Mövlüd Süleymanlı
Yüklə 6,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
bilər, ya da bir saz havasının, bir muğam tapşırmasının ardına düşüb dünyanın axırına gedib çıxar... Sovetlər Birliyi dövründə də belə oldu... Savad, bilik aldıqca niyəsə tələsə-tələsə başqalarına bənzəməyə başladı... Bir neçə ilin içində rus dilini rusdan yaxşı mənimsədi. Amma özü bilirdi; özü daha dəqiq deyib “...hər şeyə bənzəyən heç nəyə oxşamaz...”. Özü yaranışı boyu hamı üçün xırdalıq- larınacan aydın olub, “su yerin yumşağına hopar, su açıqdan qayıtmaz...” Bu cür deyimləri ona görə yarada bilib ki, özü də elə su kimi mövsümlərə- fəsillərə qarışıb yaşayıb, “su kimi üzü yola ol”, doğrudan da su kimi üzü yola olub, dövləti kağız üstündə qurulan bolşeviklərin yalanına uyub hara çəkirdilərsə ora getmirdimi? O boyda imperatorluqlar yiyəsi Türkiyə türkləri Avropanın bir barmağının işarəsiylə özündən, keçmişindən yəni, nece məmuniyyətlə uzaqlaşdı, hələ də uzaqlaşmaqda davam etmirmi? Nə qədər uzaqlaşdığından xəbəri yoxdu, qayıtmaq istəsə belə nəinki özünü, heç geyimini tapa bilməz ki, kəndisinə bənzəsin, üstünü örtə biilsin ki, ayıb yerləri görünməsin... Günlərin birində sorsalar: -Kimsin
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
İki min il bundan qabaq da elə beləydi, üzü yola, hardan işıq gəlirdi ora, yerin harası yumşaqdı ora, tabqaç- çin xanımlarının ipək dilinə aldana –aldana, bütün yaratdıqlarını da özgəninmiş kimi unudulmaqçün gözdən- könüldən uzaqlarda qoyub məhv etdi. ...Güntəkin, Tanyukuk, Bilgə xaqanın daş abidləri də iki min ildi ona görə bağırır: “Ey Türk xalqı, çox sayda öldün, Çin xalqının(Tabqaç bəylərinin) yağlı dilinə, ipək qumaşına aldandın, ey Türk xalqı, öleceksən! Güneydə Çuğay dağla- rına, Tögültün obasına qonum deyirsən, ey Türk xalqı, ölə- cəksən!... Aclığı toxluğu düşünməzsən, (tox olanda aclığı, ac olanda toxluğu) bir doyarsan, aclığı heç düşünməzsən...!” (Tələt Təkinin, “Orxon Yazıtları” kitabından, Gül Təkin yazısı, güney üzü.) Minilliklər boyu türklərə qarşı yaşanan acıq-qisas izi var... Düşünək, görək nə acıqdır bu? Nə vaxtın qisasıdır ki, minilliklərə qalıb?! Ozü demiş, “qisası qiyamətə qaldı”. Nə qisasıdır bu? Yuxarıda qeyd etdim ki, türklər, azərbaycan türkləri də içində üstün və çatışmayan cəhətləriylə yanaşı daha çox tabiət hadisəsidir. Yəni, qazanmış olduğu uğurlarla da, uğursuzluğuyla da ancaq təbətlə müqayisə oluna bilər... Doğrudur, irili-xırdalı bütün dünya xalqları da təbiət hadisəsindən başqa bir şey deyillər, amma
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
yaşayış
tərzindən, - dünyaya baxışlarından, düşüncəsindən, görünənlərlə yanaşı, görünməyənlərə də bəslədiyi münasibətindən asılı olaraq bir-birindən əsaslı fərqlənirlər... Daha doğrusu, təbiətdə, təbiətə qarışmış halda,-payızında payızı, qışında qışı, yazında yazı, yayında yayı yaşayanlar, (mən türkləri bura aid edirəm) təbiətə qarışmayıb ayrıca,- təbiətlə üzə duraraq yaşayanlar, misal üçün, Avropalılar kimi təbiəti öz hökmü altında saxlamaq istəyənlər... Bütün bunlar, bu, fərqli yaşam tərzi insanın nəinki sözünə-söhbətinə, hətta onun görkəminə- görünüşünə də təsir edib, dəyişdirə bilir. Ona görə də
Burdan çıxış etsək, deyə bilərik ki, həyatda görünən və görünməyən yönlər və yöndəmlər var, bu yöndəmlərin- tərəflərin izahı xalqları bir- birindən kəskin surətdə fərqli göstərir...
Qoç... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Tərəkəmə, döltutma vaxtı olsa da, olmasa da qoçu həmişə sürüdən ayrı saxlayar. Çoban sözüdür, ayrı saxlanılmasa qoç həmişə qoyunun yadında olar, çünki yanındadı. Tərəkəmənin düşündüyünə görə əslində qoç qoyunun yadından çıxsa yaxşıdı; həm südün yaxşı verər, həm də iştahla otlayar. Belə deyərlər ki, tərəkəmənin yaşayışı davar eşiylə, yəni saxladığı-becərdiyi, yoldaşlıq etdiyi sürüylə, mal-davarla dəyərləndirilər. İçində vaxtlı-vaxtsız qoçu olan sürü gendən tanınar. Ona görə biri o birinin sürüsünə baxıb deyər:-Sürü sınıq görükür, içində qoç var, deyəsən. Bunu ona görə deyirlər ki, qoç qoyuna dinclik verməz; həm özü həm qoyun ətini tökər. Bir də döl ayı olmasa da qoç yalan yerdən qoyunun belinə qalxır, ona görə də qoyunların sağrı yunu (ətəyinə yaxın yerlər) həmişə çirkli olar. Deyirlər, iki çoban varmış, bir-birinə qonşu yaylaqlarda sürü saxlayırmışlar. Çobanın biri bilənmiş, o biri el diliylə desək, quruca ağac tutan, yapıncı geyinənmiş. Usta çoban qışın ağır gələcəyini hiss edir, qoçu ayırır sürüdən, o birinə də deyir sən də ayır. -Nə danışırsan, - deyir, o biri ,- qoçsuz qoyun olarmı? Yüklə 6,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|