Mövlüd Süleymanlı
Yüklə 6,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Minilliklərdən misal...
- Döl məktəbi...
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
əsaslanan mərhələlərdən ibarət idi; yəni, qız bəyənmək, oğlan seçmək, elçilik, yeni qohumluqda bir-birini anlamaq, evlilik, yeni ailənin qurulması, ailə anlayışı da yuxarıda dediyim kimi təbiət hadisələrinə bağlıydı, hər şey
bir-birini təbiətdə-Yaranışda olduğu kimi
tamamlayırdı; yəni, bu xalq döyüş, savaş havalarını, nəğmələrini unutmamışdı, döyüşməsə də oxuyurdu, bu nəğmələr, çalğılar onu kökdən düşməyə qoymurdu, ona görə də həmişə döyüşə hazır idi... Yaylağın yaylaq, Aranın aran havaları olduğu kimi, At-Cıdır havaları da var idi ki, kənddə bu havaya kəhərlər qanadlanardı. Güləşəngi adlanan ayrıca güləşmək havası vardı, doğrudan doğruya, xüsusən də yenyetmələri havalandırırdı, suya, işığa böyüyəntək böyüdürdü. Əkin-səpin nəğmələri, çalğısı olduğu kimi, toy nəğmələri, çalğısı da vardı ki, bu haqda danışmağımız bu günlər üçün çox vacibdir... Sevib-sevilməkdə bütün minilliklərboyu sərbəstlik, genişlik, cəmimilik hökm sürüb. Bu gün xalqın yaratdıqlarında bunu aydın şəkildə görüb anlamaq mümkündür...
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Maday şahı qızını ərə vermək istəyirdi. Gözünün ağı- qarası bir dənə qızı vardı. Qızın adı da elə Bircəydi. Şah qızına elə belə də dedi: -Bircəm,Vaxtdı, ərə getmək haqda nə düşünürsən? Qız dedi: -Sevəcəyim oğlanı özüm bəyənib seçməliyəm... Maday şahının qızı ağıllı, bilikli, tədbirliydi; şah onsuz bir iş görməzdi... Ona görə də qızın sorağı ətraf ölkələrə də yayılmışdı. Adı dillərdə əzbər idi... Günlərin birində belə bir əmr oxundu: -Maday şahının qızı Bircəylə kim evlənmək istəyirsə şah meydanına gəlsin... Bircə meydanda sevgilisini özü se- çəcək... Beləliklə, nəinki Maday elindən dünyanın bütün ölkələrindən igid oğlanlar Şah meydanına at sürdülər, www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
yarışdılar, döyüşdülər, amma Bircənin tapmacalarından heç kəs sağ çıxa bilmədi... Aradan
illər keçmişdi, amma atlılar
yenə gəlməkdəydi... At yarışı təyin edilmişdi. Bu at yarışının qaydasını Bircə özü bildirdi; kimin atı birinci yox, sonuncu kəlsə o mənim ərim olacaq...birinci yox, sonuncu. Birinci yox, sonuncu...necə ola bilər?! Ağ, qara, kəhər atlardı...Çaparlar eyni cür geyiniblər, bir birindən seçilmirlər, ancaq atlara görə seçilirlər; ağatlı, qaraatlı, kəhər atlı... Dəmir dəbilqələr, polad üzlüklər geyib, qılınc-qalxan taxmış üç igid bir yedə ilişib qalmışdılar, irəli çıxan atının başını çəkirdi ki, sona qalsın. Çünki, ancaq sona qalan Bircənin sevgilisi olacaqdı... Atlılar çaş-baş halda bilmirdilər neyləsinlər...Şah vəzir-vəkilləriylə, Bircə qırx incəbel qızla meydanın yuxarı başında, el-elat aşağı ayaqda tamaşaya durmuşdular. Meydanda atlılar gedə bilmədikləri üçün atlarından enib çarə fikirləşirdilər... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Bu vaxt dəvənin belində bir ağsaqqal cıdır yoluna çıxdı, atlıları bu halda görüb məsələdən agah oldu, elə ordaca atlılara nə dedisə atlılar tələsik atlara minib çapdılar...Ag at sonuncu yeri tutdu, ag atın yiyəsi Birdənənin svgilisi oldu... Tapın görək, ağsaqqal atlılara nə deyə bilərdi?
*** Döl məktəbi... Döl ayı qoyun-quzunun doğum ayına deyilir...Döl məktəbi də döl ayında açılır. Döl ayında, deyərlər, kənddən-kəsəkdən süd qoxusu gələr. Döl ayı əsasən boz aya düşür, yəni yanvarın yarısından martın yarısınacan uzanır. El arasında deyərlər, döl ayında analar balalarını çox ictəyər. Uşaq mehirli, yəni uşağını çox istəyən gəlinlər uşagının ardınca dolananda deyərlər, döl ayınamı düşmüsən, uşağı ərkəsöyün böyüdəcəksən... Ona görə də məsəl var, “ ağacı kökündən qoru, uşağı ərköyünlükdən... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Döl ayı tərəkəmə məktəbinin sınaq, təcrübə ayıdır, əgər bir tərəkəmə döl ayının nə demək olduğunu bilmirsə, tərəkəmə deyil. Tərəkəmə suyu, torpağı, otu- çiçəyi necə anlayırsa dölü də elə anlayır; həmişə ona hazırdı, səhv etsə dölü baş tutmaz, o bu dərsi keçməlidir... Bu həm də qoyunların yelin çağıdır, yelin çağında qoyunları soyuqdan qoruyurlar. Deyərlər, döl çağı qoyunun yelini soyuğa açıqdır, soyuqdan gözlə. Quzulayandan sonra həlim içirdərlər, südü durulanacan. Çünki doğuşdan sonra qoyunun südü qatı olur, buna ağız
duruldur... Quzu doğulan kimi gərək anası yalayıb quruda, anası yalamasa quzunun dərisi açılmaz. Elə qoyunlar olur, quzusunu yalamır, onda deyərlər, quzu quru qaldı, yəni yalanmadı. O zaman qoyunu duzla aldadırlar; quzunun üstünə azacıq duz səpirlər, ana balasının üstündən duz yaladıqca öz iyini, içinin qoxusunu tanıyır, quzunu qurudur… Döl ayında ölüm-itim çox olur. Bu da hər hansı bir tərəkəmə üçün, tərəkəmə dolanışığı üçün itgidir, çox ağır, çox ağrılı bir işdir həm də… Bir qoyunun balası ölür, bir Yüklə 6,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|