«mikroiqtisodiyot»

Mashulotning maqsadi.

1. 
   Asosiy va aylanma kapital orasidagi tarqni ajrata olish.
   

Diskont qiymat xaqida ma'lumotga ega bo'lish va uni hisoblash yo'llarini aniqlash.
3.Investicion qarorlar ahamiyatini o'rganish.
Vlashulotga doi'r masalalar echish.

1. 
   Kapitalning diskont qiymatini hisoblang.
   

1. 
   Foiz stavkalari 0,01; 0,02; 0,03; 0,04; 0,05 bo'lganda I-, 2 -, 5 -va 10 - yillar bo'yicha hisoblangan diskont qiymatini aniqiang. Kapitalning diskont qiymati quyidagicha hisoblang:
   

i
fl=
(i+p)"
p - hisob ol'b borilavotgan yil.


Mustaqil ishlash uchun masala va topshiriqlar


.1. Quyidagi ma'lumotlar asosida kapital qurilishning eng camarali vatiantini toping. Iqtisodiy samaradorlikning normaiiv koeffisienti - 0,16.

Ko`rsatgichlar	Kapital qurilish variantlari
	1	2	3
Kapital qo`yilmalar, ming so`m	92	97	100
Yillik mahsulot ishlab chiqarish hajmi, dona	70	70	70
1 ta mahsulot tannarxi, so`m	1,12	1,1	1,08

Capital quyilmalar	Yillar buyicha taqsimot % dagi taqsimot
	1	2	3	4
1. Ki = 0,3 mln.sum	40	40	15	5
2. K: =* 0,3 mln.sum	10	10	30	40

2. Kapital qurilishning 2 varianti mavjud bo'lib, ularda mablalarning procentdagi taqsimoti quyidagicha:


Vaqt omilini hisobga olib. qurilishning eng samarali variantini toping
3. Rejadagi besh yiliikda tarmoqda 485 mln som kapital mabla sarflashi ko'zda tutilgan. O'tgan besh yiliikda kapital mablag'lar xajmi 292 mln so'mni tashkil etgan. O'tgan besh yiliikda foydaning villik o'sishi 20 mln somni tashkil etgan. Rejadagi besh yiliikda foyda 205 mln somga oshadi. Rejadagi besh yiliikda o'tgan besh yillikka nisbatan kapital mablalarning iqtisodiy samaradorligi qanday o'zgaradi?

2. 
   4. Jadval ma'umotlari asosida 100 birlik mahsulot ishlab chiqarish uchun izokvanta grafigi chizilsin:
   
3. 
   Q (L,K)
   

   Mehnat harajatlari, L	Kapital harajatlari, K
   	10	20	30	40	50
   10	20	40	70	90	100
   20	35	60	100	140	160
   30	60	100	140	160	190
   40	80	140	180	200	220
   50	100	180	200	220	230

4. 
   
5. 
   5. Firmaning ishlab chiqarish funksiyasi quyidagi ko'rinishga ega: Q=6K²L³. Kapital narxi 60000 som, ishchi kuchi narxi 130000 som bo'lsa, u maksimal mahsulot ishlab chiqarishi uchun qancha ishchi kuchidan va qancha miqdordagi kapitaldan foydalanadi?
   

6. 
   6. Bank foiz stavkasi 1-yil 10 % ni, 2-yil esa 15%ni tashkil etsa, 1 yildan so'ng 11 ming dollar, 2 yildan so'ng 12650 dollar olish uchun bankka qo'yiladigan summani toping?
   

7. 
   7. Faraz qiling siz 100 ming dollarlik uyni davlatdan lizingga olmoqchisiz. Buning uchun dastlabki 20% ni naqd to'lashingiz kerak. Agar qolgan summani 25 yil davomida har oyda uzib bormoqchi bo'lsangiz va yillik foiz stavka 10 %ni tashkil etsa, har oyda siz qancha to'lovni amalga oshirishingiz kerak?
   

8. 
   8. Janubiy Afrikaning qaysidir mamlakatida qashshoqlar aholining 70% ni va ularning umumiy daromadi jami mamlakat daromadining 40% ni tashkil qiladi. Boylar esa jamiyatning 30% ni tashkil qilsa, Djini koeffisenti topilsin.
   

18 - MAVZU. Mehnat bozori va mehnat resurslaridan foydalanish.
Reja:
1. Mexnatga bo’lgan talab.
2. Mehnatning taklifi.
3. Mukammal bo’lmagan raqobat sharoitidagi mehnat bozori.
Mehnat - ishlab cliiqarishning muhim omilidir. Mehnat qilish insonning o'z ish kuchini foydali sarflashi, ya'ni uning natijasida tovar yoki xizmatlar yaratishdir. Ish kuchini oldi-sotdi qilish mehnat bozorida yuz beradi. Bu erda ishga yollanuvchilar o'z mehnatini taklif etadilar, ishga oluvchilar esa mehnatga o'z talabini bildiradilar.
Mehnatga bo'lgan talab, shu mehnat yordamida ishlab chiqarilgan tovarga bo'lgan talab bilan bog'liq. Shu bilan birgalikda unga boshqa ishlab chiqarish resurslari, ayniqsa kapital taklifi o'z ta'sirini ko'rsatadi. Mehnatga talab tarmoqdagi mehnat unumdorligiga bog'liq.
Alohida firmaning mehnatga talabini aniqlash uchun uni bahosini bilish kerak. Mehnat bahosi uni chegaraviy samaradorligi, ya'ni mehnat unumdorligi bilan o'lchanadi. Chegaraviy mehnat unumdorligi - bu qo'shimcha birlik mehnat jalb qilib. boshqa ishlab chiqarish resurslarini o'zgartirmagan holda, mahsulot hajmini oshishidir. Chegaraviy mehnat'- unumdorligi mehnatning chegaraviy mahsulot bilan aniqlanadi (MK). Chegaraviy mahsulot bahosi esa pul qivmatida o'lchanadi (MKR^A).
Mehnatga talabning o'zgarishi berilgan mehnat yordamida ishlab chiqarilayotgan mahsulotga bo'lgan talabning o'zgarishi bilan bog'liq.
Barcha ishlab chiqarish omillari o'zgaruvchan bo'lgan sharoitda firmada foydani maksimallashtirish qoidasi qo"Ilaniladi. Bunda har bir resurs narxi uning chegaraviy mahsulotining puldagi ifodasiga teng bo'ladi. Bu qoida harajatlarni mininiallashtirishni ham o'z ichiga oladi.
Mehnat taklifi deganda’ - ishlovchilaming korxonada taklif qilishi mumkin bo'lgan mehnat miqdoridir.
Mehnat taklifi birinchi navbatda ma'lum tarmoqda o'rnatilgan ish haqi stavkasiga bog'liq bo'ladi. Bundan tashqari mehnat taklifiga mehnat mavqei, korxonaning joylashgan o'rni, korxona ishlovchilarining ijtimoiy himoya darajasi va boshqalar ta'sir qilishi mumkin.
Mehnat bozoridagi taklif narxga nisbatan elastik bo'ladi. ish haqi oshsa. mehnat taklifi ko'pavadi, kamaysa taklif qisqaradi. Ammo mehnatni tirik odam taklif etganidan, taklif mehnat ahlining nimani afzal ko'rishiga ham bog'liq. Turmush darajasi past bo'lib, moddiy muhtojlik sharoitida ko'p ishlab, ko'p pul topishga intilish ustunlik qiladi. Moddiy to'kinchilik va yuqori turmush darajasi muhayyo sharoitlarda ozi ishlab yaxshi yashash mumkin boiganidan qo'shimcha pul topishga nisbatan dam olish afzal ko'riladj. Natijada ish vaqti qisqarib, bo'sh vaqt ko'payishi mumkin. Nimani afzal ko'rishga qarab, mehnatning taklifi o'zgaradi.
Mehnatning bahosi ish haqidir. Ish haqi bu - ishlab chiqarilayotgan mahsulot miqdori va sifatiga to'lanadgan pul shaklidagi to'lovdir.Ish haqi stavkasi esa (ta'rif stavkasi) vaqt birligi ichida bajarilgan mehnatga to'lanadigan haq.
Agar mehnat bozorida sof raqobat mavjud bo'lsa. mehnatning muvozanat bahosi talab va taklifning o'zaro nisbati asosida shakllanadi. Mehnat bozorida monopsoniya kasaba uyushmalari va minimal ish haqi to'g'risidagi qonunlarning ta'siri katta.
Monopsoniya - faqat mehnat bozoriga xos boiib, uning mohiyati shundan iboratki, ishga yollovchi ya'ni, mehnatga talabgor bitta yirik korxona, ishga yollanuvchilar miqdori esa juda ko'p, monopsonist mehnat bozorining yakka hokimi bolgani uchun ish haqi stavkasini pasaytirishga harakat qiladi va mehnatga bo'lgan talab chizig'i monopson talabiga keladi.
Monopsoniya sharoitida mehnatga bolgan chegaraviy harajatlar chizig'i mehnat taklifi egri chizig'idan yuqorida bo'ladi, bunda monopsonist qo'shimcha ishchilar yollagan holda yuqori ish stavkasi to'lashga majbur bo'ladi. Shuning uchun, MKR^A = MKS^A qoidaga amal qilib, ko'proq foyda olish maqsadida kam ishclii yollashi va ish haqi stavkasini ham pasaytirishi lozimdir.
Davlat ish haqining minimal miqdorini belgilavdi. Minimal ish haqini belgilash ishlovchilarning daromadlarini oshishiga va shu bilan birga ba'zi toifadagi ishchilarning ishsiz qolishiga olib keladi.