Microsoft Word ?Ziz? C?F?Rzad?docx
Yüklə 5,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
88
ki, hər yerə vida deyirdi, elə bil ki, doğulub böyüdüyü, sevib-sevildiyi, ana olduğu, analıq səadətini daddığı bu yerlərdən həmişəlik ayrıldığı ürəyinə dammışdı. Gözlərindən yaş leysan kimi töküldü, sonra tələm-tələsik əlimdən tutub yola düzəldi: -Gedək bala, dünya böyükdü, "tarı böyük, altı gen" deyiblər,Allah kərimdi, bəlkə bir yaxşıya irast olduq, əlimizdən tutdu... Olmasa da, dilənəsi olsam da, irağ- irağ, qoy heç olmasa tanış-biliş gözündən uzaqda dilənək, görən olmasın... Bəlkə baxtımız gətirdi, bir qapıya qulluğa düzəldik... İşlərəm, səni saxlaram, bir-iki iləcən sən də böyüyüb hovuma çatarsan... Anam bu sözləri deyə-deye irəliləyir, kənddən hara isə uzaqlara gedən tozlu yolla məni də yanıycan sürüyüb aparırdı... ...Yolumuzun üstündəki kəndlər bizimkindən də pis gündə idi... Amma yenə də adamlar bizə əl tuturdular, kimisi bir parça təndir çörəyi, başqa birisi iki-üç cad əppəyi verirdi. Bostanlardan yemiş, bağlardan meyvə dilənirdik. Günlərin birində Çodarlı deyilən bir obaya gəlib çıxdıq, yurdsuz-yuvasız idik....yəllar yorğunuyduq... İki el bir təpə qalmışdıq. Elə bu zaman sanki tale üzümüzə güldü. Çodarlıda arvadlardan biri bulaq başında bizə rast oldu. "Kəndin ağasına qulluqçu lazımdı, arvadı azarlıdı, adam gəzirlər" - dedi, yolu bizə salıq verdi, getdik... Bəy evi indiyəcən gördüklərimdən böyük idi, dam-daş tikilisi çox idi. Xanımın yanına gəldik, o yatacağında uzanmışdı, ana-bala bizə diqqətlə baxdı, deyəsən, həm yazığı gəldi, həm də tutacaqsız olduğumuzu başa düşdü; -Adın nədi, aaz? Anam adını, yer-yurdumuzu dedi, xanım yerli-yataqlı başımıza gələnləri anamdan soruşdu, sonra, deyəsən, razı qaldı: -Allah bilən yaxşıdı, əlhökmilillah, nə olar, qalın, işlərsən, baxaram, bəyənsəm, günün burda pis keçməz... Çarəsiz anam hər nə iş olsa razı idi, təki bir yerə ilişib qalaq, təki üzümüz sərgərdanlıqdan qurtarsın... ...Səibi bəyimin azarı qıçında idi, bud oynağında bir yara vardı, quyu kimi dərin... gündə bu yaraya piltə çəkmək lazım olurdu, bu zaman yazıq bəyim haldan- hala düşürdü, dişlərini bir-birinə qıcayıb ağrıya gücnən dözürdü. Evdə hec bir iş görə bilmirdi, yeriyəndə, çölə-bayıra çıxanda divardan tuta-tuta gedirdi. Bir qarış yolu az qala bir saata yeriyirdi. Sonra da gəlib halsız düşürdü. Evdə bütün işləri əvvəlcədən kənizi varmış, o görərmiş, sonra qız bəyimin yarasından çimçə
89
şib qaçıb. Əri də günlərnən evdə olmazdı. Hardasa kəndlərdə, qonaqlıqlarda, ovda, qumar oyunlarında itib-batardı. Danışırdılar ki, bu var-dövlətin hamısı Səlbi bəyimin imiş. Ağa ona evlənəndən sonra yaxşı da yaşayırlarmış. Səlbi bəyimin qıçına əvvəl bir çiban çıxır, sonra nə qədər dava-dərman olursa sağalmır, yara dərinləyib quyuya çönür, bəy də arvaddan soyuyur, ev-eşiyi başlı-başma buraxır. Deyirdilər ki, Səlbi bəyimin övladı olmadığından, ağa onu boşaya bilmirmiş, çünki onda var-dövlət əlindən çıxarmış, evlənə də bilmirmiş - Səlbi bəyimin Şamaxıda urus qulluğundakı qardaşından çəkinirmiş... Qərəz ki, biz ağanı gəlişimizin üçüncü günü görə bildik... Evdə bütün iş-güc anamnan mənim üstümə töküldü, çoban-çoluğa çörək-xörək çatdırmaq, Səlbi bəyimin pərzanalarını' yetirmək, qonaq-qaranı yola vermək, pal- paltar yumaq, ev-eşiyi süpürüb-təmizləmək, hamısı anamın öhdəsinə düşdü. Anam axşamacan təndir-ocaqdan aralana bilmirdi, elə yorulurdu ki, yerinə girəndə sız-sız sızıldayırdı. Amma yenə də şikayətlənmir: "Neynək bala, - deyirdi, - nə qədər çox iş olsa dözərəm, hamısını da elərəm, təki sənin başının üstündə həmişəlik kölgəlik olsun, təki qarnın tox olsun, bala, pal-paltarın olsun". O məni bağrına basıb uzanır, bir müddət ana-bala gözümüzü tavana dikib qalırdıq. Sonra hər ikimiz birdən xəyala dalırdıq, belə hallarda, anam ürəyindən keçənləri mənə pıçıldamağa başlayırdı: "Allah qoysa, Səlbi bəyim sağalar, ayağımız düşər ona inşallah, bir az pul düzəldib, kəndimizə qayıdarıq, ev-eşiyimizi sahmana sallıq, sən de, mən də öz damımızın altında dolannıq. Yerimizi əkərik, kəndimizi çox istəyirsənmi, Sona? -Hə, ana, amma burda da pis deyil. -Helədi, amma, necə də olsa qürbətdi, Allah heç bəndəni özgə qapısında, əlindən-obasından uzaq qulluqçu eləməsin... Amma, şükür Allaha, heç olmasa qarnın doyub, eynin bitib. Doğrudan da, Səlbi bəyimin köhnə-küləsindən anam özünə və mənə bir dəst təzə paltar düzəltmişdi, palaz-paltar yumağa gedəndə, çay qırağında qazan asıb su qızdırmış, başımı-bədənimi yuyub arıtmışdı. İndi hər ikimiz insan sifətinə düşmüşdük... Yaman-yaxşı yeyib-içirdik. Heç bir korluğumuz yox idi, heç kimə əl açmırdıq, bir parça halalca zəhmətnən qazandığımız çörəyi yeyirdik, bircə Səlbi bəyimin yarasından çimçəşmək olmasaydı... Bəyimin bir xasiyyəti var idi, hər
90
gün səhər yarasının tənzifı dəyişiləndən sonra aftafa-ləyəndə azca əlini yuyub verdiyim dəsmalla silər, sonra da çobanların gətirdiyi əti tələb edir, onu indicə yaraya piltə çəkdiyi əli ilə bölüb ayırardı, kimə nə lazımdı bişirməyi tapşırardı... Deyəsən, anam da əvvəllər qulluqçu kimi bu isdən çimçinirdi... Amma genə də dözür, bir söz demirdi... Bəy gəldi, əvvəlcə həyətdə ocaq qalayan məni gördü: -Hə, bu hansı itin küçüyüdü? Nökərlərdən biri cavab verdi: -Bəyim təzə qulluqçu tutub, onun qızıdı... Ağa güldü; -Hə, deməli, bəyim yanı qoduqlu eşşək alıb? Sonra içəri keçdi... Anamı haçan, necə gördü, nə dedi, bilmədim. Amma bizim gəlməyimizdən sonra ağanın səyahətləri seyrəldi, indi o irəliki kimi gunlərlə- həftələrlə kəndlərdə, şəhərdə itib-batmırdı. İstidə külafirəngidə, hava sərinləyəndə kəllə otaqda yarım çılpaqlaşıb oturur, döşəklər, mütəkkələrə yayxanıb tükləri ağarmış sinəsini ovuşdurur və tez-tez çay, qəlyan, mer-meyvə tələb eləyirdi. Anam nədənsə bu haldan çox narazı idi, gecələr məni qoynuna daha bərk basır "Allah, özün köməyimiz ol" - deyib dua eləyirdi. Əvvəllər bir şey anlamırdımsa, az keçməmiş hər şeyi başa düşdüm. Səlbi bəyimin mənə münasibətindən, anama kəc baxmağından, həyət adamının bəzi atmacalarından da anladım, həm də mən kənd uşağı idim, kənd uşaqları belə şeyi daha tez başa düşür. Anam üçün də, özüm üçün də, lap açığını deyim ki, özümüzün olmasa da, bu rahat həyəti, yatdığımız bu dam evini itirməyimiz üçün də qorxurdum... Bir gecə qorxduğumuz şey baş verdi... Gecə yarı olmamış təzəcə narahat yuxuya getmişdik, anamla mənim üstümüzdən yorğanın qaldınldığını hiss edib qorxu ilə gözlərimi açdım, cəld anama sıxıldım, qaranlıqda ağanın kölgəsini gördüm, hənirtidən tanıdım kişini... Bu cürə ancaq o nəfəs alırdı həyətdə... "Aana". -Kəs, küçük, qanına bularam, dur rədd ol.,. -Ağa, sənə qurban olum, yesirin olum, məni bədnam eləmə, bir parça çörəyimi kəsmə, ağa, yesirin olum, ağa, didərgin salma məni! Səlbi bəyim ətimi itə də atsa yeridi, ağa, qoy çıxım, balamı da götürüm gedim. -Suss!
...Amma artıq gec idi, mənim qeyri-ixtiyari qışqırtım anamm yalvarışları Səlbi bəyimi bidar eləmişdi; ya özü çölə çıxmışdı... Onsuz da naxoş arvad pis yatırdı, axır vaxtlarda isə lap yuxusu ərşə çəkilmişdi.
Yüklə 5,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|