«moliyaviy hisob» fanining Oʻquv uslubiy majmuasi

1.2-chizma. Korxona buxgalteriyasini tarkibiy tuzilishi.

Buxgalteriya xizmatini rahbari, buxgalteriya apparati tarkibini aniqlashda ishlab chiqarish texnologiyasini, ishlab chiqarishni tashkil qilish xususiyatlarini, hisob ishlari hajmini va hisobning texnik vositalaridan foydalanish imkoniyatlarini hisobga olib, birinchidan, har bir tarkibiy tuzilmaga bitta asosiy vazifani bajarishni biriktirish; ikkinchidan, hisobning bitta rahbariga 5-6 tadan koʻp boʻlmagan buxgalterlarni boʻysundirish; uchinchidan, bajaruvchilar orasida majburiyatlarni ularning alohida imkoniyatlarini hisobga olib taqsimlash; toʻrtinchidan, hisob va nazorat ob’yektlari boʻyicha javobgarlikni markazsizlashtirish asosida, bajaruvchilar zimmasiga yuklash tamoyiliga amal qilishi kerak.

Korxona buxgalteriya xizmati rahbari buxgalteriya apparati tarkibi bilan bir qotorda, buxgalteriya apparati xodimlarining xizmat lavozimi vazifalarini ham ishlab chiqadi.
Ishlab chiqarish korxonalari buxgalteriya apparati xodimlarining taxminiy xizmat lavozim vazifalari 1.4-jadvalda keltirilgan.
1.4-jadval
Ishlab chiqarish korxonalari buxgalteriya apparati xodimlarining taxminiy xizmat lavozim vazifalari

T/r	Xizmat lavozimi	Xizmat vazifalari
1	Bosh buxgalter	Korxonada buxgalteriya ishini toʻliq olib borilishini tashkillaydi, nazorat qiladi va xodimlar faoliyatiga umumiy rahbarlik qiladi. Pul mablagʻlari va moddiy qiymatliklardan toʻgʻri foydalanish ustidan nazorat oʻrnatadi. Xoʻjalik operatsiyalarini hujjatlar bilan rasmiylashtirishni qonuniyligini nazorat qiladi, ish haqini toʻgʻri hisoblash va berilishi ustidan nazorat oʻrnatadi. Byudjetdan foydalanishga nazorat oʻrnatish, soliq toʻlovlarining eng maqbul variantlarini tanlash va soliq hisobotlarini tuzish va topshirish. Korxona moliya-xoʻjalik faoliyatiga tegishli boʻlgan qonunlarni buzilishini hamda kamomadlar va yoʻqotishlar oldini olish, ular sodir boʻlganda tegishli hujjatlar bilan rasmiylashtirish va tergov-sud idoralariga topshirish.
2	Bosh buxgalter oʻrinbosari	Kassa va hisob-kitob operatsiyalarini uchyotini olib boradi. Bosh buxgalter oʻrnini bosadi.
3	Ombor buxgalterlari	Moddiy ishlab chiqarish zahiralarini, tayyor mahsulotlarni qiymatliklarni sotib olishni, ishlab chiqarishdan kelishini va chiqib ketishini hisobga olish bilan shugʻullanadi.
4	Kassir	Naqd pul mablagʻlarini harakati va unga tenglash-tirilgan, qimmatli qogʻozlarni (aktsiyalarni, obligatsiyalarni, markalarni)uchyotga olish bilan shugʻullanadi.
5	Ishlab chiqarish boʻlimi buxgalteri	Asosiy va yordamchi ishlab chiqarish sexlarida, sex boshliqlarining hisobotlari asosida ishlab chiqarish xarajatlarini sintetik va analitik uchyotini yurgizadi, ishlab chiqarilgan mahsulotlarni haqiqiy tannarxlarini kalkulyatsiya qilish bilan shugʻullanadi.
6	Hisoblashuv operatsiyalari buxgalteri	Debetorlar va kreditorlar, xaridorlar va mol yetkazib beruvchilar bilan sodir boʻladigan hisob-kitoblarni hisobga olish bilan shugʻullanadi.
6	Asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar va boshqa moliyaviy qoʻyilmalar buxgalteri	Asosiy vositalarni, nomoddiy aktivlarni va boshqa moliyaviy qoʻyilmalarni harakati bilan bogʻliq boʻlgan operatsiyalarni hujjatlashtirish, amortizatsiya hisoblash hamda sintetik va analitik uchyotini olib borish bilan shugʻullanadi.
7	Auditor	Ichki audit vazifasini bajaradi