59
Label
disk label
Məntiqi diskə ad verir
Mkdir (md
) path
Yeni
qovluq
yaradır
Recover
file
Zədələnmiş faylı bərpa edir
Rename
file newname
Faylın adını dəyişir
Replase
Path1 Path2
Faylı bir qovluqdan başqa qovluğa göndərir
Rmdir
path
Boş qovluğu silir
Time
hour-diq-sec
Sistem vaxtı göstərir (lazım olduqda yenisinə
dəyişə bilərik)
Type
file
Faylın tərkibini ekranda göstərir
Xcopy
Path1 Path2
Qovluğu fayllarla birlikdə başqa qovluğa
köçürür
3.6.
Kompüterlərin iş rejimləri
Kompüter
lər eyni vaxtdakı istifadəçilərinin və icra etdikləri fəal
proqramların sayına görə müxtəlif iş rejimlərinə malik olurlar.
Çoxməsələlik
. Bu iş rejimi kompüterdə eyni vaxtda bir neçə tapşırıq yerinə
yetirilməsinə imkan verir. Çoxməsələli rejimində kompüterin yaddaşına eyni
zamanda bir neçə proqram yüklənir.
Əvvəlki ƏS-nin (MS DOS OS/2 və s.) istifadəsində yalnız
bir proqram
yerinə yetirildiyinə görə əksəriyyət hallarda kompüterin resurslarından səmərəli
istifadə olunmurdu, prosessor yarımçıq yüklənirdi, əməli yaddaşın
böyük
hissəsi boş qalırdı, periferiya qurğuları giriş-çıxış əmrlərini gözləyirdi. Müasir
ƏS-də çoxməsələlik rejimində kompüterin resursları daha effektiv istifadə
olunur. Bu halda yaddaşın ünvan fəzası fəal
proqramlar üçün kəsişməyən
sahələrə ayrılır və bu sahələrdə hər proqram digərləri ilə münaqişə yaratmadan
ona ayrılmış öz yaddaş hissəsində icra olunur. Proqramların icrası zamanı
kompüter
in heç bir resursu iki müxtəlif proqramın istifadəsinə eyni vaxtda
təqdim olunmur.
Prosessor vaxtı ilə proses başqa cür gedir. Prosessor bir taktda yalnız bir
elementar
əməliyyat yerinə yetirə bilər. Əməli yaddaşdakı fəal proqramların
birgə işini təmin etmək üçün hər bir proqrama kiçik zaman intervalı ( bir neçə
millisaniyə) ayrılır. Prosessor bir proqramdan digərinə keçərək onları növbə ilə
yerinə yetirir. Hər bir proqram “porsiyalar” çoxluğuna çevrilir ki, minlərlə bu
cür porsiyaları kompüterin müxtəlif qurğuları icra edir – bir
proqram elektron
cədvəl ilə hesablama aparır, ikincisi sənəd çap edir, üçüncüsü verilənlər bazası
yerləşən serverə müraciət edir və s. Istifadəçidə belə təsəvvür yaranır ki, bütün
fəal proqramlar kompüterdə eyni vaxtda icra olunur.
Çoxsellilik
. Çoxsellilik rejimi bir qədər çoxməsələlik mexanizminə
bənzəyir. Kompüter resurslarından daha da səmərəli istifadə olunması
60
məqsədilə bəzi proqramların özləri ayrı-ayrı prioritetləri hissələrə bölür. Bu bir
proqram daxilində eyni vaxtda müxtəlif proseslərin icrasına imkan verir.
Virtual yaddaş.
Məlumdur ki, ünvan fəzası kompüterdə
sistemin istifadə
edə biləcəyi əməli yaddaş tutumudur. Əgər kompüterin əməli yaddaş tutumu 1
Gbayt təşkil edirsə, deməli kompüter 1 Gbayt yaddaş ünvanlaşdıra bilər. Virtual
yaddaş mexanizmi əməli yaddaşın davamı ikinci yaddaş (HDD diskində)
hissəsini ayırıb istifadə olunmasına imkan verir. Bu rejim digər mexanizmlər
kimi kompüter
resurslarından daha da səmərəli istifadə olunmasına imkan
versə
də, xarici yaddaş qurğularının aşağı sürətə malik olmasını nəzərə almaq
lazımdır. Virtual yaddaş əməli yaddaş kimi müvəqqətidir.
Dostları ilə paylaş: