Microsoft Word zeytun-v-zeytun-ya-a doc
Yüklə 1,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «… O çıraq n ə şərqd ə, n ə d ə q ərbd ə
- BIRINCI F ƏSIL. ZEYTUN BITKISI 1.1. Zeytun bitkisinin tarixi, yayılması v ə müasir v əziyy əti
__________________________________________Əhməd-Cabir Əhmədov
11 Rəsuli-Əkrəm (s.ə.v.) buyurub: «Zeytun yağını yeyin və onu bədəninizə sürtün, çünki o, mübarək bir ağacdan hasilə gəlib». Burada «mübarək ağac» ifadəsilə o Cənab (s.ə.v.) “Quranı-Kərim”-in iyirmi dördüncü (Nur) surəsinin otuz beşinci ayəsindəki kəlamı nəzərdə tutmuşdur.
Təfsirlərdə deyilir ki, bu, yəni zeytun ağacı, yer yox, göy ağacıdır. Peyğəmbər (s.ə.v.): 1. Zeytun yağı için. O, mübarək ağacdandır. Onu yavanlıq kimi də istifadə edin, yağını bədəninizə çəkin. Çünki o, mübarək bir ağacdan hasil olur. 2. «Sünənü-Tirmizi» - Zeyd ibn Ərqəmdən: Allahın Rəsulu (s.ə.v.) bizə ağciyərin iltihabı zamanı dəniz qustu (dənizdə bitən ot) və zeytun yağıyla müalicə olunmağımızı əmr etdi. 3. Zeytun yağından istifadə edin, onu için, yağını bədəninizə çəkin. O, babasil xəstəliyi zamanı faydalıdır. 4. Mübarək zeytun ağacının meyvəsi olan zeytunun yağından istifadə edin, onunla müalicə olunun. O, insanı babasildən qoruyur. 5. Zeytun yağı için, ondan bədəninizə çəkin. Onda cüzam da daxil olmaqla, yetmiş dərdin dərmanı var. 6. Zeytun yağı yaxşı insanların yağı, onların ya- vanlığıdır. Zeytun həm təzə çıxan vaxtı, həm də sovuşanda bərəkətlidir. Zeytun iki dəfə müqəddəsliyə batıb. Imam Əli (ə): “Zeytun yağını bədəninizə çəkin, ondan yavanlıq kimi istifadə edin. Zeytun olan yerdə heç bir xəstəlik insanı yaxalamaz”.
12 Imam Cəfər Sadiq (ə): 1. Sıyığı zeytun yağı ilə yemək ət gətirir (kökəldir), sümüyü bərkidir, dərini nazikləşdirir və cinsi qabiliyyəti artırır. 2. Bir kişinin bədənində sızanaq və ya çiban çıxsa, onu bağlasın və zeytun yağı, ya da heyvan yağı ilə müalicə aparsın. 3. «Zeytun yağı pak adamların yediyi yağdır və yaxşı kəslərin təamıdır».
__________________________________________Əhməd-Cabir Əhmədov
13 BIRINCI FƏSIL. ZEYTUN BITKISI 1.1. Zeytun bitkisinin tarixi, yayılması və müasir vəziyyəti Zeytun subtropik bitkilərdən ən çox yayılmış meyvədir. Ondan qida məqsədləri üçün istifadə olunan zeytun yağı və konservləşdirilmiş zeytun məhsulları hazırlanır. Zeytun bitkisi 4000 ildən artıqdır ki, məlumdur. Qida bitkisi kimi zeytun hələ qədimdən taliyada, spaniyada, Yunanıstanda, Misirdə və Asiyada yüksək qiymətləndirilmişdir. Zeytunun vətəni Kiçik Asiya və Yunanıstan sayılır. Buradan o bütün Aralıq dənizi sahili ölkələrinə yayılmış və sonralar Afrikaya, Amerikaya, Avstraliyaya aparılmışdır. Bəşəriyyətə hələ bizim eradan 2500 il əvvəl məlum olan ən qədim mədəni bitkilərdən biri kimi zeytunun hazırkı yayıldığı areal da çox genişdir. Dünyanın bütün ölkələrində zeytunun ümumi sahəsi 10 milyon hektardan çox, ağacların sayı isə 900 milyona qədərdir. Qədim mədəniyyətə malik olan əsas ölkələrdə, zeytunun inkişafına dair tarixi rəqəmlərə nisbətən onun həmin ölkələrdəki əkin sahəsi xeyli azalmışdır. Hazırda zeytun istehsal edən əsas ölkələrdən biri spaniyadır. Burada zeytun 9,0 milyondan çox hektar sahə tutur və 300 milyona qədər ağac vardır. Zeytun bağlarının yarıdan çoxu Andaluziyada cəmlənmişdir. Dünya bazarında span zeytun yağı çox yüksək qiymətləndirilir. Sortların orta yağlılığı 16- 25% arasında dəyişir. taliyada başqa bitkilər arasında zeytun əsas yeri tutur. Burada zeytun bağlarının sahəsi 2,2 milyon hektara, yağ istehsalı isə 922 min tona çatır. Sortların orta yağlılığı Zeytun və zeytun yağı_________________________________
14 17%- dir. Ağacların çoxu üzüm, sitrus bitkiləri, əncir, xurma və badamla qarışıq əkilmişdir. Türkiyədə 1 milyon hektar, Portuqaliyada və Yunanıstanda, hərəsində 800 min hektar, Tunisdə 350 min hektar, Fransa 100 min hektar, Suriyada və Livanda 90 min hektar, Albaniyada 16705 hektar, Yuqoslaviyada 70 min hektar, Əlcəzairdə 45 min hektar, Mərakeşdə 35 min hektar, ABŞ- da 4 min hektar, Cənubi Amerika ölkələrində 11 min hektar, ran və raqda 3 min hektar, Misirdə min hektar zeytun bağı vardır. Son illər bu rəqəmlər daha da artmışdır. Dünya üzrə istehsal olunan zeytun yağının 80%- i üç ölkənin – spaniya, taliya və Yunanıstanın payına düşür. Avstraliya, Yaponiya və başqa ölkələrdə də kiçik sahələrdə zeytun vardır. Bir çox ölkələrdə konservləşdirilmiş zeytun və zeytun yağı əhalinin əsas qida məhsulu sayılır və ölkənin iqtisadiyyatında birinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edir. MDB- yə zeytun cavan, bu yaxınlarda gətirilmiş bitki deyildir. Vxatilə o Gürcüstanda, Krımda, Azərbay- canda geniş yayılmışdır. Gürcüstanda Zuqdidiyə yaxın Urta dağında, 500- dən çox yaşı olan ağac hələ də yaşayır. Nikita botaniki bağında da təqribən eyni yaşı olan ağac saxlanmaqdadır. Krımdakı bağlar sahil boyunca yayılmış 20 ağaclıqda cəmlənmişdir. MDB- də bar verən ən qoca və iri zeytun bağı 1879- cu ildə salınmış Novo Afonekdadır. Burada 60 hektar sahədə 4800- ə qədər ağac vardır. Hər ağacdan 60 kq- a qədər məhsul yığılır. ndi zeytun bağları genişləndirilmiş və 200 hektara çatdırılmışdır. 1896- cı ildə ə kilən qoca zeytun ağacları Soçi təcrübə stansiyasında da vardır. Krasnodar ölkəsində zeytun bitkisi əsasən Soçinin ə trafında – Daqomısedə yayılmışdır. Burada 1 hektar zeytun bağı vardır. Adler və Lazorev rayonlarında da zeytun becərilir. Türkmənistanda zeytun bitkisi Qızıl- Atrek təcrübə stansiyasında və zeytun sovxozunda vardır.
Yüklə 1,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|