Muloqot va axborot ayirboshlash

KOD – asosiy muloqot modelining muhim elementlaridan biri hisoblanadi.

Kod xabar emas, lekin xabarni tashuvchi belgilardir. Asosiy muloqot kodining 3 xil turi mavjud:
1. Til (verbal kod). Og‘zaki yoki yozma so‘zlar fikrlar va tuyg‘ularni ifodalash uchun ishlatiladi.
2. Paratil (vokal – tovushga oid kod). Ovoz tembri, ohang, shovqin, urg‘u. Bular noverbal muloqot vositalariga ham mansub hisoblanadi.
3. Noverbal signallar (vizual kod). Yuz harakatlari, ko‘z aloqasi, imo-ishoralar, ko‘rinish, ofisning hajmi va joylashuvi, uchrashuvlarga yetib borish vaqti.

J.S.Philpopp (1983) olib borgan 23 ta tadqiqot natijasiga ko‘ra, verbal kod (til) ma’lumot jo‘natuvchi va qabul qiluvchi orasidagi axborotning 31 foizini, vokal (ovoz) va vizual kod (imo-ishora)lar esa, 69 foizini taskil etadi.

Kommunikator va retsepiyent

Agar kommunikator va retsepiyent turlicha «til»da so‘zlashsalar, ular o‘zaro hamjihatlikka va birgalikda faoliyat borasida muvaffaqiyatga erisha olmaydilar.
Qo‘llanadigan belgilar (so‘zlar, imo-ishoralar va boshqalar) zamiridagi mohiyat muloqotda ishtirok etayotganlarga tanish bo‘lgan taqdirdagina axborot almashish imkoni bo‘ladi.

R.S.Nemovning fikriga ko‘ra, maktabgacha bo‘lgan davrda odam muloqotining taraqqiyoti bosib o‘tadigan asosiy bosqichlar quyidagilardan iborat:

R.S.Nemovning fikriga ko‘ra, maktabgacha bo‘lgan davrda odam muloqotining taraqqiyoti bosib o‘tadigan asosiy bosqichlar quyidagilardan iborat:

• 1. Tug‘ilgandan 2-3 oylikkacha bo‘lgan yosh davri. Mazmun jihatidan biologik bo‘lgan, bolaning hayotiy ehtiyojlarini qondirish vositasi bo‘lib xizmat qiluvchi aloqaviy muloqot. Muloqotning asosiy vositasi – sodda mimika va oddiy imo-ishoralar.
• 2. 2-3oylikdan 8-10 oylikkacha yosh davri. Asosiy his-tuyg‘u organlari faoliyatining boshlanishi va yangi taassurotlarning paydo bo‘lishi bilan bog‘liq bo‘lgan bilish muloqotining dastlabki bosqichi.