MikrobiologiYA, sanitariya və GİGİyena fəNNİ azərbaycan böLMƏSİ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
1. Qida sənayesi müəssisələri və iaşə müəssisələrinin layihələndirilməsinəgöstərilən sanitar-gigiyenik tələblər 2. İstehsal binalarına göstərilən sanitargigiyenik tələblər 3. Yeməkxana və mətbəx qablarının yuyulması şöbələrinə göstərilən tələblər 4. Qarşılıqlı yerləşmiş binalarda istehsalın fasiləsizliyinin arası kəsilmədən təminatı və onların bir-birilə əlaqəsi 5. Binanın tikinti materialına və daxili interyerinə gigiyenik tələblər 1. Qida sənayesi müəssisələri və iaşə müəssisələrinin layihələndirilməsinəgöstərilən sanitar-gigiyenik tələblər Yeni qida sənayesi müəssisələri və iaşə müəssisələrinin layihələndirilməsi və fəaliyyətdə olan müəssisələrin yenidən qurulması zamanı mühüm gigiyenik məsələlərin həll olunması təmin olunmalıdır. Qida sənayesi, ticarət və iaşə müəssisələrinin layihələndirilməsinə gigiyenik tələblər aşağıdakılardan asılı olaraq müəyyən olunur: istehsalın mərkəzləşdirilməsi dərəcəsindən (tədarük müəssisələrində yarımfabrikatlar üçün xammalın emal edilməsindən), istehsal dövrünün (sikli) davam etməsindən (xammalla işləyən müqavilə ilə yarımfabrikatla işləyən), müəssisənin tipindən (kompleks müəssisə, supermarket, restoran, yeməkxana, kafe, bar, qəlyanaltı, kulinariya mağazası və b.), funksional təyinatından (hamı üçün, fəhlə və qulluqçulara xidmət edən, məktəblilər üçün, istirahət evi), xidmətin formasından (ofisiantla, özü-özünə xidmət, avtomatlaşdırmanın tətbiqi ilə), gücü və yer tutumundan (iri, orta və xırda), texniki təchizat səviyyəsindən (lüks, əla, I, II, III kateqoriyalı). Qida sənayesi, ticarət və iaşə müəssisələrinin tipindən və orada aparılan texnoloji proseslərin müxtəlifliyindən asılı olmayaraq, onların hamısında işçilərin və istehlakçıların (iaşə sistemində) normal qidalanması üçün keyfiyyətli yeməklərin buraxılmasını təmin edən ümumi sanitar norma və tələblər mövcuddur. Layihələndirmə üçün əsas normativ sənədlər kimi Dövlət tikintisi təşkilatları tərəfindən təsdiq edilmiş «Tikinti norma və qaydaları» (SNİP-lər) hesab olunur. İdarələrdə ticarət və iaşə müəssisələrinin layihələndirilməsi isə idarə tikinti normaları (İTN) ilə müəyyən olunur. Ayrı-ayrı qida sənayesi və iaşə müəssisələrinin tipli layihələri dövlət sanitar nəzarəti orqanı ilə razılaşdırılır. Razılaşma üsulu (qaydası) texniki layihənin və iş çertyojların mövcud normalara və qaydalara uyğunluğundan asılıdır. Layihələndirilən kompleksin sxem miqyasına daxil edilən baş plana (binanın yerləşməsi və qurğuları, əsas giriş, ərazinin yaşıllaşması və abadlığı, su kəmərinin, kanalizasiyanın, elektrik şəbəkəsinin keçdiyi yer) uyğun olaraq aşağıdakılar təmin edilməlidir: - müəssisənin zərərli istehsalından ətraf mühiti qorumaq, işçilərin əmək şəraitinin lazımi sanitar-gigiyenasının təminatı, müəssisədə əlverişli makroiqlim, tikintinin sıxlıq və yaşıllaşma göstəricilərinə riayət etmək. Torpaq yeri gigiyenik normalara uyğun seçilməli, yəni müəssisənin atmosfer şəraiti və torpağının çirklənməsi minimum həddə olmalıdır. Belə ki, tikinti sahələri mümkün olan çirklənmə mənbəyindən uzaqda olmalıdır: zibillikdən – 1 km az olmayaraq, üzvi tozlar ayıran müəssisələrdən (yun, dəri emal edən və s.) – 100m; yaşayış məhəllələrindən – 50-500m aralı olmalıdır. Ərazini seçərkən yerin relyefi, süxur sularının yerinin hündürlüyü, sənaye və kommunal obyektlərin yaxınlığı nəzərə alınmalıdır. İri sənaye və iaşə müəssisələri üçün (kulinar yaxud tədarük fabriki) 50 m radiusa qədər sanitar-müdafiə zonası nəzərdə tutulur. Müəssisəni yerləşdirərkən küləyin istiqaməti nəzərə alınmalıdır. Sahə sənaye obyektinə doğru küləklənən istiqamətdə, santexnika və kommunal təyinatlı qurğular olan yerlərdə yerləşməlidir. Gigiyenik nöqteyi-nəzərincə binalararası sanitar əlaqənin kəsilməsinə riayət etmək vacibdir. Müəssisənin binası qarşıdakı binanın hündürlüyündən aşağı olmamalıdır. Sahənin epidemioloji cəhətdən uyğunluğu (rahatlığı, əlverişliliyi, müvəffəqiyyəti) torpağın mexaniki xassəsi ilə – məsaməliyi, onun qurumasının intensivliyi, havanın dərinliyə daxil olma səviyyəsi və s. müəyyən edilir. Sahə üçün ən əlverişlisi aerob öz-özünə təmizləmə prosesidir. Ərazinin sahəsi müəssisələrin gücü ilə müəyyən edilir. Onun gigiyenik cəhətdən rahatlığında binanın yerləşməsi, yaşıllığı, dəmir yolunun, piyadalar üçün yolun, həmçinin təsərrüfat zonasının təcridliyi və təchiz olunmasının da əhəmiyyəti vardır. Binanın kifayət qədər aerasiyası və insolyasiyası 4 üçün torpaq sahəsinin 30-40%-dən artıq olmayaraq tikinti altına verilməsi məsləhət görülür. Ərazinin yaşıllıqla təmin olunması mühüm gigiyenik tələb hesab edilir. Çıxış və piyada yolu asfaltlanmalıdır. Daş tullantılarından istifadə etməklə gediş yollarının və keçidlərin örtülməsinə, xüsusən kapilyar süxurların varlığına yol vermək olmaz. Təsərrüfat zonasının düzgün yerləşdirilməsi, abadlığı və təcrid olunmasının (izolyasiya olunmasının) da xüsusi sanitar-gigiyenik əhəmiyyəti vardır. Təsərrüfat zonasının tərkibinə bütün köməkçi binalar və qurğular daxil edilir. Onlar istehsal binasından, qida xammalının və hazır məhsulların saxlandığı yerdən 50 m məsafədən az olmayaraq, istehsal binasına görə külək əsən tərəfdə yerləşdirilir. Həyətdəki ayaqyolu və zibil yığılan yerlər su kəmərinin yerləşməsini nəzərə almaqla, istehsal binasının qapı və pəncərəsindən 25-30 m məsafədə yerləşdirilir. Bu zonanın istifadəsində sanitar qaydalarının pozulması, müəssisənin çirklənmə mənbəyi ola bilər. Təsərrüfat zonası elə layihələndirilməlidir ki, inzibati-istehsal zonasının yaşıllıq sahələrindən təcrid olunsun, qida məhsulları olan və qida olmayan yüklərin daşınması üçün isə ayrı yol olsun. Əgər ərazidə bir yol olarsa, diametri 20m-ə qədər olan xüsusi yükboşaltma məntəqəsi nəzərdə tutulmalıdır. 4 İnsolyasiya – vahid zamanda bir sm 2 yer səthinə günəşdən düşən işıq enerjisinin miqdarı. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|