Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 9.1:Hərbi Qərar Xəritəsi
- Haşiyə 9.3. Özəl-Dövlət Rəqabətindən doğan Outsorsing Üstünlükləri
127 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu qəbul edərkən mühüm səlahiyyətlər olmasını zəruri edir. 64 İnfrastruktura və kommersiya xarakterli fəaliyyətlərə, “azad bazar şəraitində sınaq” və ya “tender əsasında təhcizatçının seçilməsi” vasitəsilə, outsorsinqın potensial obyektləri kimi baxıla bilər. Hərbi yatırımlar üçün şərt büdcə məhdudiyyətləri olduğu hallarda, dövlət-özəl tərəfdaşlığı hökümətə, özəl şirkətlərə məxsus infrastrukturun, texnoloji imkanların və ya özəl ya- tırım fondunun üstünlüklərindən istifadə edib hökümətin səlahiyyətində olan fəaliyyətlərin və ya kommersiya təbiətli fəaliyyətlərin səmərələliyini və məhsuldarlığını artırmağa şərait yaradar (Şəkil 9.1-bax). Özəl maliyyə təşəbbüsü (private fi nance initiative)termini Böyük Britaniyada istifadə olu- nur.
Hə Hə Şəkil 9.1:Hərbi Qərar Xəritəsi Məhsuldarlıq qiymətləndirmələri aparılarkən hökümət daxili nəzarət parametrləri sistemini tədbiq etməlidir. Bu parametrlər etalon kimi, hökümət sektorundan və ya kommersiya strukturundan lazımi hərbi imkanlar və xidmətlər alınan zaman, onların dəyərlərini müqayisə etmək üçün istifadə edir. Bu metod xərclərin hesabatını hər konkret fəaliyyətə görə müəyyən edən qiymətləndirmə formasına keçir və əvəzində ictimai funksiya ilə əlaqəli olan bütün proseslərin tam dəyərini müəyyən etməyə kömək edir. Bu cür “bütöv xərclər”, həyata keçirilən xüsusi funksiyaları dəstəkləyən “birba- 64
Mitchell E. Daniels, Jr., Circular A-76 Revised (Washington, DC: US Offi ce of Management and Budget, May 29, 2003), www.whitehouse.gov/omb/circulars/a076/a76_rev2003.pdf Biz düz hərəkət edirikmi? (Səmərəlilik) Biz bütün işləri düzgün edirikmi? (Qənaət və Məhsuldarlıq) Biz təkmilləşməyə yatırım qoya bilərikmi?( Xərc,Fəaliyyət,Cədvəl) Özəlləşdirmə Outsorsinq ÖDT
128 Müdafi ə Sektorunda Outsorsinq, Özəlləşdirmə və Dövlət- Özəl Sektor Tərəfdaşlığının Üstünlükləri və Riskləri şa olmayan” xərcləri də, o cümlədən, həmin funksiyaya aid olmayan çoxlu xərcləri, məsələn, maliyyə, hüquqi dəstək, kadrların idarəedilməsi və s. əhatə edir.
65 Outsorsinq və özəl-dövlət tərəfdaşlıq xərclərini hesabladıqda, təkcə hökümətin zəruri mallar və xidmətləri almaq üçün sərf etdiyi xərcləri yox, müqavilələrin hazırlanması, monitorinqi və idarəedilməsi ilə bağlı xərcləri, həmçinin, hökümət gələcəkdə bu müqaviləni əldə etmiş şirkətdən daha artıq dərəcədə asılı qaldığı müddətdə artacaq xərclərin riskini də nəzərə almalıdır.
Böyük Britaniya Müdafi ə Nazirliyinin “Azad bazar sınaqı” • 1987-1992-ci maliyyə illəri ərzində Müdafi ə Nazirliyi 246 növ fəaliyyətə qatılmaq üçün rəqabətə girmiş və orada büdcə vəsaitlərinin 1-ci il ərzində qənaəti orta hesabla 24% olmuşdur. 1966-cı ildə, ABŞ prezidenti yanında Administrasiya və Büdcə İdarəsi A-76 direktivini qəbul etdi. Kommersiya Fəaliyyəti həyata keçirmək haqqında olan bu direktiv, hökümətin kommersiya fəaliyyəti üzrə siyasətini müəyyən edirdi. 1979-cu ildə Administrasiya və Büdcə İdarəsi Circular A-76 üçün əlavə xərclərin müqayisəli analizi qayda və prosedurlarını müəyyən etdi. Bu analizlər hökümətin, başqa federal idarənin, yoxsa özəl sektorun kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olmasını müəyyən edirdi. A-76- nın məqsədi “ədalətli” dövlət-özəl rəqabətini təşkil edib dövlət sifarişləri üçün iştirakçılar seçmək və kommersiya bazarında irəli sürülən xidmətlərin daha iqtisadi faydalı yollarını əldə etməkdir. • 1979
və 1996-cı maliyyə illəri ərzində ABŞ quru qoşunları mütəxəssisləri 486 növ fəaliyyətin analizini keçirmışlər və nəticədə məlum olmuşdur ki, bu müqavilələrdən 240-nı Quru Qoşunlarının strukturları almış,qalan 228-i isə başqa strukturlara verilmişdir. Bu zaman büdcə vəsaitlərinin qənaəti orta hesabla 28% təşkil etmişdir. Yəni,rəqabət olmayan dövr ilə müqayisədə indi həyata keçirilən fəaliyyətlər əvvəlkindən 28% ucuz başa gəlmişdir. Bu zaman ərzində edilən qənaət 4 milyard ABŞ dolları həcmində olmuşdur. 65 Gansler and Lipitz, Moving Toward Market-Based Government (2003), 11. 129 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu • 1978 və 1992-ci maliyyə illəri ərzində, Müdafi ə Nazirliyi 2000 rəqabətli tender keçirmiş və orta qənaət 30% olmuşdur. “Circular A-76” direktivi aşağıdakı tələbləri irəli sürür: hökümət idarələrindən “Performance Work Statement” sənədinin işlənib hazırlanmasını və orada konkret layihənin bütün görüləcək işlərinin ətrafl ı müəyyən edilməsini; layihəni dəyər baxımından analiz edib az xərclərlə keyfi yyətli yerinə yetirə bilən mümkün təşkilatın müəyyən edilməsini, özəl sektor arasında tender təşkil edib və dəyər analizinin nəticələrini özəl sektorun təklif etdiyi ən aşağı qiymətlə və ya maksimum iqtisadi səmərələlik gətirən təklifl ə müqayisə edilməsini tələb edir. Hökümət özəl sektorun xidmətindən o vaxt istifadə edir ki,özəl sektorun qiymət təklifi daxildə edilən qiymət analizinin nəticələrindən heç olmasa 10% aşağı olsun, ya da layihənin fəaliyyət dövrü üçün hesablanmış qiymətindən 10 milion dollar aşağı olsun. Müqayisəli qiymət göstəriciləri, özəl sektora sadəcə bir funksiya verildikdə 24 ay üçün hesablanır, bir çox fəaliyyəti əhatə edən çox funksiyalı olduqda isə 48 ay verilir. 1990-cı illərdə keçirilən Administrasiya və Büdcə İdarəsinin hesablamalarına görə, A-76 direktivi əsasında aparılan müqayisəli dəyər qiymətləndirmələri əsasında,büdcədən Müdafi ə Nazirliyinin cari xərclərini təmin etmək üçün 1997 və 2005 illəri ərzində edilən qənaət 9,2 milyard dollar təşkil etmişdir. 2005-ci ildən başlayaraq illik qənaət 2,8 milyard dollar təşkil edir. Mənbə: Gansler and Lipitz, Moving Toward Market-Based Government (2003). Nəhayət,korrupsiya riskləri ilə ilkin qiymətləndirmə prosesi həyata keçirilən zaman məşğul olmaq lazımdır, çünki korrupsiya müqavilənin qiymətini əhəmiyyətli dərəcədə qaldırar və cəmiyyətin outsorsinq, özəlləşdirmə və ya özəl-dövlət tərəfdaşlığı kimi təhcizatçı seçilməsi mexanizmlərinə olan inamını itirər. 66 66 Francois Melese, Raymond Franck, Diana Angelis and John Dillard, “Applying Insights from Transaction Cost Economics to Improve Cost Estimates for Public Sector Purchases: The Case of U.S. Military Acquisition,” International Public Management Journal 10:4 (October 2007): 357–85. Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|