N. D. Teshaboeva gruntlar mexanikasi

S₁ = (R^opr_z1 ^.h₁ / Ye₁) b₁ , sm. (4.6)
Ikkinchisiniki uchun elementar qatlamchani chopkiShi aniqlanadi.
S₂ = (R^opr_z2 ^.h₂ / Ye₁) b₁ , sm (4.7)
Uchinchisiniki uchun elementar qatlamchani chopkiShi aniqlanadi.
S₃ = (R^opr_z3 ^.h₃ / Ye₂) b₂ , sm (4.8)
Bu yerda:
b₂ - oplchovsiz koeffitsient boplib, yonga kengayiSh koeffitsientiga boqpliqda. Qiymati jadvaldan oliniShi mumkin yoki quyidagi ifodadan hisoblanadi.
b = 1 - 2m² / (1 - m) (4.9)
E₁ - grunti modul deformatsiyasi, Mpa jadvalidan olinadi.
SHunga opxShaSh hamma kichik qatlamchalar uchun S_k qiymatlari aniqlanadi, ularni yiqpindisi ruxsat etilgan chopkiShni miqdoridan oShmasligi kerak.
[S] ³ S^S (4.10)
[S] - mehyoriy ruxsat etilgan chopkiShni miqdori, u jadvaldan qurilajak binoni hiliga va konstruktiv sxemasiga kopra olinadi.
Ikkinchi - agar zichlaShuvchi katlam qalinligi 0,5ba boplsa; bunda gruntda tarkalayotgan kuchlaniShni topqpri toprt burchakli emas, balki trapetsiya yoki uchburchakli kopriniShda olinadi.
Bu hol uchun mahlum siqiluvchi katlam Na ni kichik qatlamchalarga boplinadi. Masalan - agar grunt bir hil boplsa uni teng bir hil qalinlikdagi qatlamlar h₁, h₂, h₃... hn larga boplinadi; 4.2-rasm - agar har hil katlamlardan iborat boplsa ularni litologik qirqimga kopra aloxida boplinadi.
Gruntni katlami ustida va ostida hosil boplayotgan kuchlaniShlarni miqdorini chiziqli -deformatsiyalaniSh nazariyasiga asosan aniqlanadi.
Ixtiyoriy katlam uchun R_zi ni qiymati quyidagi ifodadan topiladi.
R_zi = h_i R_k a_i , Mpa ^S (4.11)
Bu yerda:
h_i - boplingan L qatlamlar qalinligi , m , teng h_i = b^.0,4 m, b-poydevor eni;
R_k - poydevor ostki yuzasi sathidagi kopShimcha bosim miqdori, Kpa;
a_i - i katlam uchun kuchlaniShlarni yoyiliSh koeffitsienti, KMK yoki metodik qopllanma tablitsasidan n va m larni miqdoriga kopra olinadi n =L/b; m=2L/b
n - poydevorni tomonlari nisbati (L - katta va b - kichik tomoni).
Kvadrat poydevorlar uchun n=1
topqpri toprtburchak poydevorlar uchun 1lentasimon poydevorlarga n³10
m - nisbiy chukurlik; z - poydevor asosidan kuchlaniShi qidirilayotgan nuqtagacha boplgan masofa, m.
poydevorni asosi satxidagi umumiy bosim Ru aniqlaShda poydevorga tahsir etayotgan yuklardan buzilistashqari, uni opz oqpirligini xam xisobga olinadi.
Ru = (N^M + G_p)/A , Kpa ^S (4.12)
Bu yerda:
N^M - yuk yuzalaridagi konstruktsiya va elementlarni mehyoriy oqpirligidan hosil boplgan kuch, kN;
G_p - poydevorni (G¢_p ) va uni poqponalaridagi gruntlar oqpirligi, hosil bopladigan yuk, kN;
G_p = G¢_p + G¢_gr , kN; ^S (4.13)
V₁ - b² d_pb ; V₂ - b²₁ (d_p - d_pb) ; G¢_p =(V₁+V₂) g_tb
bu yerda g_tb - temir betonni oqpirligi, teng g_tb = 2,4ts/m³;
G¢_gr - (V - (V₁+V₂)) g_gr , kN; bu yerda V = d₂ b² , m³ ;
A - poydevorni asosini yuzasi, m²
A = L b , m² (4.14)
poydevorni ostidagi N_a qalinligidagi grunt har hil qatlamli gruntlardan iborat boplsa. Xar bir qatlamni h_u qalinlikga ega boplib, qolgan qoldiq qatlamni alohida katlam oprnida kopriladi va ularga chopkiSh parametrlari hisoblanadi. Masalan: poydevorni eni b=2m birinchi katlam qalinligi h¢₁=1,2 m , ikkinchi h¢₂=1,0 m, uchinchisi h¢₃=5 m.
Kichik qatlamlarni mehyoriy balandligi quyidagicha aniqlanadi:
h_i= b* 0,4 = 2* 0,4 = 0,8 m
h=0,8m, miqdorini ehtiborga olib bir xil boplmagan qatlamli zaminda qatlamchalar ajratiladi. 4.1-rasm - birinchi qatlamni 0,8 m, ajratiladi va qolgan 0,4 m gruntni qatlami alohidaligicha qolaveradi, ikkinchisida ham xuddi Shuningdek 0,8 m, 0,2 m va uchinchi katlamni 0,8 m ga boplib qopyamiz.
Yuqorida eslatilganidek har bir qatlamchani ustki va ostki sathlarida hosil boplayotgan kuchlaniShlarni hisoblaymiz, Shuning uchun poydevorni asosidagi qopshimcha bosimni quyidagi ifodadan hisoblanadi.
R_k = R_u - R_to , kpa (4.15)
Bu yerda: R_to - poydevorni asosini sathida xosil boplayotgan tabiiy bosim, kpa R_to =g_gr d₂ g , kpa (4.16)

poydevorni asosi satxidagi qopshimcha bosimdan xosil boplayotgan epyurani qiymatini quyidagicha xisoblaymiz:

Rz_o = R_k a₀ , kpa (4.17)
bu yerda:
a₀ - kuchlaniShlarni zamin gruntlarida yoyiliShi koeffitsienti, uni [19] (13.2) jadvalidan quyidagi hadlar orqali aniqlanadi a₀ = ¦(n va m);