Ministry of education of azerbaijan republic sumgayit state university

BÖYÜK QAFQAZIN CƏNUB YAMACINDA TƏSƏRRÜFATIN İNKİŞAFININ 
GEOEKOLOJİ VƏZİYYƏTƏ TƏSİRİ (ŞƏKİ-ZAQATALA İQTİSADİ RAYONU TİMSALINDA) 
 
Mirzəyeva P.A. 
Sumqayıt Dövlət Universiteti 
E-mail:[e-mail] 
 
Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu Anapa rayonundan və Taman yarımadasından Xəzər dənizi 
sahillərinədək 1150 km-dən çox bir məsafədə şimal-şərqdən cənub-şərqə doğru uzanan Böyük Qafqaz 
dağlarının cənub yamacında, Azərbaycan Respublikasının şimal-qərbində yerləşir. Bu iqtisadi rayon 
Azərbaycanın ən zəngin bölgələrindən biri sayılır. Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonuna Balakən, Qax, Qəbələ, 
Oğuz, Zaqatala, Şəki inzibati rayonlarının ərazisi daxildir. 
Bildiyimiz kimi geoekologiya dedikdə, insanın və digər orqanizmlərin yaşayış mühiti kimi Yer 
geosferlərinin fiziki və geokimyəvi sahələrinin, tərkibinin, quruluşunun, xüsusiyyətlərinin, proseslərinin 
tədqiqini özündə ehtiva edən bir elmi istiqamət başa düşülür. Bəzi hallarda geoekologiyanı biologiya elmi 
sahələrindən fərqlənən, coğrafiya və ya geologiya elmi sahələrinə uyğunlaşdırılan bir kompleks tətbiqetmə 
sahəsi kimi də izah edirlər.
Bu məqalədə də məqsəd Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonun təsərrüfatın inkişafının geoekoloji 
vəziyyətətəsirini qısa şəkildə də olsa, göstərilməkdir. Bunun açıqlanması məqsədilə burada geoekologiyanın 
qarşıya qoyduğu əsas məsələ - indiki və gələcək nəsillərin məhsuldar təbii mühitlə təmin edilməsi üçün təbii 
və antropogen amillərin təsiri altında geosfer təbəqələrinin yaşayışı, həyatı təmin edən ehtiyatlarının 
dəyişməsinin tədqiqi, onların mühafizəsi, səmərəli istifadəsi və onlara nəzarətdir. Göründüyü kimi verilmiş 
problemin aktuallığı insanın ümumi fəaliyyəti nəticəsində əmələ gələn təbii-texniki sistemlərin tədqiqi, 
onların geoekoloji cəhətdən idarə edilməsi mexanizmlərinin işlənib hazırlanması zəruriliyilə izah edilir. 

---