Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Sosyoloji Kuramları
, ss.20–31. 276 Ritzer, Sosyoloji Kuramları , ss.32-37. 277 Zülküf Kara, “Bauman’ın İzinden: Metaforik Uğraklar”, (ss.13-38), Kara, Zülküf(Der.), Bauman Sosyolojisi , Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2013, s.14 117 farklı bilimsel ayrımlar yapılabilecek bir alan olmadığını, bu tür ayrımlar yapılmasının öğrenilmiş olduğunu savunan Bauman’a göre, disiplinlerin sorduğu sorular onları farklılaştıran yönleridir. Bu anlamda sosyolojiyi diğer disiplinlerden “farklı bir yere koyan ve ona belirleyici karakterini veren şey, insan eylemlerini geniş çaplı oluşumların öğeleri olarak görme alışkanlığı”dır. 278 Bu görüş, insan dünyasını karşılıklı bağımlılıkların bulunduğu bir alan olarak görür. Dolayısıyla Bauman’a göre sosyoloji “en başta insan dünyası hakkında bir düşünme biçimidir ” ve ona göre bu düşünme biçimini sağlayan, sosyolojiyi diğer beşeri disiplinlerden farklı kılan temel soruları: “Ne yaparlarsa yapsınlar ya da yapabilir olurlarsa olsunlar, insanların başka insanlara bağımlı olmaları ne anlamda önemlidir; insanların her zaman ve kaçınılmaz olarak başka insanlarla ortaklık, iletişim, mübadele, rekabet, elbirliği halinde yaşamaları ne anlamda önemlidir?” sorularıdır. 279 Bu sorular, sosyologları toplumsal ilişkiler ağında gerçekleşen gündelik hayat deneyimlerine yöneltir. Buradan elde edilen ise modern ve katı bir bilimsellikten ziyade sorumluluk duyan ve yargılamayan bir yorumlamadır. Çünkü yaşama dünyasında doğruluğu ya da hakikati, modernliğin ‘kesinlik’ anlayışına sıkıştırmak sorunludur. Yorumlar birçok farklı yorumla beraber gelişir, genişler ve böylece hakikatin tek değil çoğul olduğu kavranabilir. Bauman’a göre, bu anlamda bir sosyolog, “her şeyden önce, topluma birey içerisinde, genele de özel içerisinde bakar ve bireysel biyografilerin, genel tarih ile nasıl iç içe geçtiğine bakar.” 280 Söz konusu olan toplum yaşamını ve insan ilişkilerini anlamaksa, önemli olan bu noktada, Bauman hermeneutikten yaralanmasıdır. Zira, hermeneutik bizatihi, yaşama ya da kültür dünyasında sergilenen insan eylemelerini “tarihsel ve kültürel bağlamı içinde anlama” gereğini savunur. 281 Bauman sosyolojisi, modern bilimsel kavrayışın krize girdiği bir dönemde, yani postmodern dönemde hermeneutik bir içeriğe sahip olan “sosyolojik düşünmek” kavramı etrafında şekillenir. 282 Bauman’ın ‘sosyolojik düşünmek’ yöntemi, tam postmodern sürece uygun olarak, ötekiye veya farklılığa açık bir şekilde “herhangi bir 278 Zygmunt Bauman, Sosyolojik Düşünmek , (3. Baskı), (Çev.: A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2002, s.16. 279 Bauman, Sosyolojik Düşünmek, s. 17. 280 Güney Çeğin, Toplumun Yeniden Tanımlanması: Pierre Bourdie ve Zygmunt Bauman , (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi SBE, 2005, s.98 281 Sıtkı Karadeniz, “Sosyolojiye Meydan Okuma: Hermeneutik Sosyoloji”, ss.39-55, Kara, Zülküf(Der.), Bauman Sosyolojisi , Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2013, s.46 282 Karadeniz, s.39. 118 yorumun ayrıcalığına ve kusursuzluğuna duyulan güveni zayıflatır. Deneyimlerin, hayat biçimlerinin çoğulluğunu öne çıkar”dığını söyler. 283 Bu bağlamda Bauman yorumlamanın sosyolojinin tam da “yapmak zorunda olduğu şey” olarak belirler. 284 Postmodern teorinin karşı çıktığı modern bilim anlayışı, ki bir üst anlatı modeli olarak değerlendirilir. Modern sosyolojinin de bu bilim anlayışından etkilendiği düşünülürse, postmodern zamanda sosyolojinin savunusu mümkün görünmez. Postmodernlik ve sosyoloji (modern bilim anlayışı çerçevesi bağlamında) arasında oluşan çelişkiye rağmen; Bauman’ın önemi, bu çelişkinin aşılabileceğine dair düşünceler öne sürmesidir. Gerçekten de “Bauman’ın sosyolojisini ilginç kılan şeylerden en önemlisi, hem postmodernin içinden konuşuyor olması hem de sosyolojiden vazgeçmemiş olmasıdır.” 285 Bauman için sosyoloji, postmodern tüketim toplumunu anlamak adına önemli bir alandır. Bilhassa, asıl şimdi küreselleşen bir dünyada ve kültürel karşılaşmaların arttığı bir ortamda sosyoloji elzemdir. Her şeyin iç içe geçtiği bu postmodern dünyada insanlar arasındaki anlayışı ve hoşgörüyü artırmak adına herkesi sosyolojik düşünmeye davet eden Bauman için sosyolojik düşünme, “hoşgörüyü besleyen anlayışı ve anlayışı mümkün kılan hoşgörüyü artırmaktan başka bir şey değildir.” 286 Hoşgörü için gerekli inceliği verecek olan ‘sosyolojik düşünme’yi bir sanat olarak tanımlayan Bauman, bu “sosyolojik düşünme sanatının sağlayacağı temel hizmetin her birimizi ve hepimizi daha Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|