Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Felsefe Tarihi
, Say Yayınları, İstanbul, 2009, s.1281-1282 216 Şaylan, s. 311-312. 217 Bauddrillard, Jean, Sessiz Yığınların Gölgesinde-Toplumsalın Sonu, çev. Oğuz Adanır, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 4b.2010, s.96 94 tüketim toplumu, herkesi bağımsız-yalnız- bir tüketici kimliğinde oluşturduğu için, sınıf gibi ortak bir toplumsal/politik hareket oluşmasının imkânsızlaştığı bir toplumsallık ya da Baudrillard’ın deyişiyle toplumsalın sonu/kitlenin doğuşudur. 218 Böylelikle, toplumsallığın sonunda yani tüketim toplumunda sınıf, ideoloji ve diğer üstkimlik belirlenimleri gibi insanların anlam dünyalarını oluşturan kavramların anlamsızlaştığını(özellikle tüketim ekonomisinin nesnesine dönüştürülemiyorsa) söyleyebiliriz. Gerçekliğin yitirildiği ya da simülasyonlarla sürekli yeniden oluşturulduğu bir ortamda sabit bir değer odağında/etrafında bulunmak mümkün görünmemektedir. 219 Gerçeğin yerine hiper gerçekliğin, aşırı gerçekliğin, kopyaların, simülasyonların geçtiği tüketim toplumunda her şey TV ekranından yansıtılan veya Disneyland gibi eğlence merkezlerinde oluşturulan bir gerçeklik duygusu verir. 220 İşte burada Baudrillard “biz, hayatın TV içinde ve TV’nin hayat içinde kaybolduğu bir çağda yaşıyoruz”, der. 221 Tüketim toplumu insan, tüketerek var olabildiği için sıkıntılı bir durumdadır. Zira, tüketim alanı düşünüldüğünde tüketim sonsuzluğu barındırırken, bireyin kendi sınırlılıkları, kapasitesi bu sıkıntının kaynağıdır. Tüketici birey, tüketimde hızını sürekli artırmak zorundadır, çünkü tüketim nesnelerinin bolluğunda yaşarken, bireyin gerçekten var olduğunu gösterecek olan ise bireyin kişisel/bireysel bir tüketim tarihi ve çeşitliliği- koleksiyonu-oluşturabilmesidir. Bu açıdan birey, mümkün olan bütün hazları tatma isteğiyle yanıp tutuşarak tüketim sahasındaki nesnelerle, deneyimlerle, eğlenmeyle -yani sonuçta hazza ulaştıran tüketim girdabında- dolanıp durur. Bu birey hiçbir hazzı kaçırmak istemediği için ve herhangi bir şeyin haz verip vermediğini tüketmeden bilemeyeceği için tüketim sahasında hiçbir şeyi pas geçmeden, tüketerek yol alır. Baudrillard’ın deyişle Tüketim insanı bir şeyi, hangi türden olursa olsun bir hazzı “atlama” korkusuyla yatıp kalkar. Şu ya da bu temasın, şu ya da bu deneyimin (Kanarya Adaları’nda Noel, Viski’de yılan balığı, Prado, LSD, Japon 218 Bauddrillard, Jean, Sessiz Yığınların Gölgesinde-Toplumsalın Sonu , çev. Oğuz Adanır, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 4b.2010, s.24; Adanır, Oğuz, Baudrillard Hakkında , içinde Baudrillard, Haz. O. Adanır, Say Yayınları, İstanbul 2010, s.27–57 219 Görgün Baran, s.121; Baudrillard, İllüzyon, Yitirilen İllüzyon ve Estetik , ss.11–27. 220 Cevizci, Ahmet, Felsefe Tarihi , Say Yayınları, İstanbul, 2009, s.1284 221 Baudrillard’tan akt. Görgün Baran, A.- Olgun, Cem K., Tüketim Toplumu, Simülasyon/Simülakrlar ve Sessiz Çoğunluk: Jean Baudrillard , s.98-117, ed. Görgün Baran, A.-Suğur, S., Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 2011 95 işi aşk) size bir “duyu” verip veremeyeceği asla bilinemez. Dolayısıyla söz konusu olan, artık ne arzu ne de “zevk” ya da özel eğilim, ama yaygın bir saplantı haline gelmiş bir meraktır; eğlenme, bütün kendi kendini coşturma, haz alma ya da kendini ödüllendirme olanaklarını sonuna kadar zorlama buyruğunun geçerli olduğu “ fun - morality ”dir. 222 Tüketici, insana prestij kazandıran yani onun varlığını anlamlandıran ve onu bir tüketimden diğerine yollayan tüketim sistemi içindedir. Tüketim sistemi, tüketicideki haz duygusunu reklam, moda gibi araçlarla tüketime tetikleyici koşullandırmalar yaratarak tüketim döngüsünü sürekli kılar. Bu yoğun tüketim sonucunda Baudrillard’a göre “çöp sepeti uygarlığı” diğer bir deyişle “dışkı kültürü’’ oluşur. Zira tüketici bireyin doğasındaki sınırlılıklar, yeni bir tüketim için alan açılmasını zorunlu kılar. Böylece her tüketim aslında tamamlanmadan ‘artık’ haline gelerek çöp uygarlığının iyice büyümesine yol açar. Baudrillard, tüketici insanının bu tüketim ağında tüketip attığı şeyle tanımlanabileceğini söyler: bana fırlatıp attığın şeyi söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim! 223 Neticede, tüketim toplumu postmodern dönemi niteleyen önemli kavramlardan biri olarak değerlendirildiğinde, tüketimi sağlayan haz ve eğlence ahlâkı aynı zamanda Baudrillard açısından toplumsallığı dinamitleyen bir değerler sisteminin de kaynağıdır. Bu açıdan bakıldığında postmodern dünyada insan ve toplumu “ ‘-mış gibi yapılan’ bir şey semboller ve imajların gerçek ve somutun yerini aldığı sanal bir gerçeklik” olarak görebiliriz. 224 Böylece insanın, geleneksel, tarihsel devamlıkla yıllar boyu süren bir anlam dünyasından çıkıp/sıyrılıp gündelik ‘marka’lar diyarında varlık sıfatına kavuşan ve etiket taşıyan birer reklâm panosu göreviyle yaşamını devam ettirdiğini ileri sürebiliriz. Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|