Molekulyar biologiya

ing birlamchi strukturasi. 
ng ikkilamchi strukturasi
. 
ar: 
ribonukleinkislota, 
dezoksiribonukle
t, molekulyar massa, sitoplazma, ribosoma, v
Barcha tirik organizmlarda (virus v
ra yadrosida joylashgan. Sitoplazmada (
miqdorda uchraydi. DNK molekulasida 
, timin, uglevod komponentlaridan dezoks
a tarkibidagi DNK miqdori xromosomala
massasi juda katta bo’lib, bir necha o’
ukleotidlarning o’zaro munosabati ma’lum
yatlarni Chargaff (AQSH) aniqlagan bo’lib,
olyar miqdori timinning molyar miqdoriga t
A=T
yoki 
Т
А
= 1 
gi guaninning molyar miqdori sitozinning m
ti 1 ga teng:
G=S
yoki 
S
G
=1
15 
olеkulyar biologiya (1-
I. 
onukleinkislota, 
ATP, 
oma, virus, bakteriya. 
irus va bakteriyalardan 
ada (mitoxondriya va 
asida azot asoslaridan 
dezoksiriboza va fosfat 
omalar soniga bog’liq. 
’n milliondan yuz 
lum qonuniyatlarga 
lib, Chargaff qoidasi 
riga teng yoki ularning 
ning molyar miqdoriga 

---

16 
3. DNK dagi purin asoslari yig’indisi pirimidin asoslari yig’indisiga teng: 
A+G=T+S 
yoki
S
Т
А


G
=1 
4. Purin va pirimidin asoslarining oltinchi uglerod atomidagi amin va keto 
guruhlari bir-biriga teng. 
G+T = A+S 
yoki
S
А
Т
G


= 1 
5. DNK tarkibidagi guanin va sitozinning molyar konsentratsiyasi 
yig’indisining adenin va timinnning molyar konsentratsiyasi yig’indisiga bo’lgan 
nisbati 
Т
А
S
G


o’zgaruvchan bo’ladi. Hayvonlar, o’simliklar va mikroorganizmlar 
DNK sidagi bu nisbat har xil bo’lganligi uchun u tur spetsifikligi koeffitsenti deb 
ataladi.
10
1953 yili D.Uotson va F.Krik Chargaff qoidasiga hamda Uilkinsning 
rentgenstruktura analizi ma’lumotlariga asoslanib, DNKning struktura modelini 
yaratdilar. Bu modelga ko’ra DNK molekulasi qo’sh spiral hosil qiluvchi ikkita 
polinukleotid zanjirdan tashkil topgan. Har ikkala zanjir bitta umumiy o’qqa ega 
bo’lib, diametri 20 A
o
ga teng. Nukleotidlar qoldig’i bir-biriga nisbatan 36
0
burchak 
hosil qilib joylashgan. Spiralning bir o’ramida 10 ta nukleotid qoldig’i joylashgan. 
Spiralning bir o’rami orasidagi masofa 34 A
o
ga teng bo’lib, har bir nukleotid 3,4 A
o
ni egallaydi. 
 
10
Richard A Harvey., Denise R Ferrier . Biochemistry. Lippincott Wiliams and Wilkins. China. 2011. 397 –
betdagimavzumazmunidanfoydalanildi. 

---