Mövlüd Süleymanlı
Yüklə 6,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kirpiylə Dovşanın yarışması...
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
olduğuna belə inanmırıq. Amma bizim eranın başlanğı- cında artıq azərbaycan türkcəsi ən azından bütün Qafqazda ana dili səviyyəsindəydi. Kəndlər-kəsəklər, ellər- obalar türkcə səslənirdi. Midiya-Maday kimi qüdrətli bir dövlət demək olar ki, elə öz əli, öz qılıncıyla doğranıb Nineva atlarına baxan mehdərlərin əlinə keçmişdi. Min ildi... yəni bizim eradan əvvəl V əsrdən min il keçmişdi, amma istilalara, qarətlərə, dağıntılara, baxmayaraq Midiya dövləti tarixi fakt kimi hələ də aradaydı; yəni, özü çöksə də, yaratdıqları qalıb yaşayırdı, - tərbiyələrə, müxtəlif xalqların milli əxlaqınacan təsir edib onu dəyişdirirdi; tikililəri, qalaları yaşayırdı, Qğuz-Quz-Kas-Qız adında əbədi, pozulmaz, əvəzedilməz varlığı-görkəmiylə anlayanlara hələ də ozünü olduğu kimi təqdim edirdi, indi də etməkdədir. Şumerdən üzü bu yana yuxarıda adını çəkdiyim dövlətlərimizin mahiyyətini özündə saxlayan və ehtiva edən qüdrətli, möhtəşəm Midiya elə belə yox olub getməzdi; düşüncələrdə, yaddaşlarda özündən asılı olmadan mənimsədiyi, özününküləşdirdiyi başqa xalqların belə yaşam tərzində hələ də vardı, dağların, daşların, yerlərin, yurdların adında yaşamaqdaydı. Midiya mağlarının-kahinlərinin yaratdıqları ayinlər əslində
dəyişməmişdi, sazın ruhunda el-el, oba-oba dolaşırdı, şaman, qam, ozan, varsaq, yanşaq, aşıq adında ruhları www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
dindirirdi. Muğamlarımız Maday kahinlərinin yaratdıqları Tanrı əsərləriydi, belə anlaşıqlı, bu cür içəbağlılığı da, qaibanəliyi də ona görədi...İndi XX1yüzilliyin bu məssəbsizliyində muğamlarımızın adına moltanıca, farsca nə gəldi dediyimizə baxmayaq, hamısı ruhumuzun minil- liklərdən qalma səslənməsidir. Əlbəttə bu şəkildə, mənimdi, deməklə deyil. Amma faktdır ki, bu Tanrı əsərlərinin tamını-bütövünü biz bilirik, bizim onu yaratdığımızı, başqalarınınsa ancaq öyrənə bidiyini sübut etmək olar. Başqa xalqlarda bu dahiyanə əsərlər öz dəstgahı-tapşırmasıyla deyil, parçalar, fraqmentlər şəkilində yaşayır. Bizim üçünsə bütün dövrlərdə hər hansı bir muğam əsərinin elə belə, necə gəldi yox, sözün əsl mənasında sirri-sehriylə ifa olunması təbiyət hadisəsi kimi təsirli olub... Sadəcə, indi bizim özümüzün öz yaratdıqları- mızdan xəbərimiz yoxdur...olanlarımızın da əsl mənasnı itirmişik... Biz indi bilmirik ki, ayrı-ayrı saz havalarımız, muğamlarımız da abidələrimizdir; Kas-Quz-Qız, Koroğlu qalaları kimi, suyu, torpağı, işığı, havası kimi, yüz illiklərdir başqalarının ola bilməyən yurdlarımız kimidirlər... Neçə yüz illərdir Sibir rusun ola bilmir, daha doğrusu, rus siyasəti Sibiri özünə oxşada bilmir, ayıq, sağlam heç nə qalmasa belə Sibir elə Sibirdir... Yaxın tariximizə baxın, yüz illərdir Rusiya dövlətinin müstəmləkəçilik siyasəti www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
cənublu şimallı Qafqazın başına nə oyunlar açdı, yenə heç nə edə bilmədi. Bəlkə də yaxşısı budur, çünki Yaradan nə yaratdığının fərqindədir. Təbiətin də üzü yaratdıqlarına görə gülür... Amma biz minilliklər boyu yaratdıqlarımızın çox vaxt mənasını anlamadığımızdan onu qorumaq haqda düşünməmişik. Çünki su kimi yatağından çıxıb gerçəkləri ifadə etməkdən uzaqlaşan TARİX artıq siyasiləşib siyasətə qulluq etməyə başlamışdı...Bir şeyi dəqiq anladıq, gec də olsa əmin olduq ki, siyasətsiz heç nə yoxmuş, anladıq ki,
Səhv etmirəmsə siyasət sözü ərəb sözü olub quruluş mənasına yaxındır. Siyasət-siyasi düşüncə həm qura bilər, həm yıxa bilər. Uğurlar da, uğursuzluqlar da, savaş da, barışıq da siyasi bacarıqdan, siyasi anlamdan asılıdır. Baxmayaraq, bir çox yazıçılarımızdan soruşsan, deyər, - yox, mən siyasi əsər yazmıram və yazmamışam. Amma mən düşünürəm ki, siyasətdən uzaq heç nə yoxdur, bir cümlənin belə əsaslandığı siyasət var. Dediyimiz sözün
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Fikrimi davam etdirib onu da deyə bilərəm ki, zəif əsərlər də ona görə zəifdir ki, siyasi məntiqi səviyyəsizdir. Obyektiv deyil, haqqı arada görmür, gerçəkdən uzaqdır...
Günlərin birində kirpi dovşana deyir, gəl ötüşək, kim mənzil başına tez çatsa uduzan gündə iki kərə yeməyini ona versin. Dovşan sevindiyindən əlini-əlinə sürtüb razılaşır, ötüşürlər. Dovşan bir, deyəndə mənzil başına çatır, görür ki, kirpi ordadı. Məətəl qalır, çığır-bağır salıb bir də ötüşək deyir. Ötüşürlər, dovşan bu dəfə daha bərk qaçır, gedir görür ki, kirpi yenə mənzil başındadı, onu gözləyir. Bu minvalla dovşan nə qədər qaçdısa kirpini mənzil başında gördü. Belə də olacaqdı; çünki kirpi oynaşını mənzil başına qoymuşdu, hərəsi mənzilin bir başındaydı. Bu məsəldən sonra erməni hərəkatına diqqət edək... Fikir verin, tarixdə “erməni məsələsi” kimlərə lazım olub. Bu məsələ zaman-zaman niyə ortalıqdadır və niyə
Yüklə 6,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|