Microsoft Word ?Ziz? C?F?Rzad?docx
Yüklə 5,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
85
-Əvvələn, Allaha əyandı ki, mən üşüyənin biriyəm, ona görə də yerim məlumdu. Bir də ki, məni behiştə o mollalarla, hacılarla bir yerə salmazlar, davamız düşər, onsuz da aramız yoxdu. Nə vermişəm cəhənnəmə, xanəndə orda, nəvazəndə orda, şərab orda, mütrüfə də ki, bu gün təşrif apartdırdılar... Bir qəhqəhə də qopdu, şair, dostunun bu cəsarətli cavabını eşitcək əvvəl diksindi, sonra məhəbbət dolu baxışlarını, ölümlə diri gözlü mübarizə aparan Cavadın simasına zilləyib düşündü: "Sən nə cürətlisən, nə ürəklisən, Cavad! Mən tək-tək, birini həcv edəndə qorxudurlar: "Özünü gözlə!” deyib qoruyurlar məni dost-aşna. Əsil ifşanı sən eləyirsən! Mən səndən hələ çox şey, birinci növbədə cəsarət öyrənməliyəm, Cavad! O yerindən qalxdı, Cavaddan və ehtiramla onu müşayiət edən adamlardan uzaqlaşdı: "Səndən çox şey öyrənməliyəm, birinci növbədə cəsarət, Cavad! Mənim də Alışlar, Qapaqlılar, Molla Qurbanqulularla işim çoxdu, dava hələ təzə başlanıb, Cavad, təzə başlanıb..." Şair bazardan çıxanda artıq Sonanın gizləndiyi yeri heç kəsin bilmədiyinə arxayın olmuşdu. Erkən olmasına baxmayaraq, Seyid Əzim üzüyuxarı Minaxora tərəf qalxmağa başladı. O, Mahmud ağanın yanına gedirdi. İndi Mahmud ağanın necə kədərli olduğunu təsəvvür edirdi. Yaxınlaşıb dostlaşdıqları bu bir il müddətində Seyid Əzim, Mahmud ağanın incə, hər şeydən yaralanan nəcib ürəyinə yol tapa, bələd ola bilmişdi. İndi o sənət aləminin belə qiymətli bir inci, bir sona itirməsinə nə qədər heyifsilənirdi. Kim bilir nələr düşünür, Sonaya qəlbində necə də ağır bir matəm saxlayırdı. Gedib onu təskin etmək, Sonanın ölmədiyini, itmədiyini xəbər vermək, lakin hardasa gizlədilməli olduğunu məsləhətləşmək, kömək almaq lazım idi. O şübhəsiz ki, Sonanın sağ qalmasına sevinəcək, kömək də verəcək, amma belə bir sənətkarın tərəb 1 aləmindən əbədilik yox olmasına, belə bir ulduzun sənət fəzasında sönməsinə dərindən təəssüflənəcək... Elə mənim kimi... ...Axşam azanınacan onlar evdə tək qaldılar. Əvvəl Minasoltan onunla heç kəlmə də kəsmədi, ürəyində qarasına deyindi, balasını afətlərdən, çəngi məkrindən qorumaq üçün Allahına yalvardı. Amma günortaya doğru arvadın fıkirləri öz içini yeməyə başladı: "Çəngi də olsa, Ağa demişkən, Allah onun ölməyinə razı olmayıb. Mən nəkarayam seyid evinə pənah gətirən bədbəxt bəndəsini ac qoyam, susuz
86
qoyam. Çox düşündükdən sonra arvad içi-içini kəsə-kəsə daxili bir əzab duyduğu halda siniyə çörək, yavanlıq, bir fincan da çay qoyub, sübh namazından sonra girmədiyi bala otağa keçdi. Sona bayaqkı qaydada dizlərini qucaqlayıb oturmuş, başını sinəsinə əymişdi. Gözlərinin yaşı hələ də qurumamışdı: "Ağlamalı günün axirətdədi, abədbəxt, siratdan keçəndədi sənin yasın, niyə gözünü kor eləyirsən?" O, bir söz demədən, naməhrəmdən çəkinər kimi, ağzı yaşmaqlı olduğu halda, sinini gəlinin qabağına qoyub çıxdı. Bir qədər keçdi. Minasoltan qorxudan həyətə çıxmırdı, qapı döyən olsa cavab verməyəcəkdi, Seyid Əzimlə belə qərarlaşmışdılar: "Qoy elə bilsinlər ki, heç evdə adam yoxdu". Qadın bu tapşırığa sözsüz əməl eləyirdi. Amma qərarı gəlmir, duruş gətirə bilmirdi. Yenidən qapıdan bala otağa baxdı: "Süfrəyə el vurmayıb, bəlkə heç görməyib də... Fikir dəryasına elə cumub ki.... yazıq..." Bu ilk dəfə dodağına gələn yazıq sözündən qorxdu: "Nə? Hə də, vallah, yazıqdı. Əgər adamın başına gələnlər "qalü-bəladan" alnına yazılırsa, onda, növzənbillah, bu bədbəxtin taqsırı nədi? Alnına belə yazılıb... Yazıya ki, pozu yoxdu... Haqqın dərgahına hamısı əyandı..." Onun onsuz da nazik ürəyi yumşalmağa başlamışdı. Bir də təbii fəlakət, böyük qorxu qarşısında insan, həmcinsilə ünsiyyətə adi hallardan daha çox can atar. Minasoltanın bağrı çatlayırdı. O mütləq kiminləsə danışmalı idi. Dərdi yüngülləşməli idi; içəri girdi: -Niyə yemirsən? Sona arvadın içəri girdiyini, nə isə gətirib qoyduğunu indicə duydu, onun qarşısında dik qalxmaq istədi... -Otur, otur, səndə taqət hardadı, yazıq... "Qəribədir, kişilər qabağında oynayan Sona, ömründə yaşınmaq bilməyən Sona, Mütrüf Ədilin əlində böyüyən Sona, deyəsən sən bu qadından utanırsan, bu nurani ana qarşısında səni həya təri basır, birinci dəfə, ya rəbbi, ömrümdə birinci dəfə... Yox, birinci dəfə deyil, bir dəfə də olub". Arvad sinidən bəri, Sonanın qənşərində oturdu; şəfqət duyulan bir səslə dedi: -Ye, bir tikə ye heç olmasa, ürəyin üzülər, sonra səfərə çıxa bilməzsən. Bu şəfqətli, mehriban səs Sonanın ürəyinə işlədi; yaş öz-özünə gözlərindən cari olub, solmuş yanaqlarına süzüldü; arvadın amanını qırdı; o da kövrəldi. İndi onun qarşısındakı Şirvana sədası yayılmış, adı
87
dillər əzbəri, nifrət mənbəyi çəngi Sona deyildi, bədbəxt, yazıq bir məxluq idi. Elə bil ürəyini bir piyalə soyuq suya salıb oycalayırdılar: -Ay yazıq, axı sən hardan bu işə düşdün? Kimin qızısan? Danış,bəlkə ürəyin boşala... Adam dərdini danışanda yüngülüyür axı... Sonanın gözləri Minasoltanın çiyninin üstündən o yana, divara zilləndi, göy şirə çəkilmiş divarhamar idi, sürüşək idi. Orada bir ləkə, bir nöqtə belə yox idi. Birdən-birə bu göy şirəli divar gömgöy bir fəzaya çevrildi; Sona bu göy çadır altında yanıb qaralan bir kənd gördü... Palçıq daxmalar,üstünəqarğı basılmış qazma damlar, güzlər... Bu qazma daxmaların birində... Sona sözünə bir xatirə kimi başladı; -Atam uzun azardan öləndə kəndimizdə bir yaxın adamımız qalmamışdı. Bir il ondan əvvəl qohumtarımızın çoxu ovmadan ölmüşdü. Kənd əhlinin heç yarısı qalmamışdı. Bağlar, əkinlər yanıb tələf olmuşdu. Başlı başın saxlayırdı... ...Minasoltan hiss edirdi ki, nə isə olduqca təsirli bir hekayət, bir qəziyyə dinləyəcək. Sona isə artıq bütün olub keçənləri, dünən və bu gün baş vermiş hadisələri unutmuş, uzaq, çox uzaq bir xatirənin qoynuna atılmış, dəryada, ləpələr üzərində çalxanan xırdaca qayıq kimi bu xatirələrin ağuşunda yırğalanmağa başlamışdı... -Bir neçə gün damın altında ağlar-sızlar qaldıq, küləkdən başqa qapımızı açan yox idi. Kim də açacaq idi? Hamı öz canının, öz ölüsünün, öz batan əkənəcəyinin, qırılan mal-qarasının hayında idi... Biz heç kimin yadına düşmürdük. Nəüzənbillah elə bil Allah da bizi yaddan çıxartmışdı. Yaratdığı ağıza bircə tikə çörək də göndərmirdi. Ot-ələf yanmışdı, qaynatmalı bir çəngə ispanaq, qovurmalı bir tutam əməköməci də yox idi... "Ana" deyib sızıldayırdım, yaylığının ucu ilə qızarmış gözlərini silməkdən anamda hal qalmamışdı, saçları,birçəkləri də islanmışdı. Bir neçə gündən bəri çəkdiyi əzab, naxoşa qulluq, sonra da başyoldaşını itirmək anamı üzmüşdü. Amma neynəyəsən ki, mən dizinin dibini kəsdirib çörək istəyir, dərdinin üstünə sağalnaz dərd artırırdım. Bir gün obaşdan, dan yeri heç qızarmamış anam məni yerimdən qaldırdı... Yatan kim idi ki,...qarnım acından qırılırdı, gözümə yuxu getmirdi. Ağır da olsa deyim ki, atamın ölməyi də az qala yadımdan çıxmışdı, bircə tikə çörək olsaydı... Qərəz, anam daxmamızdakı olan-qalanımı əynimə geydirib, belimi, başımı bağladı. Daxmamızın qapısını kilidləyib çıxdıq. Yazıq anam evdən aralananda bir ayaq saxladı, kəndin yuxuya gedən evlərini gözdən keçirtdi. Elə bil
Yüklə 5,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|