuş
meyvələr, en kəsiyinin
ə
n böyük diametri, mm,
ə
n azı:
Ölçüsü 16
14
16
14
Ölçüləri eyni
olmayan,
kütlə payı ən
çoxu 25%
ləkəli
meyvələrin
olmasına yol
verilir.
Ölçüləri
eyni
olmayan
meyvələrin,
qabıaşdırma
vahidində ən
çoxu 3 ədəd
içi
doldurulan
hissədə
çatlamış və
kütlə payı ən
çoxu 25%
ləkəli
meyvələrin
olmasına yol
verilir.