anlama texnikası, cavab texnikası,
sosial dəstək
.
Anlama mərhələsi
bir neçə açar elementlərə malikdir. Birinci mütəxəssis
uşaqdan hansı təkrarlan davranışları olduğunu soruşur və bunu daha detallı şəkildə
izah etməsini istəyər. Daha sonra mütəxəssis və uşaq diad qrup şəklində uşağın
göstərdiyi hərəkətlərin və mütəxəssin göstərdiyi hərəkətlərin təqlidi oyunu
oynayarlar. Uşağın davranışları təbii olaraq həyata keçməz, ona görə
stimullaşdırmaq lazımdır. Bu texnika mütəxəssis ilə uşağın 5 modeldən 4-nü
tamamlaması ilə bitir. Məsələn uşaq boğazının qıcıqlanması kimi səslər
çıxarmazdan əvvəl yaxud başını aşağı və sola hərəkət etdiməzdən əvvəl onun
qollarında hissiyat yoxlanıla bilər.
İkinci metodda uşağa hədəf olunan davranışla uyğun olmayan davranış
öyrədilir. Məsələn burada saçını çəkmək istəyən bir uşaq xəbərdarlıq siqnalı
aldıqdan sonra, əllərini sıxa bilər. Alternativ bir yol kimi, boğazının qıcıqlandığını
hiss edən bir uşaq dərindən burundan və ağızdan nəfəs almaya başlaya bilər. Başqa
bir yol kimi qollarını qaldırmaq istəyən bir uşaq əllərini yanına gətirə və yaxud
qollarını çarpazlaşdıra bilər. Burada əsas 3 qaydanı gözləmək lazımdır:
-Seçilən cavab yönəldilən cavabın tərsinə olmalıdır;
-1 dəqiqə boyunca bunu davam etmək lazımdır;
- Sosial cəhətdən çox hiss olunmamalıdır.
Sosial dəstək
: burada uşaqları müəyyən fəaliyyətə təşviq edən və kömək
edən ailə vəyaxın ətrafın dəstəyidir. Bu xüsusilə uşağın etdiyi bir işdə onun
təriflənməsi şəklindədir. Burada əsas məqsəd uşağı alçaltmadan onu unutduğu
yaxud edə bilmədiyi bir şeyi məsələn, bunu sənə həkim göstərdi, məncə bunu edə
bilərsən şəklində deməklə dəstəyini ifadə etməsidir. Bu texnikanın yetkin yaşlı
şəxslər üçün deyildə, daha çox uşaqlar üçün daha uyğun olduğu qeyd edilir.
Mövzu 7. Autizm. Daun sindromu və selektiv mutizm
Dostları ilə paylaş: | 
