Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
BAUMAN’IN DÜŞÜNCESİNDE MODERNİTE ve POSTMODERNİTE
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.3. BAUMAN’IN DÜŞÜNCESİNDE MODERNİTE ve POSTMODERNİTE Modernitenin bitip bitmediği ve postmoderniteye geçilip geçilmediğine dair tartışmalar sürüp gitse de postmodernitenin varlığı bu tartışmaların uzağında; ama ‘burada’ olmayı sürdürmektedir. Bu yüzden postmodernliğin varlığı şu aşamada bir realitedir diyebiliriz. Bauman, bu yeni postmodern durumu kabul eden önemli düşünürlerden biridir, fakat yine de -özellikle başlangıçta- postmodernliğin dünyanın belli ve ayrıcalıklı bir bölümüne ait kültür olduğunu da belirtir ki bunun, Batılı, Kuzeyli, gelişmiş toplum olduğunu ifade eder. 291 Bauman’a göre, modernlikten postmodernliğe geçişin (onun kullandığı metafora başvurduğumuzda) bir ‘hal değişimi’ olduğunu söyleyebiliriz. O, modernliğin ‘katı’lıklarından ‘sıvı’laşmış bir zamana geçilmesini, postmodernliğin en temel işareti olarak görür. Modern ‘katı’lar olan merkezcil düşünce, üretim, ulus-devlet, bürokrasi, toplum, millet, sınıf ve sınırlar(dünyanın üstüne konulmuş siyasî çizgiler) özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra değişime uğrayarak erimeye başlamıştır. Gelinen noktada ‘kabile’/cemaat, yerellik, bireysellik gibi kavramlar ön plâna çıkmıştır. Bu bağlamda “Bauman’ın da belirttiği gibi tüketici kimliğinin cisimleştiği postmodern birey, bürokratik, katı kolektif normlara adapte olmayı bırakıp yerine kendini her an yeniden yaratmak zorunda hissettiği bir durumdadır. Yeni esnek, yüzergezer kimlik, bireyin geçmiş yaşamından ve 290 Zygmunt Bauman, Bu Bir Günlük Değildir , (Çev.: Didem Kizen), Jaguar Kitap, İstanbul 2014, s.72. 291 Zygmunt Bauman, “Modernite, Postmodernite ve Etik”, (Çev.: Aytaç Yıldız), Cantell & Pedersen ile söyleşi) 53-63, Doğu Batı Düşünce Dergisi , (3. Baskı), Yıl:6 Sayı:19, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2011, s.63. 121 geleceğinden kopuk, rastgele bir araya getirilmiş öğelerden oluşan bir vakalar toplamı görüntüsü sergilemektedir.” 292 Önceki sayfalarda modernliğin, Aydınlamanın bir ürünü olduğunu belirmiştik. Bauman’a göre de modernlik, aynı köklere yaslanmaktadır: “Batı Avrupa’da XVII. yüzyıldaki bir dizi derin toplumsal, yapısal ve entelektüel dönüşümle başlayan ve (1) Aydınlanma’nın gelişmesi ile kültürel bir proje olarak; (2) –kapitalist ve daha sonra da komünist endüstri toplumunun gelişmesiyle de toplumsal olarak kurulan bir yaşam biçimi olarak olgunluğa erişen tarihsel bir dönemdir.” 293 Bununla birlikte Bauman Modernizm akımının sanatsal, felsefî ve ebedi bir yön olarak postmodernliğin ilk işaretleri olarak okunabileceğini söyler. Modernliğin rasyonel ve bilimsel yönünün oluşturduğu epistemolojik kesinliğin, toplumsal mühendislik ile geleceği belirleme durumları gibi temel yönlerin modernliğin bünyesinde ilerleyen zamanlarda ortaya çıkan hastalıkların kaynağı olduğunu söylemek gerekir. Çünkü modernlik, toplumda hastalık olarak gördüğü şeyleri(düzen bozucular), modern müdahalelerle düzeltebileceğini iddiasındadır. Bunu en temel modern gösterge olan ulus-devletin yapısında ortaya çıkarabiliriz. Ulus-devlet bireyler üzerinde politik ve toplumsal (kültür, eğitim) baskı araçlarıyla yekpare olmayan (farklılıkları) toplumsallığı, içinde kaotik, uyumsuz, öteki diyebileceğimiz unsurları sorunlu görerek, bunları sosyal mühendislik uygulamalarla homojen bir bütün, toplum haline getirmeyi hedefler. Bu anlayışla: Modern devlet etnik, ulusal, dilsel ve kültürel bir homojenlik kurmak için baskıcı uygulamalara başvuracaktır. Rasyonel, mutlak ve evrensel gerçeği hâkim kılmak için farklılığı, ötekini, standart dışı, heterojen olanı bastırmak gerekmektedir. Modernlik için norm dışı kendiliğindenlik, farklılık düzene karşı bir saldırıdır, Bir suç ve şüphe kaynağıdır. Mutlak, monolitik, homojenleştirici egemenliğini tüm toplumsal alanlarda kurmak isteyen modernlik, birbirini dışlayan ikili karşıtlıklar kurarak mutlak aklın egemenliği altına girmeyi reddedenleri suçlu, güvenilmez, yıkıcı vb. kategoriler içine hapseder. Normal/anormal, yerli/yabancı, içerisi/dışarısı, dost/düşman, sağlıklı/hasta vb karşıtlıklar modernliğin “toplumsal temizlik” politikasının araçlarıdır. 294 292 Çabuklu, Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|