Mühazirə Kursun məqsədi. Quyuda tədqiqat. Ölçü şərtləri. Elektrik karotajında istifadə edilən zondlar

3.1.1. Müqavimətin xarakter qiymətlərinin təyini.
Quyu YKZ əyrisini qurmaq üçün müqavimətin xarakter qiymətləri (optimal, orta və ekstremal qiymətlər) təyin edilir. Boyük qalınlığa malik laylar üçün qəbul edilir. Müqavimətin xarakter qiymətlərini təyin edərkən quyu şəraitinin və layın qalınlığının təsirini nəzərə almaq lazımdır.
1. ρ_lay > ρ_ətr və h / d_q >16-25 olduqda əyrilər üzərində xüsusi müqavimətin optimal (ρ_opt) qiyməti götürülür. Bu halda ρ_opt -ın qiyməti əyri üzərində və lay qarşısında h-AO (lay qalınlığı və zond uzunluğunun fərqi) nöqtədə götürülür. Zond tavan qradiyent zondu olduqda layın dabanından yuxarı, zond uzunluğuna bərabər olan ekran zonası çıxılır, daban qradiyent zondu olduqda isə layın tavan hissəsindən aşağı ekran zonası çıxılır (şək. 3.2).
2. Layın xüsusi müqaviməti (ρ_lay) ətraf süxurların xüsusi müqavimətindən (ρ_ətr) az fərqləndikdə və h/d_q > 16÷25 olduqda fərz olunan xüsusi müqavimətin orta qiyməti (ρ_ort) götürülür.


Şəkil 3.2 , 3.3
3. h <16d_q (3÷5 m) olan halda isə müqavimətin ekstremal qiymətlərindən: əgər ρ_lay >ρ_ətr olarsa ρ_fxm , ρ_lay<ρ_ətr olduqda isə qiymətlərindən istifadə etmək tövsiyə olunur.


3.2 Nəzəri YKZ paletkaları
Müəyyən nişanələrə görə qruplaşdırılmış və sonsuz qalınlıqlı laylar üçün qurulmuş ρ_fxm/ρ_məh-un AO/d_q-dən asılılığını ifadə edən nəzəri əyrilər YKZ paletkası adlanır. YKZ əyriləri iki və üçtəbəqəli olur.
3.2.1. İkitəbəqəli YKZ əyriləri
Bu əyrilər qazıma məhlulunun laya hopmayan halı üçün hesablanıb. Bu halda iki variant mümkün ola bilər:
a) qazıma məhlulunun xüsusi müqaviməti layın xüsusi müqavimətindən kiçikdir (ρ_məh< ρ_lay)
b) qazıma məhlulunun xüsusi müqaviməti layın xüsusi müqavimətindən böyükdür (ρ_məh> ρ_lay)
YKZ-nin ikitəbəqəli nəzəri əyriləri ρ_məh<ρ_lay halı üçün YKZ–1A paletkasında (şək.3.3) ρ_məh> ρ_lay halı üçün isə YKZ-1B paletkasında qruplaşdırılır.
Paletkada təsvir olunan «A» əyrisi YKZ əyriləri ilə onların sağ asimptotlarının kəsişmə nöqtəsinin həndəsi yerini səciyyələndirir.
İkitəbəqəli YKZ əyrisi bir nisbi parametrlə: ρ_lay /ρ_məh işarə olunur ki, bu YKZ əyrisinin modulu adlanır və əyrinin şifrini göstərir.